Spośród wszystkich cykli reakcji seksualnych orgazm jest najbardziej tajemniczym i najsłabiej rozumianym. Trudno go zdefiniować jednoznacznie, gdyż stanowi bardzo subiektywne doświadczenie, a możliwości jego zbadania są ograniczone. U mężczyzn przejawia się wyraźnie w postaci wytrysku. Czy męski orgazm tak, jak kobiecy można podzielić na rodzaje? Jakie rodzaje orgazmów przeżywają mężczyźni.
Męski orgazm – jak przebiega?
Definicja orgazmu
Przyjemność i powiązane z nim rozładowanie napięcia seksualnego to ważne czynniki wzmacniające i motywujące do kontynuacji i powtarzania zachowań seksualnych. Dlatego brak orgazmu stanowi przyczynę niepokoju u wielu ludzi.
W literaturze istnieje wiele definicji orgazmu, lecz we wszystkich daje się odnotować szczyt napięcia seksualnego, które następnie ulega gwałtownemu rozładowaniu.
Korzystając z najnowszych definicji (Bancroft, 2009) można zaprezentować następujące aspekty orgazmu:
1) Wzrost nasilenia zarówno ośrodkowych, jak i obwodowych aspektów podniecenia seksualnego do szczytu, w którym następuje uruchomienie pewnego procesu neurofizjologicznego charakteryzującego się pewnymi cechami:
- intensywnym uczuciem przyjemności i rozkoszy,
- pewnym stopniem zmiany świadomości z ograniczeniem przytomności i zmianami dotyczącymi procesów poznawczych,
- swoistymi zmianami zwykle w okolicach narządów płciowych, lecz zmiennym zasięgiem obejmującym całe ciało,
- skurczami mięśni: u kobiet dotyczy to mięśni przepony miedniczej, okołopochwowych i macicy, a u mężczyzn mięśni opuszkowo-jamistego i opuszkowo-gąbczastego oraz w pewnym stopniu przepony miedniczej,
- innymi zmianami niedotyczącymi narządów płciowych, takimi jak rytmiczne ruchy ciała, okrzyki, zaczerwienienie skóry.
2) Faza po orgazmie, w którym powyższe objawy powracają do stanu sprzed podniecenia, lecz z szybkością, która sugeruje raczej proces czynny niż bierny, kończący się okresem refrakcji, w którym hamowaniu ulega kolejne podnieceni seksualne.
Wyżej opisane przejawy są podobne u kobiet i mężczyzn, z wyjątkiem różnic jakościowych.
Nie ma jednej definicji orgazmu, można jednak przytoczyć typową reakcje organizmu w trakcie jego trwania. Orgazm to mimowolne, trwające od kilku do kilkunastu sekund skurcze pojawiające się w regularnych odstępach czasu, wraz z towarzyszącym im uczuciem przyjemności, kończące się okresem ogólnego relaksu. Orgazm można porównać do kichnięcia – zbierania się energii aż do kulminacyjnego punktu „uwolnienia” i następującej po tym ulgi. Bardziej subiektywnie może być opisany jak zdecydowane zmysłowe uczucie, rozkosz, pełnię, odlot. Orgazm jest punktem kulminacyjnym napięcia seksualnego i równocześnie stanem powodującym odczucie rozkoszy, odprężenia i zaspokojenia.
Nie można jednak postawić znaku równości między orgazmem kobiety i mężczyzny. Aby omówić szerzej to zagadnienie należy przejść od fizjologii poprzez mechanizm wyzwalania i działania aż do przeżyć psychologicznych z nim związanych.
Czytaj również: Kobiecy orgazm, rodzaje orgazmów, przebieg
Biologia orgazmu mężczyzny
Orgazm jest zjawiskiem występującym jedynie u ludzi. Z punktu widzenia rozwoju ewolucyjnego, zdolność przeżycia orgazmu jest najwyższym etapem rozwojowym seksualności człowieka.
Jest zjawiskiem psychofizjologicznym, w wysokim stopniu uzależnionym od wpływów psychologicznych i społecznych. W sensie czysto fizjologicznym jest to reakcja całego organizmu w czasie maksymalnego napięcia seksualnego, wyrażająca się najsilniejszym przekrwieniem i napięciem mięśniowym powstałymi w wyniku stymulacji seksualnej. W czasie orgazmu dochodzi do nagłego nie podlegającego woli wyładowania zsumowanych napięć psychofizjologicznych i nerwowo-mięśniowych, do ograniczenia reaktywności zmysłów i do największych zmian w zakresie układu krążenia i oddechowego.
Pod względem przebiegu wszystkich reakcji zachodzących w czasie orgazmu istnieje ogromna zmienność i różnorodność, dotycząca zarówno reakcji w obrębie jednego organizmu, jak i czasie różnych orgazmów.
Orgazm, szczytowe podniecenie, jest zwykle związany z wytryskiem nasienia i kurczenia mięśni krocza u mężczyzny oraz skurczami mięśni miednicy mniejszej oraz pochwy u kobiety.
Zmiany cielesne zachodzące w następstwie stymulacji seksualnej są bardzo różne i zależą od indywidualnego wzoru reakcji. Największe różnice stwierdza się w zakresie intensywności i czasu trwania orgazmu u kobiety.
U mężczyzn stosunkowo rzadko spotyka się niezdolność do wytrysku i przeżywania orgazmu, chociaż występuje u nich znaczna zmienność co do łatwości jego osiągania, intensywności, a także pod względem zdolności do opanowywania wytrysku.
Czytaj również: Żołądź prącia – budowa, funkcje, strefa erogenna
Fizjologia orgazmu mężczyzny
Związek orgazmu z jego biologicznym celem u mężczyzny tj. z wytryskiem nasienia rzadko nie idzie w parze. Zazwyczaj przedostatnia faza cyklu reakcji seksualnej mężczyzny kończy się orgazmem i wytryskiem, który spowodowany jest działaniem bodźców pochodzących z kory mózgowej, lecz może być również wynikiem prostego odruchu. Przebieg wytrysku ma zwykle dwa stadia:
- W I stadium następuje wytrysk nasienia z nasieniowodu do cewki moczowej,
- w II stadium następuje wytryśnięcie na zewnątrz prącia.
U wielu mężczyzn tuż przed orgazmem mimowolnie wydala się z ujścia cewki moczowej pewna ilość wydzieliny, w której znajdują się aktywne, ruchome plemniki. Odczucie początku orgazmu pojawia się u mężczyzn na 2-4 sekundy przed wytryskiem. Pojawia się ono w czasie I stadium. W tym czasie mężczyzna, przeżywając rozkosz seksualną, czuje równocześnie nadchodzący wytrysk i nie może go już dłużej odwlekać lub w jakikolwiek inny sposób kontrolować. W II stadium odczucia subiektywne orgazmu można podzielić na 2 faz:
- w pierwszej – odczucia związane są z regularnie powracającymi skurczami zwieracza cewki, wypychającymi pod ciśnieniem nasienie na zewnątrz. Następnie natężenie wrażeń maleje wraz z słabnącymi skurczami;
- w drugiej fazie odczucia rozkoszy są związane z objętością wypychanego nasienia. Im większa objętość tym silniejsze odczucie. Gdy objętość nasienia jest niewielka, np. przy wytryskach powtarzanych w krótkich odstępach czasu, odczucie przyjemności seksualnej obniża się (u wielu kobiet wzór reakcji orgastycznych ma inny przebieg: określają one ten drugi lub trzeci z kolei orgazm jako dający im największą rozkosz, u mężczyzn zaś drugi lub trzeci orgazm powoduje coraz słabsze odczucie, natomiast pierwszy określany jest jako najsilniejszy).
Zobacz też: Orgazm pochwowy – jak przebiega, jak wywołać?
Zaburzenia związane z orgazmem mężczyzny
Wbrew powszechnej opinii, nie każdy stosunek seksualny u mężczyzny kończy się orgazmem i nie każdy wytrysk nasienia oznacza jednocześnie odczuwanie rozkoszy seksualnej. U kobiet zaburzenia orgazmu pojawiają się najczęściej w postaci całkowitego jego braku, u mężczyzn nie są one tak ostro wyrażone, gdyż wytrysk nasienia sprawia pewna ulgę, dlatego mężczyźnie trudniej jest ocenić poziom subiektywnie odczuwanej rozkoszy seksualnej i zaburzenia w tym zakresie.
Początek orgazmu zwykle wyprzedza na kilka sekund wytrysk nasienia, z którym jest czynnościowo związany. Związek ten może w pewnych dysfunkcjach ulec rozbiciu, tak, że mężczyzna przeżywa orgazm, lecz nie ma wytrysku nasienia lub odwrotnie, ma wytrysk nasienia, lecz nie przeżywa orgazmu lub tylko jego namiastkę.
Na odczuwanie orgazmu u mężczyzny wpływają czynniki biologiczne, psychologiczne i kulturowe. Większa siła potrzeb biologicznych sprzyja dużym natężeniom emocji i satysfakcji. Podobnie działają czynniki psychologiczne związane z natężeniem uczuć do partnerki. Silne zahamowania kulturowe obniżają te odczucia lub mogą je zupełnie blokować. Czynniki kulturowe przeważnie spełniają rolę hamulców erotycznych. Poczucie winy powstające przy ich łamaniu obniżają satysfakcje seksualną.
U tych mężczyzn, u których odczucie przyjemności erotycznej jest słabe, odczuwany orgazm może być również odczuwany jako mniej intensywny.
Uczucie miłości erotycznej do partnerki niezwykle potęguje odczucie rozkoszy w czasie stosunku i orgazmu. Stosunek odbywany z kobietą nie budzącą pożądania lub do której mężczyzna odczuwa niechęć powoduje zaledwie odprężenie fizyczne, związane z wytryskiem nasienia i zaspokojeniem głodu seksualnego. Obniżenie natężenia emocji erotycznych aż do braku orgazmu włącznie spotyka się w tych sytuacjach, w których odczuciom seksualnym towarzyszą inne odczucia np. lęku, odrazy, zazdrości, wstydu czy nadmiernej kontroli. Podobnie działa rozproszenie uwagi, utrudniające jej koncentrację na doznaniach erotycznych, a związane z koniecznością przerwania w porę stosunku, z obawą przed zapłodnieniem, z obawą przed nakryciem czy innymi dystraktorami.
U mężczyzn dłużej cierpiących na zaburzenia erekcji lub przedwczesny wytrysk stwierdza się również zaburzenia w odczuwaniu odczuć erotycznych. Rolę zakłócająca odgrywa atu mieszanina uczuć wobec partnerki, takich jak lęk, wstyd, świadomość kompromitacji, upokorzenia czy rozczarowania. Powyższe zaburzenia występują również w następstwie aktualnych kłopotów życiowych mężczyzny, stresu i obniżenia nastroju z nimi związanych. Zaburzenia mogą te powstawać, gdy ze względów pozaseksualnych dochodzi do zbyt częstych stosunków. Motywem ich może być przesadna ambicja, chęć udowodnienia partnerce swojej sprawności i sprawdzenia partnerki, podejmowanie stosunków bez własnych pragnień. Jeśli częstotliwość tych stosunków przekroczy próg wrażliwości erotycznej, stosunki te mogą stać się aktem czysto mechanicznym, bez towarzyszącym im odczuć erotycznych, a ewentualnie z satysfakcją pozaseksualną, wynikającą z udowodnienia sobie i partnerce swej wartości seksualnej.
Współczesna cywilizacja sprzyja rozwojowi powierzchownych kontaktów uczuciowych i seksualnych. Człowiek nie mający czasu na zdobycie głębszych uczuć wyzywa się erotycznie w sposób powierzchowny. Rozwój erotyzmu praktycznego, w którym celem nie są przeżycia emocjonalne i ich natężenie, lecz wartość użytkowa partnera, obniżają poziom uczucia rozkoszy we współżyciu seksualnym.
Orgazm kobiecy a orgazm męski
Na ogół mężczyźni odznaczają się silniejszą niż kobiety potencją seksualną, podobnie jak i większą częstotliwością dążeń do kontaktów seksualnych i odczuwania orgazmu. Dotychczas nie wyjaśniono ostatecznie, czy przyczyną tego są odmienności morfologiczno-fizjologiczne, czy też jest to uwarunkowanie czynnikami psychologicznymi i społeczno-kulturowymi.
Prawidłowość ta nie dotyczy części kobiet, które posiadają potencję seksualną znacznie większą niż mężczyźni. Mogą one doświadczać orgazmy wielokrotne (kilka lub kilkanaście orgazmów przezywanych w krótkich odstępach czasu, przedzielonych obniżeniem się podniecenia seksualnego), a nawet tzw. stan orgazmowy, tj. serię szybko po sobie następujących orgazmów bez obniżenia się podniecenia seksualnego między nimi. Taki stan może trwać 60 sekund i dłużej. Ogromna większość mężczyzn nie jest zdolna ani do podobnych wrażeń, bowiem równałoby się to z przeżyciem wielokrotnych orgazmów w czasie jednego stosunku płciowego.
U mężczyzn orgazm ściśle jest związany z wytryskiem nasienia, a po każdym wytrysku następuje krótsza lub dłuższa faza zobojętnienia seksualnego, w czasie której nie jest zdolny do kontynuowania współżycia. Istnieje jednak odsetek mężczyzn, u których w procesie uczenia się dochodzi do rozszczepienia biologicznie uwarunkowanego związku między orgazmem i wytryskiem nasienia. Mężczyźni tacy są zdolni do przeżycia orgazmu bez następującego po nim wytrysku nasienia. Jest to autentyczne powstrzymanie wytrysku, tj. nie tylko ejakulacji na zewnątrz cewki moczowej, lecz także ejakulacji wstecznej do pęcherza moczowego. Orgazm taki nieznacznie tylko obniża poziom podniecenia, lecz nie w stopniu uniemożliwiającym kontynuację współżycia. Okazuje się, że to nie orgazm, lecz wytrysk nasienia jest czynnikiem definitywnie kończącym cykl podniecenia seksualnego. Kontynuacja współżycia wiedzie do kumulacji przyjemności i ponownego orgazmu. Jeśli przerwy między poszczególnymi orgazmami są krótkie, stan ten jest zbliżony do stanu orgazmowego u kobiet. W ten sposób zostaje zniesiona jeszcze jedna z różnic w reakcjach seksualnych między płciami.
Ewa Lisowska-Kania
Psycholog
Psycholog-Seksuolog-Trener, specjalista w zakresie terapii dysfunkcji psychoseksualnych i uzależnienia od seksu oraz terapii par.Od 2009 roku prowadzi szkolenia z psychoedukacji seksualnej, równouprawnienia, profilaktyki zagrożeń społecznych i pomocy rodzinie oraz terapii par. W biznesie zajmuje się rozwojem kompetencji miękkich, aktywizacją zawodową i indywidualnym coachem. Absolwentka Psychologii UJ oraz Seksuologii Klinicznej na SWPS. Studia uzupełniła specjalizacją z zakresu psychologii klinicznej, którą uzyskała na Uniwersytecie im. Juliusza Verne w Amiens we Francji. Aktualnie pogłębia swoją wiedzę z zakresu psychoterapii poznawczo-behawioralnej w CTPB w Warszawie. Obecnie przyjmuje pacjentów w Prywatnym Gabinecie Psychologiczno-Seksuologicznym na Pl. Szczepańskim w Krakowie.
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 16.11.2023