Łokieć golfisty – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia

Czym jest łokieć golfisty?

Łokieć golfisty, czyli entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, to uraz związany ze zmianami zwyrodnieniowymi przyczepów ścięgien mięśnia nawrotnego obłego lub mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.

Kontuzja ta wynika z nadmiernego przeciążenia wspomnianych mięśni podczas wykonywania powtarzalnych ruchów nawracania przedramienia (rotacji wewnętrznej) oraz zginania dłoniowego nadgarstka, szczególnie gdy towarzyszy im opór.

Początek choroby jest nagły i ostry lub powolny i przewlekły. Pojawia się stan zapalny w obrębie ścięgna. Nieleczony może prowadzić do martwicy, zwapnień lub zmian zwyrodnieniowych w jego obrębie. Choroba dotyczy najczęściej dominującej ręki i może pojawić się w każdym wieku.

Łokieć golfisty kojarzony jest przede wszystkim z dyscyplinami sportu wymagającymi wykonywania rzutów nad głową. Nie bez powodu nazywany jest również łokciem miotacza. Ponadto na tę kontuzję, oprócz golfistów, narażeni są sportowcy z następujących dyscyplin: rzut oszczepem, tenis czy podnoszenie ciężarów.

Czym spowodowana jest entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej?

Do rozwoju łokcia golfisty predysponuje nadmierne przeciążenie mięśni przedramienia, mających swój przyczep na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. Prowadzi to do powstania mikrouszkodzeń w strukturze przyczepów ścięgien, które ulegają niekompletnym procesom naprawczym, co skutkuje powstaniem zmian zwyrodnieniowych. Może dojść nawet do zwłóknienia czy zwapnienia tkanki.

Jakie są objawy łokcia golfisty?

Charakterystycznym objawem łokcia golfisty jest tkliwość i ból po wewnętrznej stronie łokcia, który nasila się podczas wykonywania ruchów obciążających mięśnie przedramienia – silnego chwytu, nawracania przedramienia oraz zginania nadgarstka wbrew oporowi. Siła wspomnianych ruchów może być słabsza po stronie dotkniętej kontuzją. Natomiast zakres ruchów w dotkniętym stawie łokciowym początkowo może być niezmieniony, lecz po pewnym czasie może pojawić się przykurcz zgięciowy stawu łokciowego, który znacznie ogranicza jego ruchomość.

Ból łokcia często promieniuje do przedramienia, a czasem nawet i do palców ręki. Może mu również towarzyszyć opuchnięcie oraz zwiększone ucieplenie skóry po przyśrodkowej stronie łokcia. Ból ma podstępny początek i nierzadko utrzymuje się nawet podczas odpoczynku.

Diagnostyka łokcia golfisty

Obserwując u siebie dolegliwości charakterystyczne dla łokcia golfisty nie należy spodziewać się samoistnego wyleczenia. Po odciążeniu stawu i zaprzestaniu aktywności sportowych, objawy się wyciszają, ale w momencie powrotu do pracy, pojawiają się ponownie. Zaleca się jak najszybszą wizytę u specjalisty, gdyż jej odkładanie tylko pogorszy stan przyczepu mięśnia.

Dokładna diagnostyka i różnicowanie bólu po przyśrodkowej stronie stawu łokciowego są niezbędne, by prawidłowo odróżnić łokieć golfisty od innych kontuzji przebiegających w okolicy stawu łokciowego. Podczas badania należy wykluczyć dwie jednostki chorobowe: niestabilność więzadła pobocznego łokciowego oraz zapalenie nerwu łokciowego.

Rozpoznanie łokcia golfisty zazwyczaj stawia się na podstawie dokładnego wywiadu oraz badania fizykalnego wykonanego przez ortopedę. W diagnostyce mogą pomóc badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny czy USG. Warto również wykonać badanie RTG w celu wykluczenia innych patologii łokcia.

Jak wygląda leczenie łokcia golfisty?

Głównym sposobem radzenia sobie z łokciem golfisty jest leczenie zachowawcze. Ma ono na celu: zminimalizowanie bólu, zrehabilitowanie uszkodzonego ścięgna oraz zapewnienie jak najszybszego powrotu do aktywności bez nawrotów.

Łagodzenie bólu

Konieczne jest zaprzestanie uprawiania sportu oraz ruchów, które wywołują jakiekolwiek obciążenie łokcia. Jednak całkowite unieruchomienie stawu łokciowego nie jest wskazane, by uniknąć zaniku mięśni. Następnie stosowane są okłady z lodu oraz doustne przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych przez maksymalnie dwa tygodnie. Można na noc stosować ortezę na łokieć golfisty oraz iniekcje kortykosteroidów w okolicę bolesnego przyczepu ścięgna – jednak warto pamiętać, że ich działanie jest krótkotrwałe. Pomocne jest również stosowanie kinesiotapingu oraz różnych metod fizykoterapii, takich jak fala uderzeniowa. Natomiast stosowanie miejscowych maści na łokieć golfisty jest nieskuteczne.

Rehabilitacja łokcia golfisty

Jak tylko objawy bólowe zostaną złagodzone, wprowadzany jest profesjonalny plan rehabilitacyjny. Jego celem jest przywrócenie pełnego zakresu ruchów, zarówno w łokciu, jak i w nadgarstku. Na początku włączane są ćwiczenia izometryczne oraz rozciągające, m.in. rozciąganie zginaczy nadgarstka. Gdy zakres ruchów oraz siła mięśniowa zaczynają wracać do dawnej formy, dodawane są jeszcze ćwiczenia koncentryczne oraz ekscentryczne. Korzystne działanie może mieć również masaż poprzeczny.

Gdy dzięki leczeniu zachowawczemu sportowiec z sukcesem powróci do treningów, kluczowym jest zminimalizowanie ryzyka nawrócenia kontuzji – dobranie odpowiedniego sprzętu, stosowanie prawidłowej techniki ćwiczeń oraz regularny, indywidualnie dopasowany trening całego ciała.

Leczenie operacyjne

Jeżeli wspomniane metody zachowawcze nie przynoszą efektów przez 6 miesięcy lub gdy w rezonansie magnetycznym zostało stwierdzone przerwanie ścięgna, warto rozważyć zastosowanie leczenia operacyjnego. Operacja polega na wycięciu uszkodzonej tkanki oraz zszyciu ścięgna. Po zabiegu staw łokciowy musi być unieruchomiony za pomocą ortezy przez 10 dni.

Ile czasu leczy się łokieć golfisty?

Czas leczenia łokcia golfisty zależy od wielu czynników – poprawa przy stosowaniu leczenia zachowawczego może zająć od kilku tygodni nawet do kilku miesięcy. Natomiast powrót do aktywności po zabiegu operacyjnym wynosi od trzech do sześciu miesięcy.

Czym się różni łokieć golfisty od łokcia tenisisty?

Łokieć tenisisty jest urazem nawet dziesięć razy częstszym niż łokieć golfisty. Obie te kontuzje są do siebie bardzo podobne – występują w okolicy stawu łokciowego, powstają w tym samym mechanizmie, a metody ich leczenia są analogiczne.

Warto jednak przyjrzeć się, jakie są główne różnice między łokciem golfisty a łokciem tenisisty:

• Lokalizacja. Łokieć golfisty jest entezopatią nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, więc ból odczuwany jest po wewnętrznej stronie łokcia, natomiast łokieć tenisisty to entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej – zmiany bólowe występują po zewnętrznej stronie stawu łokciowego;
• Przyczyna. Łokieć golfisty powstaje w wyniku przeciążenia mięśni odpowiadających za zginanie dłoniowe nadgarstka oraz nawracanie przedramienia, natomiast wystąpieniu łokcia tenisisty sprzyja wykonywanie przeciwstawnych ruchów do tych, które obserwujemy w łokciu golfisty, a mianowicie – odwracanie przedramienia, grzbietowe zginanie nadgarstka oraz wyprost stawu łokciowego.
• Grupy ryzyka. Na łokieć golfisty narażeni są przede wszystkim sportowcy uprawiający rzuty nad głową, jak i budowlańcy, hydraulicy czy stolarze, natomiast na łokieć tenisisty – sportowcy grający w tenisa, ale także pracownicy biurowi spędzający dużo czasu pisząc na klawiaturze.

Łokieć golfisty – wypowiedź eksperta

współpraca: fizjoterapeutka Aleksandra Pełczewska