WyleczTo

Testy płatkowe – alergiczne testy skórne – na czym polegają?

3 lipca 2023
(pierwsza publikacja: 12 grudnia 2016)
Justyna Mazur
Justyna Mazur
Justyna Mazur

analityk medyczny

Coraz częstszym problemem zdrowotnym są alergie przybierające często postać skórną (alergia skórna). Do wykrywania alergii typu natychmiastowego służą testy punktowe, zaś alergii typu opóźnionego – testy płatkowe. Odpowiednie przygotowanie do testów punktowych ma kluczowe znaczenie dla przebiegu i interpretacji badania. Alergicznych testów skórnych nie wykonuje się u kobiet w ciąży czy w ostrych infekcjach skórnych.

Testy płatkowe – alergiczne testy skórne – na czym polegają?
Fotolia

Testy alergiczne a alergia

Coraz częstszym problemem zdrowotnym są alergie przybierające często postać skórną (alergia skórna). W celu zidentyfikowania charakteru zmian skórnych i dokładnego zdiagnozowania konkretnych alergenów, wykonywane są testy skórne. Do wykrywania alergii typu natychmiastowego służą testy punktowe, zaś alergii typu opóźnionego – testy płatkowe.

Wskazania do wykonania testów naskórkowych to:

  • przewlekłe, swędzące zmiany skórne;
  • wyprysk atopowy (zaczerwienienie, łuszczenie i suchość skóry);
  • alergiczne kontaktowe zapalenie skóry;
  • wyprysk potnicowy (świąd i pęcherzyki skórne na skórze dłoni i podeszew stóp);
  • wyprysk pieniążkowaty (drobne plamki i pęcherzyki zlewające się w większe struktury o kształcie monet);
  • wyprysk hematogenny;
  • wyprysk zawodowy (zlokalizowany najczęściej na skórze dłoni);
  • łojotokowe zapalenie skóry (w obrębie twarzy, okolicy mostka i międzyłopatkowej);
  • fotodermatozy (zmiany skórne na obszarach ciała eksponowanych na słońce).

Alternatywą dla testów płatkowych są testy alergiczne z krwi.

Jeżeli chodzi o leczenie alergii, to skuteczną metodą jest w tym przypadku odczulanie.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Testy skórne – jak się przygotować?

Odpowiednie przygotowanie do testów punktowych ma kluczowe znaczenie dla przebiegu i interpretacji badania. Przede wszystkim należy odstawić leki, które mogą ingerować w przebieg testu.

Na cztery tygodnie przed badaniem na alergię należy zrezygnować z miejscowego stosowania sterydów oraz ketotifenu używanego przewlekle w miejscu przeprowadzenia testu (plecy, ewentualnie przedramiona).

Na dwa tygodnie przed badaniem odstawić należy leki przeciwhistaminowe II generacji.

Na trzy dni przed badaniem nie należy zażywać leków p-histaminowych I generacji, a także preparatów wapna, witaminy C, rutyny, które zmieniają przepuszczalność naczyń krwionośnych, powodując tym samym nasilenie odczynu alergicznego.

Przed badaniem można natomiast stosować leki inhalacyjne (dooskrzelowe i donosowe) czy kremy pielęgnacyjne.

Pacjenci posiadający owłosienie na plecach powinni je dokładne usunąć (na 1–2 dni przed badaniem). Wybierając się na badanie, nie należy być na czczo.

Testy płatkowe – jak przebiegają?

Stosowane w powszechnych zestawach komercyjnych alergeny to metale (nikiel, molibden, wanad, tytan, kobalt), leki przeciwbólowe i antybiotyki, tworzywa sztuczne, kleje, składniki gumy, materiały dentystyczne, żywice syntetyczne i naturalne. Możliwe jest wykonanie testu z własnym alergenem, np. kosmetykiem. Nie stosuje się natomiast substancji żrących i drażniących.

Na suchą, czystą skórę pleców przyklejane są paski bibuły nasączone alergenami, które podtrzymywane zostają hipoalergicznym plastrem klejącym. Odległość między bibułkami wynosi 2 cm.

W miejscu kontaktu ze skórą zachodzi opóźniona reakcja alergiczna, stąd odczytu dokonuje się po 48, 72 i 96 godzinach.

Testy płatkowe zdejmowane są po 48 godzinach i wtedy dokonuje się pierwszej oceny skóry. Do tego czasu należy unikać intensywnego wysiłki fizycznego i przepocenia skóry, a także zmoczenia pleców wodą. Kolejnej oceny dokonuje się po 72 i 96 godzinach od założenia testu.

Badania alergiczne – interpretacja płatkowych testów skórnych

Testy płatkowe – testy naskórkowe – oceniane są jakościowo, w oparciu o wizualną ocenę ewentualnych zmian skórnych. Wystąpienie jakichkolwiek reakcji skórnych w miejscu kontaktu z alergenem świadczy o uczuleniu.

Jaki jest system oceny testów płatkowych? Stopień nasilenia reakcji alergicznej określa skala plusowa:

  • jeden plus rumień;
  • dwa plusy rumień i grudki;
  • trzy plusy rumień, grudki i pęcherzyki;
  • cztery plusy obrzęk i pęcherzyki.

Aby wynik był wiarygodny i nie powstawały odczyny fałszywe, stosuje się próbę dodatnia z histaminą, która zawsze musi dać dodatni odczyn skórny, w przeciwnym razie test nie nadaje się do oceny.

Z kolei próbę ujemną przeprowadza się z zastosowaniem soli fizjologicznej, która musi pozostać obojętna dla skóry. Kiedy jednak wywoła zmiany skórne w miejscu kontaktu, test traktowany jest jako niewiarygodny.

Testy alergiczne u dzieci

W diagnostyce alergologicznej dzieci testy płatkowe są dobrym rozwiązaniem szczególnie z racji ich bezinwazyjnego charakteru i bezbolesności. Poza typowymi zestawami oceniającymi alergie na: substancje chemiczne, metale, leki, składniki kosmetyków, można wykonać testy naskórkowe z alergenami pokarmowymi.

Testy płatkowe z alergenami pokarmowymi są wciąż trudno dostępne. Wykonuje się je w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych u dzieci powyżej 3. roku życia.

Testy płatkowe – jakie są przeciwwskazania?

Skórnych testów alergicznych nie wykonuje się w przypadku: ciąży, ostrych infekcji skórnych, chorób autoimmunologicznych, nowotworów złośliwych lub ciężkiego stanu ogólnego. Przeciwwskazaniem jest także: mocna opalenizna, stosowanie maści sterydowych w miejscu przeprowadzanego testu, a także antybiotykoterapia miejscowa lub ogólna.

Opublikowano: 12 grudnia 2016
Aktualizacja: 3 lipca 2023

Więcej na ten temat