Przeciwciała anty-HBc – czym są, kiedy bada się ich poziom, co oznacza wynik?

Czym są przeciwciała anty-HBc?

Wirus powodujący wirusowe zapalenie wątroby HBV posiada w swoim wnętrzu antygen rdzeniowy (HBcAg). W wyniku wniknięcia wirusa do organizmu człowieka dochodzi do produkcji przeciwciał anty-HBc skierowanych przeciwko niemu. Przeciwciała te występują w surowicy zaraz po pojawieniu się antygenu powierzchniowego HBsAg, świadczącym o zakażeniu HBV. Ich obecność nie będzie rejestrowana po szczepieniu na WZW typu B.

Przeciwciała anty-HBc mogą występować one w dwóch klasach – IgG i IgM. Obecność anty-HBc-IgM (czyli przeciwciał anty-HBc w klasie IgM) wskazuje na świeże zakażenie, natomiast obecność anty-HBc-IgG (analogicznie przeciwciał anty-HBc w klasie IgG) wiąże się z zakażeniem późnym.

Charakteryzując pokrótce wirusa wywołującego WZW typu B można zaznaczyć, że:

• należy do rodziny Hepadnaviridae,
• jest wirusem DNA posiadającym otoczkę,
• istnieją cztery szczepy wirusa: ayw, adw, ayr, adr,
• jego pierwszym celem są komórki wątroby – inaczej mówiąc jest hepatotropowy,
• jest wrażliwy na środki fizykochemiczne,
• posiada właściwości zakaźne w surowicy w temp. 30°C przez 6 miesięcy, a w temp –20 °C nawet przez 15 lat.

Do zarażenia wirusowym zakażeniem wątroby typu B dochodzi poprzez kontakt z płynami ustrojowymi osób zarażonych. Krew, surowica oraz płyny wysiękowe, przesiękowe osoby zarażonej stanowią największe zagrożenie przeniesienia wirusa na kolejną osobę. Umiarkowany poziom wirusa HBV rejestruje się w ślinie, nasieniu oraz wydzielinie pochwowej. Najniższe stężenie jest obecne w pocie, kale, moczu, łzach, a także mleku kobiecym.

Kiedy należy badać poziom przeciwciał anty-HBc?

Poziom przeciwciał anty-HBc w klasie IgM oraz IgG powinno się oznaczyć w celu zróżnicowania zakażenia ostrego lub przewlekłego. Głównie badanie stosuje się w celu stwierdzenia czy pacjent jest zakażony wirusem zapalenia wątroby typu B.

Jeśli pacjent prezentuje objawy zarażenia wirusem HBV i miał ryzykowny epizod związany z możliwością zarażenia należy wykonać oznaczenie. Do zarażenia może dojść np. w wyniku:

• naruszenia ciągłości skóry narzędziami wcześniej skażonymi np. podczas wykonywania tatuażu, zabiegów kosmetycznych, fryzjerskich, stomatologicznych, chirurgicznych.
• kontaktów seksualnych z osobami będącymi nosicielami wirusa,
• matka nosicielka będąca w ciąży – zagrożenia dla płodu,
• przetoczeń krwi oraz jej produktów.

Jak bada się przeciwciała abty-HBc?

Ocena poziomu przeciwciał anty-HBc nie wymaga specjalnego przygotowania, również nie trzeba na badania zgłosić się na czczo.

Aby wykonać oznaczenie konieczne będzie pobranie próbki krwi. Dobrym miejscem do tego jest żyła łokciowa zlokalizowana po wewnętrznej części kończyny górnej w dole łokciowym. Po odpowiednim odkażeniu, cienką igłą wkłuwa się w żyłę i aspiruje krew do jałowej strzykawki. U małych dzieci można zastosować nacięcie skóry cienkim nożykiem zwanym lancetem. Wywołuje to niewielkie krwawienie. Tak uzyskaną krew umieszcza się w próbówce, następnie przekazuje się do analizy w laboratorium.

Wynik badania przeciwciał anty-HBc

U osoby zdrowej i niezakażonej wirusem WZW typu B, przeciwciała anty-HBc-IgM oraz anty-HBc-IgG nie występują.

Wykrycie przeciwciał anty-HBc-IgM w surowicy człowieka możliwe jest od 3–5tygodnia po wystąpieniu HBsAg w surowicy, albo w momencie kiedy HBsAg zanika. Przeciwciała te pojawiają się w ostrej fazie choroby lub w wyniku zaostrzenia stanu przewlekłego. Anty-HBc-IgM nie posiadają właściwości ochronnych. Do ich zaniku dochodzi w przeciągu 3–24 miesiącach (średnio po 4–8 miesiącach).

Po upływie kilku tygodni od zakażenia w surowicy krwi pojawiają się anty-HBc IgG, które mogę utrzymywać się w niej do końca życia. Określa się, że czasami są jedynym dowodem przebytego zakażenia.