Kalprotektyna w kale – norma, wyniki, interpretacja

Co to jest kalprotektyna?

Kalprotektyna jest specyficznym białkiem obecnym w organizmie człowieka w trakcie trwania procesu zapalnego. Kalprotektynę można określić mianem markera stanu zapalnego. Organizm do walki z infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi wysyła leukocyty – neutrofile i monocyty. W trakcie walki z atakującymi drobnoustrojami dochodzi do nadmiernej aktywacji leukocytów. To one przyczyniają się do syntetyzowania i wydzielania kalprotektyny.

Określa się, że w neutrofilach białko kalprotektyna stanowi 60% rozpuszczalnych białek w cytozolu granulocytów obojętnochłonnych. Kalprotektyna wykazuje działanie bakteriostatyczne. Działania tego białka opiera się na wiązaniu wapnia. Zauważono, że poziom kalprotektyny podwyższa się wraz z rozwijającym się procesem zapalnym – im bardziej zaawansowany stan zapalny, tym wyższe stężenie tego białka. Kalprotektyna jest zarówno czułym jak i swoistym markerem stanów zapalnych.

Podczas trwania stanu zapalnego dochodzi do wzrostu stężenia kalprotektyny w surowicy, płynach ustrojowych oraz w kale. Standardowo kał stanowi próbkę, z której wykonuje się oznaczenie. Należy zaznaczyć, że ocena poziomu kalprotektyny w kale stanowi szybki i pewny wynik stwierdzający stan zapalny.

Kiedy wykonuje się badanie na poziom kalprotektyny?

Oznaczenie poziomu kalprotektyny znajduje szczególne zastosowanie podczas różnicowania nieswoistego zapalenia jelit od stanu chorobowego nazywanego zespołem jelita drażliwego lub zaburzeń czynnościowych jelit. Kalprotektyna sprawdza się również jako badanie przesiewowe w kierunku nieswoistego zapalenia jelit.

Kontrolowanie poziomu kalprotektyny zalecane jest u pacjentów dotkniętych chorobą Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Ponadto zaleca się oznaczanie poziomu kalprotektyny w przebiegu ostrych stanów zapalnych jelita oraz u pacjentów, którzy przechodzili operację wycięcia polipów jelita grubego.

Badania wykazały, iż oznaczenie kalprotektyny ma zastosowanie również w stomatologii. Podwyższona kalprotektyna może być związana z zapaleniem dziąseł w trakcie toczącego się procesu zapalnego przyzębia.

Kalprotektyna w kale – norma i przygotowanie do badania

Badanie kalprotektyny w kale nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania. Do wykonania badania niezbędne jest uzyskanie od pacjenta próbki kału. W tym celu pacjent powinien zaopatrzyć się w jałowy pojemnik, który można kupić w aptece lub odebrać w punkcie diagnostycznym. Po oddaniu stolca, specjalną szpatułką należy pobrać niewielkie ilości kału z różnych miejsc stolca i umieścić ją w tym pojemniku.

Podczas pobierania próbki należy zachować ostrożność i starać się, aby kał nie miał kontaktu z wodą lub środkami czystości znajdującymi się w toalecie. Może to zafałszować wynik. Próbkę następnie należy przekazać do laboratorium, które oznaczy w niej poziom kalprotektyny.

Jaka jest norma kalprotektyny? Trudno jest wskazać wartość prawidłowe dla tego białka. Niektóre źródła medyczne podają, że norma dla kalprotektyny wynosi 50 mg kalprotektyny na 1000 g kału. Wynik otrzymany z laboratorium powinien być zaopatrzony w interpretację oznaczenia. Pomimo to, należy pamięć, że konsultacja z lekarzem zlecającym badanie jest bardzo istotna.

Podwyższona kalprotektyna w kale

Podwyższone wartości kalprotektyny występują u pacjentów cierpiących na nieswoiste zapalenie jelit. W przypadku takich pacjentów konieczne jest wykonanie w dalszym etapie kolonoskopii. Otrzymanie wyników tych dwóch badań pozwala na postawienie jednoznacznej diagnozy.

Wynik ujemny dla kalprotektyny w kale, czyli jej nieobecność w dużym stopniu neguje obecność nieswoistego zapalenia jelita u badanego pacjenta. Pojawienie się podwyższonych wartości kalprotektyny może wskazywać na nawrót choroby, która znajdowała się w stanie remisji.

Innymi przyczynami wzrostu stężenia kalprotektyny mogą być choroby nowotworowe jelit, marskość wątroby, zakażenie wirusem HCV, a także w przebiegu ostrego zapalenia trzustki. Poziom kalprotektyny ponad normę mogą wywołać niektóre leki, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne. U dzieci do wzrostu kalprotektyny może dojść w wyniku alergii pokarmowych, a także po spożyciu mleka krowiego.