Co to jest RLS?
Nazwa schorzenia pochodzi od anglojęzycznego określenia Restless legs syndrom (RLS) i tłumaczy się ją na język polski jako zespół niespokojnych nóg. Choroba polega na odczuwaniu niepokoju i przymusu poruszania kończynami dolnymi, zwłaszcza podczas snu. Przyczyny RLS nie zostały do tej pory jednoznacznie ustalone. Istnieją hipotezy na związek schorzenia z niedoborem żelaza w organizmie, jednak wymagają one jeszcze potwierdzenia.
Chorują osoby w każdym wieku, nieco częściej kobiety, niż mężczyźni. Według różnych źródeł na zespół niespokojnych nóg cierpli nawet co dziesiąta osoba. U niemal połowy pacjentów z zespołem niespokojnych nóg stwierdza się dodatni wywiad rodzinny, a więc występowanie choroby u bliższych lub dalszych krewnych. Stąd też wniosek, że choroba może mieć podłoże genetyczne.
To też może Cię zainteresować: Bulimia – przyczyny, objawy, leczenie
Zespół niespokojnych nóg – objawy
Do najczęściej obserwowanych przez pacjentów objawów zespołu niespokojnych nóg zalicza się uczucie drętwienia nóg, przechodzenia prądu, mrowienia, czasem nawet bólu. Najczęściej jednak zgłaszają niepokój lub twierdzą, że nie mogą wytrzymać bez poruszania nogami. Ów przymus poruszania nogami pojawia się w nocy. Osoby cierpiące na RLS mają bardzo często problemy ze snem, a to skutkuje zaburzeniami koncentracji, bólami głowy, czy ciągłym uczuciem zmęczenia w ciągu dnia.
Przeczytaj też: Padaczka – przyczyny, objawy, leczenie
Dochodzi do częstego wybudzania się ze snu, w czasie którego chorzy wykonują ruchy nogami: prostują, zginają, machają nimi, przewracają się na bok, lub nawet wstają, by przejść kilka kroków. Typowy wzorzec powtarzających się w nocy ruchów to wyprost palucha i grzbietowe zgięcie stopy, często połączone ze zgięciem w stawie kolanowym i biodrowym. Charakterystyczne jest także, że wykonanie takich ruchów lub przejście kilku kroków przynosi zdecydowaną poprawę samopoczucia.
Nieco rzadziej dolegliwości pojawiają się w ciągu dnia, zwykle przy dłuższym przebywaniu w jednej pozycji. Osoba z zespołem niespokojnych nóg może mieć problemy w szkole, restauracji czy teatrze, a także podczas długiej podróży.
To też może Cię zainteresować: Zespół Moebiusa – co to za schorzenie?
Objawy RLS w przebiegu innych chorób
Niektóre spośród chorób mogą objawiać się podobnymi dolegliwościami, a także odpowiadać za wtórny zespół niespokojnych nóg. W takim przypadku leczenie trzeba rozpocząć od usunięcia choroby pierwotnej. Symptomy RLS najczęściej towarzyszą takim schorzeniom jak:
- niewydolność żylna w obrębie kończyn dolnych;
- niedobory minerałów i pierwiastków śladowych np. magnezu;
- zaburzenia krążenia spowodowane miażdżycą naczyń krwionośnych;
- stwardnienie rozsiane;
- cukrzyca;
- zmiany zwyrodnieniowe stawów i choroby reumatyczne;
- choroba Buergera;
- rwa kulszowa;
- bóle pourazowe, także po odmrożeniach czy oparzeniach;
- nadmierny wysiłek fizyczny.
To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?
Jak leczyć RLS?
Leczenie zespołu niespokojnych nóg wymaga kompleksowego podejścia do pacjenta. Wśród leków stosowanych w celu złagodzenia dolegliwości znajdują się między innymi preparaty lewodopy oraz preparaty z Agonistami Dopaminy. Są to substancje stosowane powszechnie w chorobie Parkinsona. Nieco rzadziej w leczeniu RLS zastosowanie znajdują leki opioidowe, leki stosowane w terapii padaczki – głównie gabapentyna, a także leki o działaniu uspokajającym z grupy benzodiazepin.
Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki
W przypadku potwierdzenia niedoboru żelaza w organizmie stosuje się suplementację, zwykle w formie doustnej. Terapia ma indywidualny charakter – niektórzy pacjenci wymagają stałego przyjmowania leków, inni tylko okresowo w czasie nasilenia dolegliwości. Konieczna jest regularna kontrola w poradni neurologicznej, a niektórym pacjentom pomaga także psychoterapia i szkolenia z technik relaksacyjnych.
Zobacz też: Mitomania, czyli kłamstwo patologiczne
Pacjent ma ponadto do dyspozycji preparaty w postaci tabletek, które stabilizują zaburzone wchłanianie magnezu i żelaza, uzupełniają niedobory tych pierwiastków, a jednocześnie regulują gospodarkę wodno-elektrolitową. Dzięki obecności witaminy C oraz witamin z grupy B (B6 i B12) organizm przyswaja wymienione makroelementy bardziej efektywnie, a nieprzyjemne objawy RLS niwelowane są w szybszym tempie.
Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?
Zespół niespojonych nóg w ciąży
Niestety prawdą jest, że ciąża może nasilać dolegliwości związane z RLS, zwłaszcza w 3 trymestrze. Na szczęście zwykle dolegliwości ustępują lub powracają do pierwotnego nasilenia do miesiąca po urodzeniu dziecka. Być może występowanie RLS u kobiet w ciąży jest związane ze zmianami hormonalnymi, zwłaszcza wzrostem poziomu estrogenów, lub też niedoborami kwasu foliowego, którego zapasy zużywa szybko rozwijający się organizm dziecka.
Większość leków stosowanych w RLS jest przeciwwskazana u kobiet w ciąży, dlatego w tym przypadku leczenie opiera się o terapie relaksacyjne oraz zabiegi manualne np. masaż nóg, a także odpowiednie ćwiczenia.
Zobacz również: Drętwienie rąk podczas snu – co je powoduje?
Domowe sposoby na zespół niespokojnych nóg
Nadmierna aktywność układu nerwowego może być spowodowana stresem oraz stosowaniem używek. Dlatego też oprócz leczenia farmakologicznego objawów zespołu niespokojnych nóg, osoby cierpiące z powodu tego schorzenia powinny unikać nadmiaru kawy, alkoholu i nikotyny, a także stosowania leków o działaniu przeciwdepresyjnym i nasennym. Paradoksalnie, leki te nie przynoszą poprawy jakości snu i mogę wręcz nasilać dolegliwości. Niekorzystnie w zespole RLS działają także leki przeciwalergiczne oraz niektóre dostępne bez recepty leki stosowane w przeziębieniu.
To też może Cię zainteresować: Drżenie ciała – jakie mogą być przyczyny drżenia mięśni ciała?
Choroba może mieć podłoże genetyczne, dlatego osoba cierpią na uczucie niepokoju w nogach w nocy lub podczas dłuższego odpoczynku, powinna zapytać najbliższych krewnych o występowanie podobnych objawów. Aby zasnąć, warto samodzielnie rozmasować mięśnie nóg, porozciągać się, przemaszerować szybkim krokiem po mieszkaniu lub skupić uwagę na czymś innym, na przykład na książce czy krzyżówce.
Sprawdź również: Mrowienie i drętwienie ust – przyczyny, objawy, leczenie
Warto także wziąć ciepłą lub chłodną kąpiel, w zależności od tego, jaka temperatura przynosi ulgę. Należy dbać o regularną aktywność fizyczną za dnia, ale nie w godzinach wieczornych. Zaleca się także eliminację drzemek w ciągu dnia, co pozwoli lepiej kontrolować rytm snu i czuwania.
