Wziernikowanie pochwy i szyjki macicy – co to jest, przygotowanie, przebieg, wyniki badania

Wziernikowanie pochwy – przebieg badania

Kolposkopia polega na oglądaniu błony śluzowej pochwy oraz szyjki macicy po wprowadzeniu specjalnego wziernika, nazywanego kolposkopem. Badanie kolposkopowe umożliwia pobieranie wycinków tkankowych do badania histopatologicznego, zarówno z pochwy, sromu jak i szyjki macicy. Uzyskany obraz kwalifikuje się do odpowiedniej kategorii klinicznej, a następnie wprowadza adekwatną metodę leczniczą.

W praktyce klinicznej, pacjentka przed wykonaniem kolposkopii ma wykonywaną cytologię, czyli badanie komórek uzyskanych z wymazu pobranego na specjalną szpatułkę z tarczy i szyjki macicy. W przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości, kolposkopia wykonywana jest rutynowo.

Wziernikowanie pochwy należy do badań przeprowadzanych ambulatoryjnie, co oznacza, że nie wymaga hospitalizacji, a czas jego trwania zwykle zamyka się w przedziale od 15 do 30 minut. Pacjentka kładzie się na fotelu ginekologicznym w typowej pozycji, a lekarz wprowadza wziernik przez pochwę, po rozchyleniu warg sromowych. Stosowane wzierniki mają różne rozmiary, które dobiera się indywidualnie w każdym przypadku. W dalszej kolejności lekarz wprowadza kolposkop, urządzenie zakończone własnym źródłem światła i wyposażone w rodzaj szkła powiększającego.W większości przypadków badanie jest niebolesne, choć często wiąże się z ogólnym dyskomfortem.

Najpierw lekarz dokonuje oceny ogólnej wyglądu i kształtu szyjki macicy oraz wydzieliny obecnej na tarczy i w szyjce macicy, a po jej usunięciu, ogląda błonę śluzową przepłukaną solą fizjologiczną, roztworem kwasu mlekowego lub octowego. Wreszcie pobiera tak zwane zeskrobiny z kanału szyjki macicy, czyli złuszczone komórki nabłonka, lub wycinki do badania histopatologicznego. W przypadku, kiedy badanie przeprowadzone zostało po leczeniu chirurgicznym, umożliwia ocenę czy nieprawidłowe tkanki zostały usunięte w całości.

Kolposkopia – wskazania

Kolposkopia wykonywana jest u kobiet przede wszystkim w poniższych przypadkach:

• podejrzenie raka szyjki macicy lub ocena jego zaawansowania,
• nieprawidłowy wynik badania cytologicznego,
• pobranie materiału do badania histopatologicznego w celach diagnostycznych m.in. w przypadku nieprawidłowego krwawienia z dróg rodnych, obecności stanu zapalnego lub zmian zanikowych błony śluzowej,
• ocena makroskopowych zmian chorobowych w kanale szyjki macicy, w tym nadżerek,
• jako badanie screeningowe w diagnostyce raka szyjki macicy.

Kolposkopia – przygotowanie do badania

Kobieta przed planowanym wziernikowaniem pochwy i szyjki macicy powinna powstrzymać się od współżycia przez 7 dni poprzedzających badanie oraz od dokonywania irygacji pochwy w tym okresie. Ponadto, niewskazane jest przeprowadzanie kolposkopii do 7 dni po palpacyjnym badaniu ginekologicznym oraz w czasie miesiączki. Wszystkie te interwencje i stany kliniczne mogą wpływać na uzyskany obraz.

Kolposkopia – interpretacja wyników

Na podstawie oceny wzrokowej i badań histopatologicznych możliwe jest nie tylko wykrycie komórek raka szyjki macicy, ale także ocena równowagi hormonalnej i fazy cyklu miesiączkowego (estrogeny i progesteron decydują o odczynie i gęstości śluzu szyjowego), stwierdzenie potencjalnej ciąży, obecności nadżerek oraz dysplazji, czyli stanu przedrakowego.

Ponadto, podczas kolposkopii diagnostyce podlegają tak zwane torbiele Nabotha, powstające z powodu zatkania ujść gruczołów śluzowych, a także liczne czynniki powodujące stan zapalny, m.in.:

• rzęsistek pochwowy,
• rzeżączka,
• grzybica pochwy,
• infekcje wirusowe, w tym wirusem brodawczaka ludzkiego.

Podczas wziernikowania pochwy możliwe jest także leczenie. W przypadku wykrycia nadżerek stosuje się m.in. kriochirurgię, laseroterapię lub elektrokonizację, czyli usuwanie zmienionych ognisk przy użyciu prądu elektrycznego.

Jeśli zabiegi te wykonane zostaną bezpośrednio przed zajęciem kobiety w ciążę, istnieje pewne ryzyko komplikacji w przebiegu ciąży. Natomiast sama kolposkopia, jako badanie mało inwazyjne, nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się płodu i może być wykonywane w czasie ciąży, najlepiej jednak w pierwszych miesiącach. Wskazaniem do wykonania kolposkopii w takim przypadku są przede wszystkim plamienia o nieznanej przyczynie u kobiety ciężarnej.

Kolposkopia – możliwe powikłania

Niekiedy po przeprowadzeniu koloposkopii u kobiety pojawia się niewielka ilość wydzieliny lub krwi, jeśli pobierano wycinki do badania. W takim wypadku wystarczy zwykła podpaska do czasu ustąpienia dolegliwości. Wskazane jest także powstrzymanie się od stosunków płciowych do czasu zagojenia ran. Natomiast jeśli lekarz nie wykonywał biopsji i pacjentka nie ma żadnych dolegliwości, podobne ograniczenia nie są konieczne.