Ślinotok – jakie są przyczyny nadmiernego wydzielania śliny?

Mateusz Bednarczyk lekarz 10 sierpnia 2017

Ślinotok to schorzenie, w którym występuje nadmierny wyciek śliny z jamy ustnej. Może być to skutek zarówno kłopotów z przełykaniem, jak i zaburzeń wydzielania śliny. Nadmierne ślinienie jest powszechne podczas spożywania pikantnych lub kwaśnych potraw, jak również u zdrowo rozwijających się noworodków i niemowląt (powinno ustąpić między 15. a 36. miesiącem życia). Przyczyn nadmiernego wydzielania śliny jest wiele (od zażywanych leków po zaburzenia neurologiczne).

Spis treści

Ślinotok – choroby jamy ustnej i gardła?
Nadmiar śliny – ślinotok a zaburzenia neurologiczne
Nadmierne ślinienie spowodowanie zażywaniem leków
Ślinotok u dzieci – objaw zatrucia pokarmowego
Ślinotok w ciąży – co oznacza nadmierne wydzielanie śliny?
Ślinotok – skutki nadmiernej produkcji śliny
Wypowiedź laryngologa na temat ślinotoku

Ślinotok – choroby jamy ustnej i gardła?

Przyczyną nadmiernego wydzielania śliny (ślinotoku) w obrębie jamy ustnej mogą być procesy zapalne: dziąseł, przyzębia, zapalenie gardła, migdałków i nagłośni. Owrzodzenia powstałe na skutek zakażenia wirusem opryszczki, aft (owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej pokryte białym nalotem) przyczyniają się do intensywnego ślinienia.

Zaburzenia anatomiczne warg i podniebienia mogą skutkować bardziej zaburzeniami połykania śliny, niżeli nadmiernym wydzielaniem śliny.

Do przyczyn ślinotoku zaliczamy również raka: języka, policzka, dna jamy ustnej, oraz choroby autoimmunologiczne, takie jak np. pęcherzyca. Nadmierne ślinienie się dziecka może wynikać z fizjologicznego procesu – ząbkowania (wyrzynanie się zębów mlecznych).

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Nadmiar śliny – ślinotok a zaburzenia neurologiczne

W chorobach neurologicznych intensywne ślinienie jest spowodowane o wiele częściej zaburzeniem połykania i niekontrolowaną mimiką twarzy, na skutek uszkodzenia funkcji nerwowo-mięśniowej, niż nadmiernym wydzielaniem śliny. Najczęstszą przyczyną ślinotoku u dzieci jest mózgowe porażenie dziecięce.

Do schorzeń z towarzyszącym ślinotokiem zaliczamy:

stwardnienie zanikowe boczne (ALS),
chorobę Parkinsona,
mózgowe porażenie dziecięce,
zespół Guillain-Barré,
miastenia gravis,
zapalenie nerwu trójdzielnego,
uszkodzenie nerwów czaszkowych: nerwu językowo- gardłowego (IX), błędnego (X), podjęzykowego (XII),
choroby zakaźne, takie jak: wścieklizna, tężec, zatrucie jadem kiełbasianym.

U dorosłych nadmierne ślinienie jest spowodowane chorobą Parkinsona. Problem ten dotyka aż 70–80 proc. pacjentów.

Sprawdź również: Mrowienie i drętwienie ust – przyczyny, objawy, leczenie

Nadmierne ślinienie spowodowanie zażywaniem leków

Niektóre leki powodują nadmierne wydzielanie śliny. Należą do nich m.in. agoniści receptorów muskarynowych, które działają cholinergicznie i dlatego mogą indukować ślinotok. Przykładem takiego leku jest pilokarpina stosowana w leczeniu zaćmy czy betanechol używany w leczeniu pęcherza neurogennego.

Wśród innych leków powodujących nadmierne ślinienie się wymienić należy ponadto:

inhibitory acetylocholinoesterazy, m.in. galantamia czy rywastygmina, które mają zastosowanie w leczeniu choroby Alzheimera oraz neostygmina używana w miastenii gravis,
leki antydopaminergiczne, powodują bradykinezję (spowolnienie ruchowe), która skutkuje małą ilością przełykania.
leki przeciwpsychotyczne, typowe i atypowe, blokują α2 – adrenergiczne receptory, są agonistami receptorów muskarynowych,
benzodiazepiny.

Nadmierna produkcja śliny może wynikać również z zapalenia błony śluzowej przełyku na skutek stosowania: tetracykliny, doksycykliny, preparatów żelaza, chinidyny, potasu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

To też może Cię zainteresować: Biały nalot na gardle i migdałkach – jakie są przyczyny?

Ślinotok u dzieci – objaw zatrucia pokarmowego

Nadmierne ślinienie się u dzieci często powstaje na skutek zatrucia pokarmowego. Występuje ono po przypadkowym spożyciu substancji: czyszczących, żrących, pestycydów (środków ochrony roślin), leków, zjedzeniu nieświeżej żywności, trujących grzybów (np. muchomora sromotnikowego) czy owoców niektórych roślin (np. wawrzynka wilczełyko czy wilczej jagody).

Do objawów ślinotoku u dziecka mogą dołączyć również inne, np.: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka (czasami nawet krwawa), pieczenie jamy ustnej, drętwienie ust, puchnięcie warg, krtani i twarzy. Taki obraz kliniczny może dodatkowo przypominać reakcję alergiczną.

Ślinotok w ciąży – co oznacza nadmierne wydzielanie śliny?

Przyczyna ślinotoku w ciąży nie jest znana. Niektóre badania sugerują, że powodem jest działanie hormonów płciowych. Nadmierne wydzielanie śliny występuje często u kobiet podczas pierwszego trymestru ciąży skarżących się na: problemy z przełykaniem, nudności i wymioty.

W rzadkich przypadkach trwa do 35 lub 36 tygodnia ciąży, a nawet do porodu. Pacjentki te mogą produkować nawet ponad 1,5 litra śliny. Z tego powodu mają problemy z zasypianiem, budzą się podczas snu i zaprzestają uczestnictwa w spotkaniach towarzyskich, co ma negatywny wpływ na ich psychikę oraz samoocenę.

Przeczytaj też: Wścieklizna – przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Ślinotok – skutki nadmiernej produkcji śliny

Ślinotok dzielimy na przedni i tylny. Pierwszy wiąże się z obniżeniem jakości życia oraz problemami psychosocjalnymi wynikającymi z częstej potrzeby zmiany ubrań, plamienia książek czy urządzeń elektrycznych oraz plucia w trakcie mówienia.

Skutkuje to krępującymi sytuacjami mogącymi prowadzić do izolacji społecznej i obniżenia własnej wartości. Dodatkowo mogą występować częste zapalenia skóry wokół jamy ustnej, brody oraz rzadziej zakażenia grzybicze. Ślinotok tylny może mieć poważne konsekwencje z powodu przewlekłej aspiracji śliny do dróg oddechowych, powodując nawracające infekcje i choroby płuc.

Wypowiedź laryngologa na temat ślinotoku

Zdaniem eksperta

Danuta Gryczyńska laryngolog

Ślinotok jest objawem podrażnienia błon śluzowych oraz ślinianek. Towarzyszy on zespołom bólowym w obrębie jamy ustnej i gardła, takim jak np. wyżynanie się i ból zębów, procesy chorobowe, takie jak afty czy inne stany zapalne. Przyczynami nadmiernego wydzielania śliny są też kwaśne owoce lub leki powodujące wzmożony apetyt.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

„Otorynolaryngologia dla studentów medycyny i stomatologii” pod red. Bożydara Latkowskiego. Wyd. 2004 r.
„Wykłady z otolaryngologii” Kazimierz Niemczyk. Wyd. 2012 r.
„Otorynolaryngologia kliniczna” Dariusz Jurkiewicz, Witold Szyfter. Wyd. 2014 r.

Opublikowano: 10.08.2017;

Oceń:

4.7

Mateusz Bednarczyk

Lekarz

Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Przez dwa lata był przewodniczącym studenckiego koła naukowego gastroenterologii, alergologii i pediatrii oraz brał udział w prowadzeniu badań klinicznych. Podczas studiów uczestniczył w wielu warsztatach medycznych, prezentował prace naukowe na międzynarodowych konferencjach, m.in. zajmując 2. miejsce na Międzynarodowym Kongresie Młodych Naukowców w Poznaniu. Był trzykrotnym stypendystą programu ,,Erasmus+”, dzięki czemu mógł studiować i odbywać praktyki w Belgii, Czechach oraz Serbii.