Skurcze i ból łydek w nocy
Skurcz to stan, w którym dochodzi do nagłego, nadmiernego skrócenia i silnego napięcia mięśnia. Może trwać nawet do kilku minut i niesie ze sobą przykre dolegliwości bólowe. Zdarza się, że skurcze powtarzają się po sobie, lub dotykają w krótkim odstępie obu nóg. Mogą wystąpić w każdym mięśniu szkieletowym. Najczęściej są obecne w nogach i stopach. Obejmują część mięśnia, cały, bądź kilka mięśni.
Skurcze i bóle łydek w nocy to często spotykane dolegliwości. Zwykle nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia. Najczęściej świadczą o zaburzeniach w gospodarce wodno-elektrolitowej. Uzupełnienie minerałów i odpowiednie nawodnienie organizmu pozwala zwykle opanować dolegliwości. Groźniejszymi objawami są częste, silne bóle łydek o niejasnej przyczynie lub intensywne, długotrwające skurcze nóg. Powinny Nas skłonić do konsultacji z lekarzem, gdyż mogą świadczyć o poważniejszych schorzeniach.
Czy skurcze i ból łydek w nocy są groźne?
O czym świadczą skurcze łydek w nocy? Sporadycznie pojawiające się skurcze mięśniowe i wynikające z nich dolegliwości bólowe w okresie nocnym, zwykle nie stanowią dużego zagrożenia. Są one najczęściej sygnałem o niedobrze w organizmie pewnych mikroelementów lub odwodnieniu. Suplementacja minerałami i odpowiednie nawodnienie pozwala zwykle zniwelować dolegliwości.
W przypadku częstych i bardzo nasilonych skurczów mięśni, a szczególnie gdy towarzyszą im objawy wskazujące na stan zapalny, takie jak: obrzęk, ucieplenie nogi, czy zaczerwienienie; uczucie sztywności, czy zniekształcenie kończyny – należy skontaktować się z lekarzem.
Samoistne dolegliwości bólowe łydek w okresie nocnym mogą mieć różne powody. Skurcze łydek często występują jako wyraz przetrenowania w ciągu dnia. W wieku dziecięcym izolowane dolegliwości bólowe, bez skurczów są zwykle tzw. bólami wzrostowymi – prawidłowym stanem towarzyszącym wzrostowi kości
U dorosłych, często pojawiające się dolegliwości bólowe łydek w nocy mogą być objawem chorób dotyczących:
- mięśni szkieletowych,
- chorób naczyń,
- schorzeń układu nerwowego,
- infekcji chorób ogólnoustrojowych.
Należy pamiętać, że bardzo silny, nieustępujący ból łydki może być spowodowany powstaniem zakrzepu. Konieczny jest wówczas szybki kontakt z lekarzem.
Jakie są przyczyny skurczów i bólów łydek w nocy?
Niejednokrotnie nie jest możliwe określenie przyczyny skurczów łydek w nocy. Najczęściej jednak dyskomfort i ból łydek wynika z zaburzeń dotyczących niedoborów takich minerałów jak: magnez i potas oraz wapń i sód. Wpływają one na prawidłowe przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe.
Najczęstsze przyczyny zaburzeń elektrolitowych powodujących nocne skurcze łydek to:
- dieta, w tym przyjmowane płyny – nadmierne spożycie mocnej kawy i herbaty, nadużywanie alkoholu, duże ilości napojów energetycznych, czy coli wpływają na spadek poziomu magnezu i potasu; często w trakcie odchudzania niepełnowartościowa dieta wpływa na ubytki niezbędnych minerałów;
- intensywny trening z przegrzaniem i odwodnieniem organizmu – intensywny trening, któremu towarzyszy nadmierne pocenie się i niskie spożycie płynów powoduje dużą utratę wody wraz z solami mineralnymi (chlorku sodu, potasu, magnezu i wapnia) i wpływa na odczuwanie skurczów w godzinach nocnych;
- przyjmowane leki – szczególnie u osób starszych, którzy z uwagi na częste choroby jak niewydolność serca, czy nadciśnienie przyjmują leki moczopędne, które wypłukują wodę wraz z solami mineralnymi. Niektóre leki samoistnie nasilają skurcze (np. środki z wyciągiem z naparstnicy, atropiną, adrenaliną), częste stosowanie leków przeczyszczających także wpływa na zaburzenia elektrolitowe;
- ciąża – stanem sprzyjającym występowaniu skurczów łydek jest ciąża, skurcze łydek w ciąży pojawiają się dlatego, że dochodzi do zastoju krwi w nogach oraz zaburzenia gospodarki elektrolitowej;
- bóle wzrostowe – u dzieci do 10–12 roku, szczególnie odczuwalne pod kolanami w obrębie łydek i ud, związane z szybkim rozwojem kości i naciągnięciami ścięgien.
Jakie choroby mogą być przyczyna bolesnych nocnych skurczów łydek?
Oprócz wyżej opisanych przyczyn nocnych skurczów łydek, problem może być spowodowany przez proces chorobowy. Wśród schorzeń, które mogą powodować, że pojawiają się skurcze i ból łydek w nocy należy wymienić:
- żylaki kończyn dolnych – przewlekła niewydolność żylna jest najczęstszą przyczyną bolesnych skurczów łydek w nocy;
- choroby naczyń – miażdżyca, zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń;
- stany przebiegające z biegunką, gorączką lub wymiotami powodują odwodnienie i wpływają na zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej organizmu;
- choroby nerek, kiedy dochodzi do wzmożonej utraty składników mineralnych, zaś niewydolność krążenia skutkuje słabym dopływem substancji odżywczych do mięśni. Istotny wpływ na gospodarkę mineralną mają również choroby tarczycy, czy nadnerczy;
- choroby neurologiczne – zwłaszcza choroby nerwowo-mięśniowe, które prowadzą do mimowolnych skurczów różnych grup mięśniowych;
- zespół niespokojnych nóg – objawiający się prócz bólów i skurczów łydek pojawia się mrowienie nóg i uczucie drętwienia oraz konieczność wykonania ruchów głównie zgięciowych i wyprostnych.
Jak leczyć skurcze łydek w nocy?
W razie wystąpienia dolegliwości bólowych i skurczów łydek, prócz ich doraźnego opanowania, konieczne jest wdrożenie działań profilaktycznych. Mają charakter bardziej długofalowy.
Należy m.in.:
- stosować odpowiednią dietę i suplementację preparatami magnezowymi – w zakresie diety stosować produkty bogate w witaminy, potas, magnez, wapń oraz błonnik;
- stosować odpowiednie nawodnienie organizmu (około 2 litrów płynów dziennie); uprawiając regularną aktywność fizyczną pamiętać o rozgrzewce i zwiększonym nawodnieniu organizmu; jeśli jest to możliwe unikać nadmiernego forsowania mięśni;
- w przypadku kurczów nóg po lekach należy skonsultować z lekarzem możliwość zmiany preparatu bądź dawki leku;
- stosować preparaty z diosminą;
- w przypadku cukrzycy, nadciśnienia, problemów neurologicznych, chorób nerek, czy krążenia, konieczne jest prawidłowe leczenie choroby podstawowej;
- w przypadku skurczów łydek w ciąży istotne jest przestrzeganie diety bogatej w wapń i magnez oraz suplementacja witaminami z grupy B. Podobnie jak w przypadku żylaków nóg należy unikać zbyt długiego przebywania w pozycji stojącej lub siedzącej;
- wypoczywać z nogami uniesionymi ponad poziom klatki piersiowej oraz stosować rajstopy ściągające.
Co robić w razie skurczu i bólu łydek? Jakie są sposoby na skurcze łydek?
Szczególnie w przypadku silnego skurczu mięśni łydek – dolegliwości bólowe mogą nie ulec samoistnemu ustąpieniu.
Należy wówczas:
- rozciągnąć mięsień najlepiej w pozycji siedzącej; należy postarać się wyprostować nogę w stawie kolanowym i dodatkowo pociągnąć palce stopy jak najbardziej do góry;
- zastosować masaż – ugniatanie i rozcieranie łydki może być początkowo dodatkowo bolesne ale powinno przynieść dosyć szybką poprawę, warto użyć żelu przeciwbólowego, który powinien uśmierzyć ból i zapobiec obrzękowi;
- ciepły okład lub ciepły prysznic/kąpiel – pomaga rozluźnić napięte mięśnie i poprawia krążenie krwi w bolesnej łydce.
