Alergia na owoce morza i mięczaki

Owoce morza i mięczaki powodujące wystąpienie alergii

U osoby predysponowanej (czyli takiej, która wykazuje pewnego rodzaju skłonność do występowania alergii) objawy reakcji alergicznej mogą wystąpić po spożyciu każdego gatunku spośród owoców morza czy mięczaków. Najczęściej jednak opisywane są przypadki alergii na raki, ostrygi, małże, krewetki, homary, kraby, kalmary, ślimaki ale również na ośmiornice. Wszystkie one wykazują silny potencjał alergizujący, co oznacza, że nawet spożycie niewielkiej ich ilości może być przyczyną wystąpienia bardzo silnej, a tym samym niebezpiecznej dla chorego reakcji alergicznej. Alergeny (czyli związki odpowiedzialne za pobudzenie naszego układu immunologicznego do nieprawidłowej odpowiedzi) znajdują się przede wszystkim w mięsie. Warto zaznaczyć, że nie ulegają one inaktywacji pod wpływem wysokiej temperatury, a niektóre z nich stają się paradoksalnie jeszcze bardziej niebezpieczne. U osób z alergią na owoce morza może dojść także do wystąpienia objawów chorobowych po spożyciu ryb, jak i w wyniku kontaktu z kurzem. Zjawisko to uwarunkowane jest występowaniem reakcji krzyżowych, wynikających z podobieństwa pomiędzy tymi alergenami, przez co nasz układ immunologiczny nie jest w stanie ich od siebie odróżnić.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Objawy alergii na owoc morza i mięczaki

Alergia na owoce morza i mięczaki zaliczana jest do szerokiej grupy alergii pokarmowych, czyli takich, w których wystąpienie objawów choroby alergicznej poprzedzone jest spożyciem danego produktu. Dolegliwości zgłaszane przez chorych są bardzo zróżnicowane i mogą dotyczyć wielu układów i narządów ciała. Charakterystyczne jest to, że wystąpienie symptomów schorzenia ściśle związane jest ze spożyciem pokarmu zawierającego określony alergen – objawy najczęściej pojawiają się w ciągu kilku minut (maksymalnie do kilku godzin) od kontaktu z alergenem. W zdecydowanej większości przypadków chorzy zgłaszają dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Najczęściej są to:

• nudności,
• wymioty,
• zaparcia lub biegunki,
• bóle brzucha.

Warto zaznaczyć, że dolegliwości te nie są specyficzne tylko dla jednego schorzenia, gdyż podobne mogą być spotykane w wielu innych jednostkach chorobowych, a jedynym elementem je różnicującym jest poprzedzająca ich wystąpienie ekspozycja osoby uczulonej na pokarmy, które zawierają alergeny owoców morza czy też mięczaków. Poza dolegliwościami ze strony układu pokarmowego spotykane są również takie, które dotyczą skóry, układu oddechowego, układu sercowo-naczyniowego czy nerwowego. U osób uczulonych po spożyciu owoców morza i mięczaków może wystąpić także:

• duszność (czyli subiektywne uczucie braku powietrza), trudności w oddychaniu,
• zapalenie spojówek, łzawienie i świąd oczu,
• katar (obfity, wodnisty),
• uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• różnopostaciowe zmiany skórne, np. pokrzywka, rumień, różnej postaci wysypki, a także świąd (nierzadko o bardzo dużym nasileniu),
• wstrząs anafilaktyczny przebiegający ze znacznym obniżeniem ciśnienia tętniczego – jest on najgroźniejszym ze wszystkich objawów, stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia osoby chorej.

Rozpoznanie alergii na owoce morza i mięczaki

Alergię na owoce morza i mięczaki możemy podejrzewać, jeżeli zauważymy, że po spożyciu produktu, w którego składzie są obecne owoce morza czy też mięczaki, pojawiają się objawy reakcji alergicznej, które zostały wymienione wyżej. Oczywiście o fakcie takim należy jak najszybciej powiadomić lekarza w celu ustalenia przyczyny dolegliwości (potwierdzenie tła alergicznego choroby) oraz uzyskania porady, jak je leczyć. Lekarz, aby potwierdzić rozpoznanie, powinien przede wszystkim zebrać bardzo szczegółowy wywiad – czyli zapytać między innymi o to, kiedy objawy się pojawiły u pacjenta, czy wiąże on początek tych objawów z jakimś zdarzeniem, co powoduje ich nasilenie, czy kiedykolwiek wcześniej obserwowane były podobne zmiany i czy ktoś z rodziny jest uczulony na owoce morza i mięczaki. Kolejnym etapem jest badanie lekarskie i zlecenie badań dodatkowych. Jeśli lekarz podejrzewa u pacjenta alergię pokarmową, to może zlecić wykonanie:

• oznaczenia poziomu przeciwciał – badanie polega na oznaczeniu w próbce krwi pacjenta poziomu przeciwciał należących do klasy IgE, gdyż w chorobach alergicznych ich miano jest zwykle powyżej górnej granicy normy. Wynik tego oznaczenia należy jednak interpretować ostrożnie, gdyż poziom tych przeciwciał może być podwyższony także w innych jednostkach chorobowych, między innymi w chorobach pasożytniczych;
• test eliminacji i prowokacji – jest to zdecydowanie najczęściej wykonywane badanie w przypadku podejrzenia alergii pokarmowej, gdyż w najbardziej wiarygodny sposób umożliwia on potwierdzenie lub wykluczenie danego składnika pokarmu jako przyczyny zgłaszanych dolegliwości. Badanie składa się z dwóch etapów – w pierwszym z nich z diety pacjenta wykluczany jest związek podejrzewany o bycie przyczyną alergii, a w drugim etapie substancja ta jest ponownie włączana do diety. O występowaniu uczulenia świadczy cofanie się zmian chorobowych w pierwszym etapie testu i ich ponowne pojawienie się w drugiej części badania. Test eliminacji i prowokacji pozwala na identyfikację alergenu w sposób jednoznaczny;
• testy skórne – badanie polega na podawaniu niewielkich ilości w odpowiedni sposób przygotowanego alergenu pod skórę osoby chorej. Wystąpienie skórnych objawów reakcji alergicznej (zaczerwienienie, obrzęk) potwierdza tło alergiczne zgłaszanych przez chorego dolegliwości.

Leczenie alergii na owoce morza i mięczaki

Jedynym skutecznym sposobem leczenia tej alergii pokarmowej jest stosowanie diety eliminacyjnej. Polega ona na całkowitym wykluczeniu z jadłospisu osoby chorej produktów, które są odpowiedzialne za wywoływanie u niej objawów. Dieta ta będzie skuteczna tylko pod warunkiem rygorystycznego przestrzegania jej zasad. W leczeniu alergii na owoce morza i mięczaki, jeśli objawy są miernie nasilone, można stosować również leki – np. należące do grupy leków antyhistaminowych. Należy jednak pamiętać, że ten sposób leczenia jest wyłącznie objawowy, czyli zwalcza lub istotnie zmniejsza nasilenie objawów chorobowych, ale nie eliminuje ich przyczyny. W przypadku wystąpienia u osoby chorej wstrząsu anafilaktycznego konieczne jest zastosowanie adrenaliny oraz jak najszybsze wezwanie specjalistycznej pomocy medycznej. Osoby z silnie wyrażoną alergią na owoce morza powinny zawsze mieć przy sobie odpowiednie leki – w tym między innymi adrenalinę, aby w razie wystąpienia objawów możliwa była skuteczna i szybka pomoc.