Bóle nóg, uczucie ciężkości i bolesne skurcze to typowe objawy żylaków kończyn dolnych, jednak przyczyn bólu nóg może być więcej. Z artykułu dowiesz się, przy jakich chorobach bolą nogi oraz jak leczyć tę przykrą dolegliwość. Jak można sobie poradzić z bólem bóg? Leczenie bólu w nogach warto rozpocząć od domowych sposobów, które oznaczają nie tylko stosowanie leków i maści, ale także zmianę codziennych nawyków. Na ból nóg zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia pomocne mogą być: aktywność fizyczna, unoszenie nóg oraz chłodny prysznic.
Bóle nóg – jakie są sposoby na bóle w nogach?

Dlaczego nogi bolą?
Dolegliwości bólowe nóg – skurcze, uczucie ciężkości – to stosunkowo częsty problem, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza. Zgodnie ze statystykami, bóle w nogach i bolesne kurcze, a także rwący ból nóg dotyczą przejściowo nawet połowy populacji obu płci. Zwykle pojawiają się po 50. roku życia.
Jakie są przyczyny bólu nóg? Dlaczego nogi bolą i są ciężkie? W związku z przebywaniem przez dłuższy czas w pozycji stojącej, gdy kończyny dolne są najniżej położoną częścią ciała, krew w nich krążąca w celu powrotu do serca musi pokonać siły ciążenia. Pomocna w tym procesie jest praca pompy mięśniowej – kurczące się mięśnie nóg wprawiają w ruch krew w naczyniach. Ponadto w żyłach znajdują się specjalne zastawki, które zapobiegają cofaniu się krwi.
Mechanizmy te działają sprawnie, gdy nogi pracują. W przypadku utrzymującego się bezruchu (stanie w miejscu, siedzenie) zwiększa się ciśnienie w naczyniach, aż w końcu woda zawarta w osoczu krwi przenika do okolicznych tkanek, powodując obrzęki, ból nogi i stóp. Dochodzić też może do uszkodzenia zastawek żylnych czy tworzenia zakrzepów w naczyniach uniemożliwiających sprawny przepływ krwi.
Ból nóg – co jest przyczyną bólu w nogach?
Przyczyny ciężkich i bolących nóg to przede wszystkim:
- przewlekła niewydolność żylna, czyli żylaki nóg,
- przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych
- zakrzepica żył głębokich (zapalenie żył kończyn dolnych),
- niewydolność serca, zwłaszcza prawokomorowa,
- choroby reumatyczne,
- długotrwałe unieruchomienie,
- ciąża (zmiany fizjologiczne, hormonalne),
- stan po intensywnych ćwiczeniach fizycznych,
- choroby kręgosłupa (ból kręgosłupa i ból nóg od kręgosłupa).
Dolegliwościom takim, jak ból nóg, uczucie ciężkości nóg, sprzyjają: nadwaga i otyłość, niezdrowy styl życia i używki, długa praca w pozycji siedzącej lub stojącej, niewłaściwe obuwie.
Jakie wybrać leki na rwanie i silne bóle nóg?
Silne bóle nóg i uczucie ciężkości nóg to objawy bardzo przeszkadzające w codziennej aktywności życiowej. Dlatego pacjenci często szukają pomocy, stosując rozmaite preparaty, bardziej lub mniej skuteczne.
Szczególnie przy początkowych objawach tego typu, zanim rozwiną się powikłania w postaci żylaków kończyn dolnych, zasadne jest używanie doustnych leków oraz maści czy balsamów zawierających substancje działające korzystnie na nogi, przede wszystkim flawonoidy – diosminę i hesperydynę, uzyskiwane przede wszystkim z wyciągów z owoców cytrusowych. Działają one ochronnie na śródbłonek naczyń krwionośnych.
Lekiem na ból nóg, bolesne skurcze i ciężkość nóg jest dostępna bez recepty diosmina. Lek ten ma działanie przeciwobrzękowe, poprawia przepływ w układzie limfatycznym, wpływa na zwiększenie napięcia ścian żył, co zapobiega rozwojowi zastoju krwi (który jest przyczyną ciężkości nóg i obrzęków). Diosmina to jeden z najczęściej stosowanych leków na żylaki nóg.
Do flawonoidów należy także hesperydyna. Wykazuje działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie syntezy mediatorów stanu zapalnego oraz antyoksydacyjne, chroniąc przed wolnymi rodnikami.
Jak leczyć bóle nóg?
Leczenie bolesnych skurczów nóg i łydek można prowadzić przy pomocy innych preparatów, z których część dostępna jest w postaci tabletek, a część to żele i maści na bolące nogi.
Na skurcze mięśni nóg sprawdzi się:
- heparyna – hamuje krzepnięcie krwi, zapobiegając miejscowemu rozwojowi zakrzepów w naczyniach. Stosowana jest m.in. na nocne bóle nóg w postaci kremów i żelów. Ma także działanie przeciwzapalne, łagodzi ból nóg i umożliwia szybsze wchłanianie się obrzęków;
- rutyna, witamina C – odpowiadają za prawidłową przepuszczalność ściany naczyń krwionośnych. Utrzymując krew w łożysku naczyniowym, zapobiegają rozwojowi obrzęków;
- escyna – wyciąg z kasztanowca, uszczelnia naczynia krwionośne, niwelując uczucie ciężkich nóg;
- mentol, kamfora, aloes, lawenda i inne wyciągi roślinne – działają łagodząco, chłodząco, kojąco oraz łagodzą ból nóg i uczucie ciężkości nóg.
Większość preparatów mających w składzie powyższe substancje dostępna jest bez recepty. Warto wypróbować kilka z nich, gdyż często umożliwiają całkowite wyzbycie się nieprzyjemnych objawów. Czasem zasadne jest stosowanie rajstop lub podkolanówek o stopniowanym ucisku, które zapobiegają zastojowi krwi w kończynach i powstawaniu żylaków.
Domowe sposoby na ciężkie nogi i ból kończyn dolnych
Na początek lub jako dodatek do wyżej wymienionych preparatów dostępnych w aptece warto wypróbować naturalne, domowe sposoby na ciężkie nogi i ich ból. Postępowanie przy bólu nóg, ich przemęczeniu i ciężkości kończyn to przede wszystkim modyfikacja stylu życia.
- Ważna jest adekwatna, zdrowa dieta – najlepiej z niewielką zawartością soli, która sprzyja nadmiernemu gromadzeniu wody w organizmie oraz nadciśnieniu tętniczemu. Umiarkowana ilość pożywienia, najlepiej w postaci przynajmniej 5 posiłków dziennie, bogata w błonnik, umożliwi zrzucenie zbędnych kilogramów, które nasilać mogą dolegliwości bólowe kończyn dolnych.
- Przy bolących nogach należy unikać długotrwałego unieruchomienia – nawet podczas siedzącej pracy można wykonywać drobne ćwiczenia mięśni nóg, jak np. krążenia stopami, napinanie łydek czy po prostu krótkie przerwy na przejście z jednego pomieszczenia do drugiego, przysiady i inne.
- Regularna aktywność fizyczna sprawia, że wspomniana pompa mięśniowa działa bardziej efektywnie.
- Elewacja kończyn – leżenie z nogami uniesionymi do góry, powyżej poziomu tułowia, to najlepszy sposób na bóle nóg. Ułatwia odpływ krwi żylnej, przyspiesza ustępowanie obrzęków i uczucia ciężkich nóg. W nocy najłatwiej ten efekt uzyskać, podkładając pod nogi poduszkę lub zwinięty w rulon koc.
- Ważne jest unikanie zakładania nogi na nogę, co utrudnia prawidłowy przepływ krwi w naczyniach.
- Sposobem na bóle nóg są wygodne obuwie i odzież – rezygnacja z wysokich obcasów, obcisłych butów na korzyść obuwia na płaskiej podeszwie, wygodnego, odpowiednio szerokiego i dobrze dopasowanego do stóp. Należy wziąć pod uwagę, że w ciągu dnia narastający obrzęk nieznacznie powiększa rozmiar stóp.
- Chłodny prysznic i moczenie nóg w chłodnej wodzie prowadzą do skurczu naczyń krwionośnych. Mogą też przynieść ukojenie w bólu nóg czy w ich pieczeniu i swędzeniu.
Na bóle nóg w nocy i w dzień – aktywność fizyczna
Gdy występuje ból nóg, intuicyjnie unika się ich nadmiernego obciążania. Faktycznie, odpoczynek, zwłaszcza z kończynami dolnymi podniesionymi lekko do góry, może przynieść ulgę. Ważne jest jednak, aby działać nie tylko na objawy, ale także na przyczyny uczucia ciężkich nóg – a jest to, jak już wspomniano, m.in. zaburzony przepływ krwi w kończynach i zastój krwi wskutek osłabionego działania pompy mięśniowej.
Odpowiednia ilość ruchu zapewnia sprawność układu krążenia, a uzyskane korzyści człowiek odczuje nie tylko w odniesieniu do nóg, ale także innych ważnych narządów, z sercem na czele. Dlatego umiarkowany wysiłek fizyczny jest zdecydowanie wskazany, również w przypadku uczucia ciężkości nóg.
Jakie ćwiczenia zalecane są przy bólu nóg i uczuciu ich ciężkości?
- Spacery – wystarczy kilkanaście minut dziennie, można wspomagać się modnymi w ostatnim czasie kijkami (nordic walking). Pamiętać należy o odpowiednim doborze sprzętu.
- Jazda na rowerze – przy dobrej pogodzie sprawić może nie lada przyjemność, a dodatkowo pompa mięśniowa w kończynach dolnych ma idealne warunki do pracy i wzmocnienia.
- Pływanie – ćwiczenia na basenie są bardzo dobrym sposobem na rozruszanie. Efekt wody pozwala na zniwelowanie ciężaru ciała. Nie wykonuje się gwałtownych ruchów, jednocześnie wykorzystuje się duże zapasy energii. Ponadto sam chłód wody w basenie działa kojąco na uciążliwe objawy.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- T. Brzozowski, Fizjologia człowieka. Konturek, Edra Urban & Partner 2019.

Kornel Gajewski
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Aktualnie odbywa staż podyplomowy w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. Karola Mielęckiego SUM w Katowicach.
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 11.11.2021
opublikowany 20.01.2024
opublikowany 11.05.2022