Disulfiram jest najczęściej stosowanym lekiem u osób z problemem alkoholowym. Połączenie leku z alkoholem wywołuje reakcję disulfiramową, polegającą na pojawieniu się nieprzyjemnych objawów, m.in. nudności, bólu i zawrotów głowy, kołatania serca i niepokoju. Mimo że ma już długą historię, wciąż istnieją wątpliwości jak długo działa tzw. wszywka i dla kogo jest odpowiednia?
Disulfiram (lek na alkoholizm) – działanie, przeciwwskazania, cena, opinie
Spis treści
Disulfiram – działanie
Ze względu na budowę chemiczną disulfiram znany jest jako dietylotiokarbamoil lub tetraetylotiuram. Obecnie jest najszerzej stosowanym lekiem odstraszającym dla osób nadużywających alkoholu. Wykorzystano fakt, że substancja reaguje w łatwy sposób z alkoholem, co znane jest jako reakcja disulfiramowa. W wyniku nieodwracalnego zahamowania dehydrogenazy alkoholowej dochodzi do przyspieszonej akumulacji aldehydu octowego, który jest odpowiedzialny za nieprzyjemne reakcje u alkoholików, przez co nie tolerują oni spożywania tej używki. Reakcja charakteryzuje się wystąpieniem nieprzyjemnych objawów, takich jak:
- nudności,
- uderzenia gorąca,
- wymioty i biegunka,
- pocenie się,
- kaszel,
- pulsujący ból głowy,
- drżenie,
- niewyraźne widzenie,
- zawroty głowy,
- pragnienie,
- niepokój,
- osłabienie,
- splątanie,
- kołatanie serca,
- niedociśnienie,
- ból w klatce piersiowej,
- omdlenie.
Przeczytaj też: Piwo bezalkoholowe w ciąży
W najcięższych przypadkach może dojść do depresji oddechowej, zapaści sercowo-naczyniowej i zaburzeń rytmu serca. Rzadko może prowadzić do śmierci. Reakcje disulfiramowe często pojawiają się w ciągu 15 minut po spożyciu alkoholu etylowego. Objawy zwykle osiągają maksimum w ciągu 30 minut do 1 godziny, a następnie stopniowo ustępują w ciągu najbliższych kliku godzin. Intensywność reakcji jest cechą zmienną i jest na ogół proporcjonalna do dawki disulfiramu i spożywanego etanolu. Działanie disulfiramu obserwuje się w ciągu 1–2 godzin po spożyciu, maksymalne działanie po około 12 godzinach, a utrzymuje się do 72 godzin. Lek jest stosowany tylko u wybranych i dobrze zmotywowanych przewlekłych alkoholików, którzy chcą pozostać w stanie wymuszonej trzeźwości, aby jak najlepiej zastosować wspomagające leczenie psychoterapeutyczne.
Jak rozpoznać alkoholizm wysokofunkcjonujący?
Disulfiram – preparaty i dawkowanie
Leki z disulfiramem dostępne są na receptę w postaci tabletek doustnych (Anticol) i tabletek do implantacji znanych jako tzw. wszywka (Esperal). Zastrzyki zostały wycofane z obrotu. Podawanie leku można rozpocząć po trwającej co najmniej dobę abstynencji. W przypadku tabletek doustnych terapię należy rozpocząć od 500 mg raz dziennie, najlepiej rano, maksymalnie przez 2 tygodnie. W przypadku znacznego nasilenia efektu uspokajającego lek należy podawać wieczorem. Po tym okresie należy stosować dawkę podtrzymującą, która stanowi połowę tej początkowej, czyli 250 mg. Zabieg wszczepienia Disulfiramu-Esperalu, tzw. wszywka alkoholowa, przeprowadzany jest chirurgicznie w znieczuleniu miejscowym w górną część pośladka. Zabieg jest właściwie bezbolesny i trwa maksymalnie godzinę. Szwy skórne powinny być usunięte około 10 dni po przeprowadzonym zabiegu. Zabieg można powtórzyć po 8 miesiącach. Obydwa preparaty nie są dostępne bez recepty i nie mają zamienników.
Lek można kupić w aptece, a cena jest uzależniona od rodzaju preparatu. Ich dostępność jest ograniczona, dlatego sprowadzane są na zamówienie chorego. W Polsce leczenie esperalem wymaga zgody pacjenta i odbywa się pod kontrolą lekarza.
Skąd się bierze kac i jak sobie z nim radzić?
Disulfiram – skutki uboczne i przeciwwskazania
U przewlekłych alkoholików utlenianie aldehydu octowego do octanu może również ulec pogorszeniu. Tak więc ta grupa osób może mieć chronicznie podwyższone stężenie acetaldehydu we krwi, co może powodować nadmierny jego wzrost podczas reakcji, prowadząc do poważniejszych objawów. Związek powstający podczas reakcji jest wysoce reaktywny i może sieciować DNA przez reakcję chemiczną z zasadami kwasu nukleinowego, a także uszkodzić mitochondria i białka strukturalne w różnych tkankach. Dlatego podczas stosowania disulfiramu należy zachować ostrożność u pacjentów z:
- chorobami nerek,
- chorobami wątroby,
- chorobami układu oddechowego,
- niedoczynnością tarczycy,
- uszkodzeniem mózgu,
- padaczką.
Wystąpienie reakcji disulfiramowej może pogłębić stopień zaawansowania tych chorób. Reakcje uboczne terapii obejmują depresję, senność (na początku leczenia), omamy, metaliczny posmak lub smak czosnku w ustach. Substancja wykazuje niską toksyczność. Po przyjęciu ilości produktu sięgających 25 g opisywano objawy ze strony ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, które ustępowały całkowicie. Disulfiram nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Jakie tabletki na kaca wybrać?
Disulfiram – środki ostrożności
Osoby w trakcie terapii powinny pamiętać, że nawet kontakt z organicznymi rozpuszczalnikami zawierającymi alkohol, aldehyd octowy, paraldehyd może wywołać reakcję disulfiramową. Nawet najmniejsza ilość alkoholu jest szkodliwa. Piwo bezalkoholowe nie jest tak naprawdę całkowicie wolne od alkoholu . Zazwyczaj większość marek na rynku zawiera obecnie około 0,5 proc. alkoholu. Dlatego osoby mające problemy z alkoholem powinny unikać spożywania tego typu produktów, nie tylko ze względu na wywołanie nieprzyjemnych objawów. Picie piwa bezalkoholowego może wywołać apetyt na alkohol. Zapach piwa jest szczególnie silnym wyzwalaczem. Jeśli dana osoba stara się zachować trzeźwość, jest to stymulacja, której należy unikać. Niewielka ilość alkoholu w piwie może również stanowić problem w zachęcaniu do nawrotu choroby.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Bharadwaj B., Selvakumar N., Kuppili P. P., Pharmacotherapy for relapse prevention of alcohol use disorder in the Indian setting: a systematic review. Ind. Psychiatry J., 2018, 27, 2: 163–171.
- Viola-Rhenals M. i wsp., Recent advances in antabuse (disulfiram): the importance of its metal-binding ability to its anticancer activity. Curr. Med. Chem., 2018, 25, 4: 506–524.
- Mutschler J. i wsp., Current findings and mechanisms of action of disulfiram in the treatment of alcohol dependence. Pharmacopsychiatry, 2016, 49, 4: 137–141.
- Newton-Howes G. i wsp., Non-physiological mechanisms influencing disulfiram treatment of alcohol use disorder: a grounded theory study. Drug Alcohol Depend., 2016, 165: 126–131.
Opublikowano: 16.10.2019;
Oceń:
4.6
Ewelina Drelich
Farmaceuta
Absolwentka farmacji na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, marketingu i zarządzania na Akademii Leona Koźmińskiego oraz bezpieczeństwa stosowania substancji chemicznych na Wydziale Chemii Uniwersytetu Łódzkiego. Jej pasją jest bezpieczeństwo stosowania produktów leczniczych, co jest tematem pracy doktorskiej na Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Autorka licznych tekstów edukacyjnych w pismach do farmaceutów. Współpracuje z wieloma portalami o tematyce farmaceutycznej.
33
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 02.03.2024