Cyprofloksacyna to chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów. Wykorzystywana jest w leczeniu zapalenia ucha, rzeżączki oraz zakażenia kości i stawów. Cyprofloksacyna jest bezpiecznym lekiem, jednak jej skutkiem ubocznym jest degradacja kolagenu. Jakie preparaty są dostępne? Kiedy nie należy ich stosować?
Cyprofloksacyna – działanie, dawkowanie, skutki uboczne, opinie
Spis treści
Cyprofloksacyna – działanie i wskazania
Fluorochinolony są antybiotykami bakteriobójczymi, które są jedynymi bezpośrednimi inhibitorami produkcji kwasu DNA przez mikroorganizmy. Leki z tej grupy działają szkodliwie na dwa enzymy kluczowe dla replikacji bakterii: gyrazę DNA oraz topoizomerazę. Cyprofloksacyna charakteryzuje się szerokim spektrum działania – specjaliści określają ją mianem leku przeciwbakteryjnego szerokowachlarzowego. Na jakie bakterie działa cyprofloksacyna? Badania potwierdziły jej skuteczność wobec tlenowych bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych oraz na chlamydie. Cyprofloksacyna i inne nowsze leki przeciwbakteryjne chinolonowe wykazują zwiększoną siłę działania i zmniejszoną częstość samoistnej oporności bakteryjnej w porównaniu ze starszymi analogami, takimi jak kwas nalidyksowy.
Takie szerokie spektrum działania powoduje, że cyprofloksacyna wskazania ma następujące:
- zapalenie ucha,
- owrzodzenie rogówki,
- powierzchniowe zapalenie gałki ocznej,
- zakażenie dolnych dróg oddechowych,
- zapalenie pęcherza moczowego,
- rzeżączka,
- biegunka wywołana przez bakterie chorobotwórcze,
- zakażenia kości i stawów.
Cyprofloksacyna w porównaniu do lewofloksacyny charakteryzuje się zdecydowanie gorszym wchłanianiem do tkanek gruczołu krokowego. Dlatego w leczeniu zakażeń bakteryjnych układu moczowego nie stosuje się cyprofloksacyny.
Cyprofloksacyna – preparaty i dawkowanie
Preparaty z cyprofloksacyną występują jako:
- maści i krople do oczu (Ciloxan),
- krople do uszu (Cetraxal),
- tabletki (Cipronex, Cipropol, Ciprinol),
- roztwór do infuzji (Ciprofloxacin Kabi).
Wszystkie preparaty z cyprofloksacyną dostępne są w aptece na receptę. Tabletki są objęte refundacją i cena dla pacjenta nie przekracza 10 zł za opakowanie leku. Natomiast pozostałe preparaty, mimo że nie są dostępne bez recepty, mają odpłatność 100 proc.
Ten chemioterapeutyk najczęściej wykorzystywany jest w leczeniu dorosłych. Jednak może być też stosowany przy ciężkich zakażeniach u dzieci i młodzieży, jeśli uzna się to za konieczne. Najchętniej przepisywaną przez lekarzy formą leku są tabletki, które występują w dawce 250 mg i 500 mg. W przypadku tabletek doustnych sposób dawkowania i długość terapii zależy od rodzaju bakterii, która wywołała zakażenie.
Zazwyczaj cypofloksacynę zażywa się dwa razy dziennie, co 12 godzin, niezależnie od posiłków. Należy przyjmować ją w odstępie 1–2 godzin od wypicia mleka lub jogurtu, o czym przypomina ulotka. Lek powinno się zażywać z zachowaniem 4-godzinnego odstępu od przyjęcia leków zobojętniających, które w swoim składzie zawierają wodorotlenek glinu i magnezu, ponieważ może dojść do zmniejszenia wchłaniania leku.
Jaki probiotyk wybrać po antybiotyku?
Cyprofloksacyna – skutki uboczne
W trakcie leczenia cyprofloksacyną zaleca się picie dużej ilość płynów w celu uniknięcia krystalurii, czyli wytrącania się kryształów w moczu. W czasie terapii cyprofloksacyną alkohol jest niewskazany.
Skutkiem ubocznym charakterystycznym dla fluorochinolonów jest degradacja kolagenu. Antybiotyki i chemioterapeutyki z tej grupy powodują nasilenie syntezy i aktywności związków, które zmieniają strukturę i następnie „rozpuszczają” włókna kolagenu typu I. Różnego rodzaju schorzenia ścięgien, zapalenie i zerwanie ścięgien piętowych (Achillesa) zostały zidentyfikowane około 10 lat temu jako pierwsze objawy tzw. kolagenotoksyczności. Objawami klinicznymi są:
- ból ścięgna (samoistny, przy chodzeniu i uciskowy),
- obrzęk,
- niemożność stania na palcach.
Ten skutek uboczny może ujawnić się już w trakcie terapii fluorochinolami (nawet 2 godz. po pierwszej dawce) lub do 6 miesięcy po jej zakończeniu. Większość powikłań występuje w ciągu pierwszego miesiąca od ekspozycji na lek. Ponadto są one najbardziej „neurotoksyczne” ze wszystkich grup antybiotyków. Powikłania dotyczące ośrodkowego układu nerwowego są częste i obejmują:
- łagodne bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia snu,
- subtelne zmiany nastroju,
- znaczną sedację,
- splątanie,
- delirium,
- ostrą psychozę (np. manię),
- halucynacje.
Cyprofloksacyna – interakcje i przeciwwskazania
Cyproflokscyna wchodzi w interakcje z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi, natomiast jednoczesne podawanie jej z lekami zobojętniającymi kwasy żołądkowe powoduje zaburzenia wchłaniania leku.
Należy szczególnie uważać na jednoczesne zażywanie cyprofloksacyny z paracetamolem. Chemioterapeutyk blokuje enzym metabolizujący paracetamol, przez co wzrasta ryzyko zatrucia. Brak informacji na temat interakcji z lekami antykoncepcyjnymi, dlatego bez obaw można je łączyć. Dostępne dane dotyczące podawania omawianego leku kobietom w ciąży nie wskazują, aby wywoływał on wady rozwojowe lub działał toksycznie na płód i noworodka. Nie można jednak wykluczyć, że lek może powodować uszkodzenie chrząstki stawowej u płodu lub niedojrzałego organizmu. Dlatego należy unikać stosowania cyprofloksacyny w ciąży. Lek przenika do mleka kobiecego, zatem w związku z ryzykiem uszkodzenia chrząstek stawów stosowanie cyprofloksacyny w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Borawski J. i wsp., Antybiotyki fluorochinolonowe – tradycyjne, niepostrzegane i nowe działania niepożądane. Postępy Nauk Medycznych, 2017, 8: 434–439.
Opublikowano: 17.07.2019;
Oceń:
4.4
Ewelina Drelich
Farmaceuta
Absolwentka farmacji na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, marketingu i zarządzania na Akademii Leona Koźmińskiego oraz bezpieczeństwa stosowania substancji chemicznych na Wydziale Chemii Uniwersytetu Łódzkiego. Jej pasją jest bezpieczeństwo stosowania produktów leczniczych, co jest tematem pracy doktorskiej na Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Autorka licznych tekstów edukacyjnych w pismach do farmaceutów. Współpracuje z wieloma portalami o tematyce farmaceutycznej.
184
Komentarze i opinie (0)