Muira puama – drzewo z amazońskich lasów
Muira puama – nazywana często „drzewem potencji” – jest zbiorczą nazwą dla dwóch gatunków. Są one używane przemiennie w zależności od rejonu – oba rosną w deszczowych lasach Amazonii. Te gatunki to:
- Ptychopetalum olacoides – rośnie w: Brazylii, Gujanie Francuskiej, Gujanie oraz Surinamie.
- Ptychopetalum uncinatum – występuje wyłącznie w Brazylii.
Są one zaliczane do rodzaju Ptychopetalum z rodziny przemierżlowatych (Olacaceae).
Choć w medycynie tradycyjnej surowce te są uznawane za wymienne i traktowane jako równorzędne, to obecnie na podstawie badań za bardziej wartościowy surowiec uważa się odmianę Ptychopetalum olacoides.
Ta mająca postać sporego krzewu lub małego drzewa roślina o białych kwiatach (dorasta do ok. 5 m wysokości) w zapachu przypominających jaśmin, charakteryzuje się bowiem większą zawartością lupeolu (związek o działaniu: przeciwzapalnym, przeciwdrobnoustrojowym oraz potencjalnie przeciwnowotworowym i chemioprewencyjnym).
Muira puama – surowiec zielarski
Za surowiec o potwierdzonym badaniami działaniu wzmacniającym oraz afrodyzującym (wzmagającym libido, wzmacniającym funkcje seksualne) uważa się: korę, drewno pni oraz korzenie muira puama. Surowce te znaleźć można nie tylko w Farmakopei brazylijskiej (co jest dość oczywiste z racji miejsca pochodzenia surowca), ale również w British Herbal Pharmacopoeia – tam surowiec nosi nazwę Liriosma.
Badania surowca wykazały obecność w moira puama takich substancji czynnych, jak:
- estry kwasu triterpenowego – głównie kwasu behenolowego i lupeolu;
- sterole (kampesterol, beta-sitosterol);
- długołańcuchowe kwasy tłuszczowe;
- kumaryny i alkaloidy (śladowe ilości);
- olejek eteryczny zawierający w składzie, m.in.: alfa- i beta-pinen, alfa-humulen, kamfen oraz kamforę.
Muira puama – zastosowanie w medycynie ludowej
Rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej (gdzie surowiec cieszy się ogromną popularnością) stosowali w terapiach wszystkie części muira puama, jednak najczęściej sięgano po korę oraz korzenie.
Muira puama – określana potocznie jako „drewno/drzewo mocy” lub „drzewo potencji” (co samo w sobie narzuca skojarzenia z tym, jaki pozytywny wpływ wywołuje jej stosowanie) ma jednak dla tubylców dużo szersze spektrum lecznicze. Dzięki temu, ze względu na liczne – zdaniem miejscowych mieszkańców – właściwości prozdrowotne, bywa wykorzystywana również w terapiach:
- wzmacniających w leczeniu problemów nerwowo-mięśniowych,
- paraliżu oraz beri-beri (kąpiel oraz masaż),
- reumatyzmu (miejscowe okłady) i grypy,
- osłabienia mięśnia sercowego,
- zaburzeń przewodu pokarmowego.
O szerokich właściwościach surowca może świadczyć fakt, że dodatkowo leczono nim zaburzenia menstruacyjne oraz... łysienie.
Muira puama obecnie
Choć często można przeczytać informacje, że muira puama jest odkryciem ostatnich lat, to w rzeczywistości surowiec był już stosowany w Europie w leczeniu dezynterii (inaczej: czerwonka – ostra choroba zakaźna jelit objawiająca się m.in. silną biegunką) oraz impotencji w latach 20. ubiegłego stulecia. Natomiast do Farmakopei brazylijskiej surowiec ten trafił w roku 1950 (wśród rdzennych mieszkańców Brazylii jest surowcem znanym i stosowanym od wieków).
Choć mechanizm oddziaływania muira puama na organizm ludzki nie został jeszcze wyjaśniony, to badania naukowe potwierdziły następujące działanie surowca:
- Pozytywnie wpływa na układ nerwowy (ułatwia radzenie sobie ze stresem, przywraca tzw. dobre samopoczucie, zwiększa poziom energii). Pokrywa się to z opiniami osób stosujących maira puama, które obserwują u siebie łagodne, ale wyraźne, działanie adaptogenne surowca.
- Podniesienie libido (poprawia również jakość współżycia). Zarówno w przypadku mężczyzn, jak i kobiet wzmacnia funkcje seksualne.
- Łagodzenie zaburzeń trawiennych (dolegliwości żołądkowo-jelitowe).
- Korzystny wpływ na poprawę krążenia. Przy czym surowiec nie zawiera kofeiny i nie pobudza w takim stopniu jak kawa czy mocna herbata.
- Poprawa erekcji.
Co więcej: w jednym z badań przeprowadzonym na kobietach wykazano, że u osób tych moira puama (w mieszance z liściem miłorzębu japońskiego) nie tylko zwiększała libido i przywracała ochotę na seks, ale również zwiększała częstotliwość fantazji seksualnych.
Należy jednak pamiętać, że – podobnie jak w przypadku innych afrodyzjaków ziołowych – muira puama nie jest złotym środkiem.
By uzyskać oczekiwany efekt, warto dodatkowo zadbać o takie aspekty (potocznie określane jako zdrowy tryb życia), jak: relaks i odpoczynek, zrównoważony sposób żywienia, odpowiednia aktywność fizyczna.
Muira puama – dostępność
Muira puama dostępna jest w stacjonarnych sklepach zielarskich, ze zdrową żywnością oraz w sklepach internetowych w postaci:
- rozdrobionej kory,
- kory sproszkowanej,
- tabletek i kapsułek (zawierających zmielony korzeń lub ekstrakty, substancje przeciwzbrylające – sole magnezowe kwasów tłuszczowych i dwutlenek krzemu) zarejestrowanych jako suplement diety.
Ze względu na specyfikę surowca, jest on przeznaczony dla osób dorosłych i powinien być przechowywany w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.
Muira puama – przygotowanie i dawkowanie
Na bazie suszonego surowca (kora muira puama) można przygotować samodzielnie:
- Odwar z rozdrobnionej kory: 1–2 łyżeczki suszonej kory zalać z garnuszku 1 szklanką letniej wody, powoli doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu pod przykryciem przez kwadrans. Przecedzić. Pić 1–2 szklanki ciepłego odwaru w ciągu dnia między posiłkami.
- Sproszkowana kora: połowę płaskiej łyżeczki proszku zalać szklanką wrzącej wody i odstawić pod przykryciem do ostygnięcia. Pić 2 razy dziennie po szklance letniego płynu między posiłkami. Podobnie jak w przypadku odwaru nie należy przekraczać zalecanej porcji, bowiem surowiec wykazuje łagodne, ale odczuwalne, działanie pobudzające i może spowodować problemy z zasypianiem.
- Nalewka z kory: 50 g rozdrobnionej kory zalać 250 ml 70-proc. alkoholu. Odstawić w ciemne miejsce na 20 dni. Wstrząsać co 2–3 dni. Przyjmować po łyżeczce (5 ml) 2 razy dziennie. Uwaga: z nalewki powinny zrezygnować osoby mające problemy alkoholowe i stany zapalne wątroby lub trzustki. Pacjenci przyjmujący leki muszą zapoznać się z ulotką lub skonsultować z lekarzem, czy alkohol nie wchodzi w interakcje z przyjmowanymi medykamentami.
- Tabletki i kapsułki: należy zawsze stosować się do informacji zamieszczonych przez producenta i nie przekraczać zalecanej porcji produktu.
Muira puama – bezpieczeństwo stosowania
Muira puama jest tradycyjnie (i od wieków) stosowana w rejonach swojego naturalnego występowania, dlatego uznaje się ją za surowiec o dużym stopniu bezpieczeństwa. Jednak – jak w przypadku każdego surowca zielarskiego – należy się liczyć z możliwością wystąpienia indywidualnej nietolerancji.
Natomiast, ze względu na brak badań, to produkt niewskazany dla kobiet w ciąży i karmiących. Ponadto ostrożność powinny zachować osoby przyjmujące już inne surowce zielarskie pozytywnie wpływające na funkcje seksualne. W przypadku stosowania leków (również tych OTC, czyli dostępnych bez recepty) najlepiej skonsultować się z lekarzem. Nie należy też przekraczać zalecanej dziennej porcji (przeważnie zaleca się jedną kapsułkę dziennie – w przypadku takiej formy suplementacji).
