Co to jest prokalcytonina?
Prokalcytonina (PCT) jest to białko wydzielane w komórkach C tarczycy. Bierze udział w powstawaniu kalcytoniny. Kalcytonina wraz z innymi hormonami bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosfaranowej organizmu.
W warunkach fizjologicznych stężenie prokalcytoniny wynosi ok. 0,5 ng/ml. W warunkach infekcji może ono wzrosnąć nawet ponad tysiąckrotnie w zależności od stopnia procesu zapalnego.
W warunkach infekcji prokalcytonina jest syntetyzowana przez nie tylko w komórkach tarczycowych, ale także w innych stanowiących linię obrony organizmu przed czynnikami infekcyjnymi. Nie bierze wówczas udziału w syntezie kalcytoniny.
Kiedy oznaczamy stężenie prokalcytoniny?
Badanie PCT wykorzystuje się w diagnostyce zakażeń bakteryjnych, umożliwia rozróżnienie zakażeń wirusowych i bakteryjnych.
Poziom prokalcytoniny pozwala ocenić stopień i rodzaj infekcji. Badanie stężenia prokalcytoniny pozwala wykluczyć bakteryjne przyczyny niektórych stanów zapalnych takich jak wirusowe zapalenia:
- wsierdzia,
- płuc,
- opon mózgowo-rdzeniowych.
W tym przypadku bowiem poziom PCT nie wzrasta.
Stężenie prokalcytoniny oznacza się również w celu monitorowania choroby i oceny skuteczności zastosowanego leczenia. Badanie to może być wykorzystane w kontrolowaniu i różnicowaniu przyczyn ostrego zapalenia trzustki.
Technika oraz przygotowanie do badania PCT
Badanie PCT nie wymaga szczególnego przygotowania, należy pobrać od pacjenta próbkę krwi. Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym.
Otrzymaną próbkę przesyła się do analizy.
Wartości referencyjne stężenia prokalcytoniny
Fizjologiczne stężenie prokalcytoniny we krwi wynosi:
- poniżej 0,5 ng/ml
Jednak ze względu na różne metody oznaczania stężenia PCT może wartość referencyjna może być podniesiona do 0,7 ng/ml.
Interpretacja wyników prokalcytoniny
Nieznaczny wzrost stężenia prokalcytoniny 0,5-2 ng/ml może być związany z:
- zakażeniem bakteryjnym ograniczonym wyłącznie do narządu,
- kolonizacją bakteryjną,
- przewlekłym procesem zapalnym,
- infekcjami wirusowymi,
- stanem po zabiegach chirurgicznych,
- może występować u osób oparzonych,
- u zdrowych noworodków od 6 godzin po urodzeniu do 3 doby.
Znaczny wzrost stężenia PCT >2ng/ml może być związany z:
- uogólnionym zakażeniem bakteryjnym,
- zespołem zaburzeń wielonarządowych,
- zakażeniami grzybiczymi,
- malarią – jest to tropikalna choroba pasożytnicza przenoszona przez komary z rodzaju Anopheles. Występuje w krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej,
- u zdrowych noworodków między 6 a 42 godziną życia.
W sepsie (zakażenie ogólnoustrojowe wywołane przez bakterie) stężenie prokalcytoniny może osiągać wartości rzędu 1000 ng/ml. Sepsa jest to zakażenie ogólnoustrojowe wywołane przez bakterie.
