Rodzice mogą wybrać dla swoich dzieci szczepionki obowiązkowe (bezpłatne) i zalecane (płatne). Dodatkowo dla dzieci w wieku od 2 miesiąca do 3. roku życia jest dostępny odpłatny, alternatywny kalendarz szczepień z wykorzystaniem szczepionek zalecanych. Są to tzw. szczepionki wieloskładnikowe. Ich zastosowanie pozwala zmniejszyć liczbę zastrzyków w ciągu pierwszych trzech lat życia dziecka o siedem lub dziewięć, w zależności od wyboru konkretnego programu szczepień. Rodzice muszą się jednak liczyć ze sporym wydatkiem w tym czasie (ok. 3 tys. zł).
Doktor Zdanowska-Ruskań podkreśla, że w wyjątkowych sytuacjach (np. gdy w planowanym terminie podania kolejnej dawki szczepionki dziecko zachoruje i trzeba będzie szczepienie przełożyć), po konsultacji z lekarzem odstępy między szczepieniami można wydłużyć (pediatra ustali indywidualny kalendarz szczepień) i dziecko również uzyska prawidłową odporność.
Oto obowiązujący program bezpłatnych szczepień ochronnych na 2012 r. dla dzieci i młodzieży według wieku (na podstawie Załącznika do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z 26 października 2011 r.):
W ciągu 24 godzin po urodzeniu:
- WZW typu B – domięśniowo (pierwsza dawka)
- GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG
2 miesiąc życia (7-8 tydzień):
- WZW typu B - domięśniowo (druga dawka)
- BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (pierwsza dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
- Inwazyjnym zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie (pierwsza dawka)
3-4 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia):
- BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (druga dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
- OSTREMU ZAPALENIU ROGÓW PRZEDNICH RDZENIA KRĘGOWEGO (chorobie Heinego-Medina), zwanemu dalej „POLIOMYELITIS”- podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (1,2,3 typ wirusa) (pierwsza dawka)
- Inwazyjnym zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b
5-6 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia):
- BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (trzecia dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
- POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (1,2,3 typ wirusa) (druga dawka)
Przeczytaj: Szczepienie przeciw polio – zwykłe czy skojarzone?
- Inwazyjnym zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie (trzecia dawka)
7 miesiąc życia:
- WZW typu b - domięśniowo (trzecia dawka)
13-14 miesiąc życia:
- ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną (pierwsza dawka)
Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać po upływie co najmniej 4 tygodni od wyzdrowienia.
16-18 miesiąc życia:
- BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (czwarta dawka) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
- POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (1,2,3 typ wirusa) (trzecia dawka)
- Inwazyjnym zakażeniom HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b (czwarta dawka) - domięśniowo lub podskórnie
6 rok życia:
- BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - domięśniowo szczepionką DtaP, zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca
- POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką OPV poliwalentną (1,2,3 typ wirusa)
10 rok życia:
- ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną (dawka przypominająca)
14 rok życia:
- BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo (druga dawka przypominająca)
19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole:
- BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo (trzecia dawka przypominająca)
Nie powinna być podana wcześniej, niż po upływie 5 lat od ostatniej dawki szczepionki.
Szczepienia zalecane (płatne) dla dzieci w pierwszych 2 latach życia:
Przeciw pneumokokom:
Szczepionka w zastrzyku. Chroni przed zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, sepsą i zapaleniem płuc. Pierwszą dawkę najlepiej podać w 6.-8. tygodniu życia. Liczba dawek zależy od wieku, w którym zaczyna się szczepienie (od czterech do jednej – im młodsze dziecko, tym więcej szczepień). Cena jednej dawki – ok. 300 zł. Warto zaszczepić dziecko jak najszybciej, bo największe ryzyko zachorowania jest do 24. miesiąca życia. Szczepienie zalecane przede wszystkim dla dzieci, które wyślemy do żłobka lub przedszkola.
Przeciw rotawirusom:
Szczepionka doustna. Chroni przed powszechną biegunką rotawirusową, objawiającą się także wymiotami i gorączką, często wymagającą pobytu w szpitalu. Szczepienie warto zacząć w 6.-8. tygodniu życia (najpóźniej do 12. tygodnia ). Potrzebne są 2 lub 3 dawki, w zależności od rodzaju szczepionki. Cena jednej dawki – ok. 200-300 zł. Zalecane szczepienie jak najwcześniej, bo największe ryzyko zachorowania jest do 3. roku życia. Szczepienie zalecane zwłaszcza, gdy dziecko ma pójść do żłobka lub przedszkola.
Przeciw menigokokom:
Szczepionka w zastrzyku. Zapobiega zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i sepsie. Zalecana w 13.-14. miesiącu życia. Wystarczy jedna dawka – cena ok. 100 zł. Można też zaszczepić dziecko już w 3.-4. miesiącu życia, zwłaszcza gdy planujemy wysłać dziecko do żłobka. Wówczas potrzebne są trzy dawki szczepionki.
Przeciw grypie:
Szczepionka w zastrzyku. Chroni przed poważnymi powikłaniami grypy: zapaleniem płuc, zapaleniem serca i hospitalizacją. Zalecana od 6. miesiąca życia. Koszt jednej dawki – ok. 30 zł. Dzieciom szczepionym pierwszy raz powinno się podać dwie dawki, potem co roku wystarczy jedna dawka.
Przeciw ospie wietrznej:
Szczepionka w zastrzyku. Chroni przed poważnymi powikłaniami ospy: zapaleniem mózgu, zakażeniami bakteryjnymi skóry i płuc, hospitalizacją. Szczepienie najlepiej rozpocząć w 13.-18. miesiącu życia. Cena szczepionki – ok. 200 zł. Do końca 2. roku życia wystarczy jedna dawka. Szczepionka bezpłatna dla dzieci, które chodzą do żłobka. Zalecana zwłaszcza przed przedszkolem lub gdy starsze rodzeństwo chodzi do przedszkola lub szkoły.
Przeciw zapaleniu wątroby typu A (wzw A):
Szczepionka w zastrzyku. Chroni przed zapaleniem wątroby (tzw. żółtaczką pokarmową) i związaną z nią hospitalizacją. Zalecana dla dzieci po 1. roku życia, przede wszystkim przed wyjazdem do krajów, gdzie często występuje ta choroba (Europa Wschodnia i basen Morza Śródziemnego, Afryka, Azja, Ameryka Południowa i Środkowa) oraz dla dzieci z przewlekłą chorobą wątroby. Do końca 2. roku życia potrzebne są dwie dawki podane w odstępie 6-12 miesięcy. Koszt jednej – około 100 zł.
