Alergie pokarmowe są aktualnie jednymi z najczęściej występujących rodzajów alergii. Wiążą się z niewłaściwą reakcją układu odpornościowego na spożywany pokarm. Obecnie produkty najczęściej wywołujące reakcje alergiczne to przede wszystkim mleko krowie, białko jaja kurzego, pszenica, orzeszki ziemne, a także skorupiaki i ryby morskie. Co ciekawe, często alergie pokarmowe dają wiele nietypowych objawów, które ciężko skojarzyć z uczuleniem na dany produkt. Możesz mieć alergię pokarmową i nawet o tym nie wiedzieć.
Alergia pokarmowa – co najczęściej uczula – lista produktów
Spis treści
Czym jest alergia pokarmowa?
Alergię pokarmową definiuje się jako zespół objawów zachodzących w organizmie na skutek spożycia danego pokarmu, gdzie dolegliwości są warunkowane przez mechanizmy immunologiczne. Alergie pokarmowe mogą pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej występują u małych dzieci i niemowląt. Ma to związek z niedojrzałością bariery jelitowej oraz ze zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej w jelitach.
Wiele bardzo popularnych produktów może wywoływać reakcje alergiczne. Na pewno część z nich masz w swojej lodówce. Istnieje również możliwość wystąpienia reakcji alergicznej krzyżowej. Alergia krzyżowa często dotyczy reakcji pomiędzy pyłkami roślin lub roztoczami kurzu domowego, a owocami i warzywami. Oznacza to konieczność wyeliminowania pewnych produktów z diety podczas pylenia szkodzących pyłków. Na przykład w przypadku alergii na pyłki brzozy, podczas jej pylenia konieczne jest wyeliminowanie z diety jabłek.
Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?
Co jest przyczyną alergii pokarmowej – lista produktów
Tak naprawdę to każdy produkt może spowodować reakcję uczuleniową. Jednak najczęściej występują alergie na:
- Alergia na mleko krowie, a właściwie na białka mleka krowiego – często alergia na mleko krowie bywa mylona z nietolerancją laktozy. W przypadku alergii na mleko krowie konieczne jest wyeliminowanie z diety nie tylko samego mleka, ale również produktów mlecznych, takich jak kefiry, jogurty, maślanki oraz sery. Poza tym w składzie wielu produktów może występować mleko w proszku, np. w czekoladzie.
- Alergia na jaja – uczulać mogą całe jaja. Jednak zdecydowanie częściej występuje alergia na białko jaja kurzego. Często osoby z alergią na jaja kurze mogą spożywać jaja przepiórcze.
- Alergia na zboża – najczęściej alergia powodowana jest przez pszenicę. To trzeci najczęściej uczulający produkt zaraz po mleku krowim oraz białku jaja kurzego.
- Alergia na orzechy (zwłaszcza na orzeszki ziemne) – alergia na orzechy zazwyczaj występuje przez całe życie. Warto jednak wiedzieć, że alergeny występujące w orzechach mogą być niszczone podczas gotowania. Orzechy są bardzo silnym alergenem, objawy uczuleniowe po ich spożyciu pojawiają się niemal natychmiast.
- Alergia na ryby – zazwyczaj reakcje alergiczne pojawiają się u danej osoby tylko po spożyciu kilku gatunków ryb. Najpopularniejszą rybą spożywaną w naszym kraju, która może wywołać alergię jest dorsz. Mimo że wysoka temperatura nie niszczy alergenów w tym przypadku, to jednak zdecydowanie częściej objawy uczulenia pojawiają się po spożyciu ryby surowej.
- Alergia na owoce morza, skorupiaki, czyli homary, raki czy też kraby, posiadają bardzo duży potencjał alergizujący. Alergeny znajdujące się w mięsie skorupiaków są odporne na wysokie temperatury. Uczulenie na owoce morza pojawia się już coraz częściej. Zdarzają się nawet przypadki osób reagujących alergicznie już na sam zapach gotowanych skorupiaków.
Co uczula – inne alergeny pokarmowe
Po wykonaniu testów na alergię może okazać się, że mamy do czynienia z alergią na warzywa. Z warzyw najczęściej to seler przyczynia się do powstawania reakcji alergicznych. Poza czystą postacią, seler można znaleźć również w sałatkach, przetworzonych produktach mięsnych, w gotowych zupach, kostkach rosołowych oraz przyprawach warzywnych w proszku. Na alergię najbardziej narażone są osoby dorosłe.
Mięso również może uczulać. Najczęściej reakcje alergiczne wywołuje wieprzowina i wołowina. Zdecydowanie rzadziej mięso z królika, indyka oraz jagnięcina. Zdarza się, że w przypadku alergii np. na sierść królika, również zjedzenie mięsa z tego zwierzęcia może wiązać się z wystąpieniem reakcji alergicznej.
Mięczaki, a przede wszystkim małże, kalmary, ślimaki oraz ośmiornice nie uczulają zbyt często. Jednak u osób uczulonych powodują bardzo silne objawy kliniczne, przez co ich spożycie może być groźne dla życia.
Reakcje alergiczne po spożyciu sezamu nie występują często, jednak produkt ten może przyczyniać się do ciężkich reakcji anafilaktycznych. Sezam jest podstawowym składnikiem wegetariańskiej pasty humus oraz masła sezamowego Tahiti. Znaleźć go można również w wegetariańskich pasztetach, w pieczywie (jako posypka), w ciastkach, lodach oraz słodyczach.
Soja, a także inne rośliny strączkowe, głównie groch, fasola i soczewica również mogą wywoływać alergie pokarmowe. Jednak wyeliminowanie tych produktów (szczególnie soi) jest bardzo trudne. Soja często stanowi ukryty składnik wielu produktów. Może pojawiać się na etykiecie jako aromat naturalny, mąka roślinna, wywar warzywny czy skrobia roślinna.
Częsta jest też alergia na owoce. Uczulają truskawki i cytrusy. Na pierwszym miejscu wśród produktów alergizujących należących do tej grupy znajdują się mandarynki oraz pomarańcze, rzadziej zdarza się alergia na cytryny oraz banany.
Jeszcze do niedawna uczulenie na truskawki było jedną z częstszych reakcji alergicznych dotykających zarówno dzieci, jak i dorosłych. Obecnie nie występuje już tak często.
Czasami alergia po spożyciu danego produktu może być skutkiem substancji dodatkowych. Dwutlenek siarki oraz siarczyny występują w produktach jako środki konserwujące lub antyutleniacze. Spotkać je można głównie w suszonych owocach, w winie oraz wyrobach ziemniaczanych.
Alergia pokarmowa – objawy mogą mylić
Często objawy uczulenia na dany pokarm są niespecyficzne. Możesz mieć alergię pokarmową i nawet o tym nie wiedzieć. Objawy alergii pokarmowej mogą wystąpić zaraz po spożyciu danego produktu. Najczęściej są to dolegliwości związane z układem oddechowym, takie jak nieżyt nosa czy atak astmy, a także dotyczące skóry, między innymi: wysypka, obrzęki, zaczerwienienia oraz pokrzywka.
Wystąpić może jednak również późna reakcja alergiczna, która charakteryzuje się bardzo niespecyficznymi objawami. Wówczas często są to kolki, drażliwość, depresja, zmęczenie, bóle głowy, obrzęki stóp i dłoni, świąd rąk oraz nóg czy bezsenność. Objawy takie mogą występować oddzielnie lub też jednocześnie, co dodatkowo utrudnia zdiagnozowanie problemu. Późna reakcja alergiczna stanowi duży problem dla osoby uczulonej. Nawet jeżeli osoba taka zdaje sobie sprawę ze swojej alergii, to ciężko jest wytypować konkretny składnik, który po takim czasie mógł spowodować dane dolegliwości (po kilku godzinach lub nawet dniach od spożycia pokarmu).
Jakie są inne objawy alergii pokarmowej?
Dodatkowym utrudnieniem w postawieniu właściwej diagnozy bywa zmienność objawów alergii pokarmowej. Symptomy mogą mieć odmienne nasilenie, różnić się zależnie od ilości przyjętego pokarmu, a także w zależności od częstotliwości jego spożywania. Czasami dla wszystkich składników pożywienia charakterystyczny jest jeden objaw, ale zdarza się również, że każdy ze składników może powodować różne symptomy.
Poza tym objawy alergii mogą pojawić się dopiero po spożyciu bardzo specyficznego produktu, np. można być uczulonym wyłącznie na mleko w proszku, podczas gdy zwykłe mleko już nie daje objawów alergii. Inne objawy mogą występować także po spożyciu tego samego produktu poddanego obróbce termicznej.
Objawy alergii pokarmowych mogą być bardzo zróżnicowane w przypadku różnych osób. U jednych osób będzie to jedynie niegroźny ból brzucha czy biegunka, a u innych może dojść do ciężkiej reakcji alergicznej, nawet zagrażającej życiu.
Najgroźniejszym skutkiem alergii pokarmowej jest wstrząs anafilaktyczny. Osoby które są szczególnie narażone to chorzy na astmę. Wśród pokarmów najczęściej przyczyniających się do wstrząsu anafilaktycznego wymienić można przede wszystkim: orzeszki ziemne, seler, sezam, jaja kurze, a także ryby i krewetki. Zdarza się czasami, że dopiero na skutek intensywnego wysiłku fizycznego dochodzi do wstrząsu anafilaktycznego po spożyciu danego pokarmu.
Alergia pokarmowa – wypowiedź eksperta
Zdaniem eksperta
Alergię może wywoływać każdy produkt spożywczy, są jednak takie, które wywołują ją znacznie częściej niż inne. Stwierdzono różnice w tej częstotliwości w zależności od regionu i nawyków żywieniowych. W Stanach Zjednoczonych, ze względu na dużą popularność masła orzechowego, alergia na orzechy arachidowe jest częsta. W krajach, gdzie je się dużo owoców morza, alergia na skorupiaki jest powszechna, a w Polsce występuje rzadko.
Najczęstszymi i najsilniejszymi alergenami są: mleko krowie, jaja, ryby, orzechy, gluten zawarty w wielu zbożach i kwas glutaminowy. Często występuje też alergia na czekoladę, owoce morza, cytrusy, seler, przyprawy, miód i soję.
Objawy alergii mogą być różne, najczęściej jednak są to zmiany skórne – wysypka, zaczerwienienia, swędzące pęcherzyki (pokrzywka). Alergia może objawiać się również przez zapalenie spojówek, obrzęk powiek czy błon śluzowych lub skóry, katar, kaszel, duszności czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego – biegunkę, uczucie ucisku i pełności.
Leczenie polega głównie na eliminacji alergenu, czyli wszystkich produktów zawierających uczulający składnik.
Opublikowano: 08.08.2017;
aktualizacja: 16.04.2018
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Diana Chmielowiec
Dietetyczka
Absolwentka Technologii Żywności i Żywienia Człowieka oraz Bezpieczeństwa Żywności w Łańcuchu Żywnościowym Warszawskiej SGGW. Ukończyła również Poradnictwo dietetyczne w Instytucie Żywności i Żywienia. Przez 3 lata pracowała jako dietetyk specjalizujący się w alergiach pokarmowych. Obecnie zajmuje się jakością i bezpieczeństwem żywności.
184
Komentarze i opinie (0)