Obecnie psychoterapia przestała być tematem tabu. Wiemy już, że w niektórych momentach własnego życia możemy potrzebować wsparcia specjalisty. Nie każdy jednak rozróżnia poszczególne rodzaje szkół i kierunków terapeutycznych. Jedną z przykładowych metod psychoterapii jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. Co należy do jej podstawowych założeń i czym jest filozofia centralna? Co charakteryzuje podejście skoncentrowane? Co jest zadaniem terapeuty i jakie są metody pracy terapeutycznej? Dla kogo terapia skoncentrowana mogłaby być odpowiednia?
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach – jak działa TSR, ile trwa, opinie
Spis treści
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach – czym jest?
Podejście psychoterapeutyczne znane jako model terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach (z angielskiego solution focused brief therapy - SF[B]T — Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu) pojawiło się po raz pierwszy w latach 70. XX wieku.
Za twórców terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach uważa się małżeństwo psychoterapeutów. Steve de Shazer i Insoo Kim Berg jako pierwsi zaproponowali podejście skoncentrowane (znane również jako terapia TSR), którego głównym celem miała być koncentracja na celach klienta (lub pacjenta) i jego dążeniach, a nie na samym problemie, który występuje oraz próbach jego rozwiązania. Para w 1978 r. w Milwaukee w Stanach Zjednoczonych założyła Brief Family Therapy Center, centrum terapii krótkoterminowej, w którym w praktyce uprawiali nowe podejście. Podstawami terapii skoncentrowanej stały się dla nich prace Miltona H. Ericksona i jego praktyka w Mental Research Institute, założonym w 1958 r. Podejście to zrodziło się w wyniku krytyki podejść terapeutycznych, w których zanadto koncentrowano się na samym problemie występującym w życiu klienta.
Terapia oparta na rozwiązaniach zakłada, że główną treścią miałoby być to, co klient chce osiągnąć – a nie problematyczna rzeczywistość, w której funkcjonuje. W Polsce termin terapia skoncentrowana na rozwiązaniach wprowadził psychoterapeuta i wykładowca Tomasz Świtek. W naszym kraju istnieje również Polskie Towarzystwo Psychoterapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniu oraz Sekcja Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach Polskiego Towarzystwa Psychologicznego – miejsca dla tych, którzy chcą nauczyć się samodzielnego prowadzenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniu. W Europie od lat działa zaś European Brief Therapy Association (EBTA) oraz niejedno centrum terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach.
Główne założenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach powstała w opozycji do klasycznych nurtów terapii. Co zatem odróżnia ją od innych podejść?
Filozofia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach opiera się na prostych wyznacznikach. Jeżeli coś działa – trzeba robić tego więcej. Jeśli coś nie działa – nie należy tego więcej robić i trzeba zacząć robić coś innego. Jeśli nic się nie zepsuło – nie należy tego naprawiać. To tak zwana filozofia centralna opisywanej terapii.
Specyfika pracy w podejściu TSR to skupianie się na pozytywach, możliwych rozwiązaniach, teraźniejszości i przyszłości. To w praktyce oznacza, że w podejściu skoncentrowanym nie skupiamy się zatem na tym co było. W procesie terapii ważne jest to, co jest teraz i to, co będzie. Cele terapii dotyczą preferowanej przyszłości. Podstawowe założenia TSR zakładają również koncentrację na dobrych stronach sytuacji i na uświadomieniu sobie, jakich pozytywnych zmian może oczekiwać klient.
O ile inne podejścia terapeutyczne zakładają skupianie się na problemie, z którym przychodzi klient, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach preferuje inne podejście – położenie nacisku na zasobach klientach i wydobyciu jego mocnych stron, zaś terapeuta udziela w tym tylko wsparcia.
Terapia w nurcie TSR – jak wygląda?
Według zasad terapii krótkoterminowej skoncentrowanej na rozwiązaniach szczegółowa znajomość problemu nie jest istotna do zainicjowania zmiany. Terapia indywidualna opiera się na zasobach klienta. Rolą terapeuty jest stawianie pytań w procesie, w którym klient odkrywa swoje mocne strony i wyznacza cele.
Istnieją trzy typy relacji, które mogą pojawić się między pacjentem a klientem w tym nurcie. Pierwszy to relacja goszczenia, w której pacjent uważa, że nie ma problemu i przyszedł na terapię jedynie z polecenia odgórnego. W tym przypadku terapeuta ma wyjątkowo utrudnione zadanie. Drugi to relacja narzekania – klient wie, że ma problem, ale uważa, że nie jest w stanie go rozwiązać. Tutaj również terapeuta może napotkać na pewne trudności.
Trzeci typ relacji to relacja zaangażowania i współpracy, w której klient wie, że ma problem i zdaje sobie sprawę z wpływu, jaki może mieć na jego rozwiązanie. Terapeuta musi jedynie wzmocnić to przekonanie i poprowadzić go do sformułowania odpowiednich, konkretnych celów. Wydobycie zasobów klienta to główny cel terapii krótkoterminowej – dzięki temu, ma on lepsze predyspozycje, by zwalczyć problem.
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach – terapią krótkoterminową
W przypadku TSR zmiana następuje stosunkowo szybciej niż w klasycznie prowadzonej terapii. Z reguły wystarczy około dziesięciu spotkań, by ściśle określony cel został sformułowany. Terapeuta koncentruje się na uświadomieniu klientowi nieuchronności zmiany – oznacza to, że również problem nie będzie trwał wiecznie. Zwrócenie uwagi na tę właściwość to jeden z głównych celów opisywanej terapii.
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, mimo że występuje jako terapia krótkoterminowa, to podejście równie skuteczne, co nurty klasyczne. Wskazują na to wyniki metaanaliz, prowadzonych w tym zakresie. Ten rodzaj terapii jest bardzo popularny między innymi w doradztwie zawodowym, gdzie terapeuta pomaga klientowi uświadomić sobie swoje mocne strony i zdecydować, w którą stronę kariery chciałby się kierować. Pomocy psychologicznej tego rodzaju udziela się również w sytuacjach kryzysowych i nagłych interwencjach, gdzie klient musi odnaleźć dobre strony swojego życia.
Choć terapia skoncentrowana na rozwiązaniach wydaje się być opcją idealną, warto pamiętać, że o rodzaju terapii decyduje zazwyczaj specjalista w porozumieniu z pacjentem. Nie w każdym przypadku terapia krótkoterminowa jest tą najwłaściwszą. Czasami klient i terapeuta muszą skupić się na innych obszarach pracy. Z pewnością jednak opisana metoda jest ważną praktyką w dzisiejszej psychoterapii.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Klimkowska, K. (2018). Zastosowanie podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach we wzmacnianiu stanu Ja-Dorosłego. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 7:85–98;
- Kosman, T. (2013). Założenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach (TSR). Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, 1:9-26;
- [online] Majchrowska, E. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniu — TSR. Laboratorium Edukacji i Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach [dostęp: 27.07.203] [https://www.letsr.pl/wp-content/uploads/2019/06/Artyku%C5%82-o-TSR-Ewa-Majchrowska.pdf].
Opublikowano: 03.08.2023;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Monika Mazurek
Psycholog
ukończyła psychologię o specjalności klinicznej i neuropsychologicznej USWPS w Warszawie, doktorantka Instytutu Psychologii UJ w Krakowie. Autorka prac naukowych poświęconych psychologii klinicznej i kilkuset artykułów popularnonaukowych o tematyce z zakresu neuropsychologii, seksuologii klinicznej i psychologii osobowości. Na co dzień zajmuje się popularyzacją zagadnień dotyczących powiązań pomiędzy biologią, psychologią i medycyną.
5
Komentarze i opinie (0)