Mikrognacja szczęki, inaczej mikrognatyzm lub hipoplazja szczęki, to jedna z wad szkieletu czaszkowo-twarzowego. Przyczyną jej wystąpienia może być uraz wewnątrzmaciczny. Mikrognacja towarzyszy też zespołom uwarunkowanym genetycznie (np. zespołowi Crouzona). Objawy tej wady widoczne są na twarzy (np. pogłębione fałdy nosowo-wargowe, zapadnięcie wargi górnej), u pacjenta można też stwierdzić nagryz odwrotny. Czy w tym przypadku leczenie aparatem ortodontycznym jest skuteczne, czy konieczna jest operacja cofnięcia żuchwy?
Mikrognacja – przyczyny, objawy, leczenie aparatem, operacja
Spis treści
Co to jest mikrognacja i jakie są przyczyny?
Wiele osób zadaje sobie pytanie, co to jest hipoplazja? Pojęcie to jest synonimem niedorozwoju. W przypadku mikrognacji (micrognathia, micrognatism) mówimy o niedorozwoju kości szczękowych, chociaż samo określenie „hipolazja” może być używane w stosunku do innych struktur, tu np. hipoplazja żuchwy (mikrogenia, niedorozwój żuchwy) lub hipoplazja zębów.
Przyczyną wystąpienia mikrognacji u noworodka może być uraz wewnątrzmaciczny działający podczas życia płodowego. W takim przypadku do 1. roku życia dziecka wada zazwyczaj niweluje się samoistnie.
Mikrognacja często występuje w zespołach genetycznie uwarunkowanych, takich jak:
- zespół Crouzona,
- zespół Aperta
- achondroplazja.
Może być ona także wynikiem wcześnie powstałych urazów lub w przypadku niepomyślnego leczenia operacyjnego osób, u których występuje całkowity rozszczep szczęki. Protruzja dwuszczękowa i mikrognacja to dwie zupełnie odrębne jednostki chorobowe.
Nie należy mylić pojęcia mikrognacji i mikrogenii, ponieważ dotyczą one dwóch zupełnie innych struktur. W większości przypadków zmiany we wzroście kości szczęk są zauważalne w rysach twarzy chorego.
Czytaj również: Skrzep po wyrwaniu zęba
Mikrognacja – jak wygląda, jakie są objawy?
U osób z mikrognacją twarzy występują jej charakterystyczne cechy. Uwidocznione jest zapadnięcie wargi górnej wraz z jej okolicą, a fałdy nosowo-wargowe są pogłębione. Patrząc z boku profil twarzy jest spłaszczony. Powodem zgłoszenia się pacjentów do gabinetu stomatologicznego jest często zbyt wystająca do przodu bródka wraz z wystającymi zębami lub niedomykanie warg, co nie jest przez nich akceptowane pod względem estetycznym.
Jeżeli chodzi o sytuację wewnątrzustną, głównym powodem wizyty w gabinecie stomatologicznym jest ujemny nagryz poziomy w obrębie zębów siecznych (inaczej mówiąc nagryz odwrotny). Nie oznacza to nic innego jak ustawienie dolnych zębów przednich przed górnymi w pozycji zwarciowej (podczas zagryzania). W wyniku zmniejszenia liczby punktów zwarcia czynność żucia jest upośledzona, a w szczególności utrudniony jest proces odgryzania pokarmów.
To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?
Jeżeli chodzi o ustawienie zębów, lekarze dentyści mówią w tym przypadku o III klasie szkieletowej Angle’a. Oznacza to, że wada ta na podstawie położenia pierwszych zębów trzonowych górnych w stosunku do pierwszych zębów trzonowych dolnych kwalifikuje się do grupy wad przednio-tylnych – jest ona wadą doprzednią.
Przy deformacjach szczęki lub żuchwy jest obecna pogorszona pneumatyzacja zatok szczękowych i wąskie przewody nosowe, które wymuszają mieszany, ustno-nosowy tor oddychania, który dodatkowo może powodować inne wady ortodontyczne.
Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?
Leczenie mikrognacji aparatami ortodontycznymi
W leczeniu tych wad dąży się do zahamowania doprzedniego wzrostu żuchwy z równoczesną rozbudową szczęki do przodu oraz na boki. Leczenie takich wad jest najkorzystniejsze w przypadku dzieci wkraczających w fazę wzrostu. Jednak nawet przy rozpoczęciu leczenia w takim przypadku należy mieć na uwadze, że w rzadkich sytuacjach rozwojowy charakter wady może uniemożliwić inne leczenie niż leczenie chirurgiczno-ortodontyczne, na które często trzeba czekać do zakończenia rozwoju.
U młodych dorosłych oraz osób starszych z wadą w stopniu zaawansowanym jedyną skuteczną metodą bywa zabieg operacyjny. Plan leczenia jest więc różny, w zależności od wieku chorego, w którym leczenie zostanie rozpoczęte, oraz stopnia zaawansowania wady.
To też może Cię zainteresować: Cofanie się dziąseł – przyczyny i leczenie
W przypadku uzębienia mlecznego wskazana jest wstępna korekta zgryzu przez szlifowanie, którego celem jest ułatwienie cofania zębów dolnych. Aparaty czynnościowe polecane są u dzieci z uzębieniem mieszanym, a ich użytkowanie powinno się rozpocząć przed skokiem wzrostowym. Z aparatów ruchomych można wymienić np. aktywator Andresena, Klammta, Baltersa, Metzeldera czy też płytki Schwarza. Aparaty te muszą zawierać charakterystyczne elementy, które służą do leczenia określonych rodzajów wad. W tym przypadku lekarz dentysta powinien uwzględnić ułożenie żuchwy w jej maksymalnym cofnięciu, odpowiednie dopasowanie płaszczyzn prowadzących, obecność specjalnych śrub rozszerzających szczękę.
Przeczytaj: Ból szczęki – możliwe przyczyny
Powodzenie takiego leczenia zależy w dużej mierze od współpracy pacjenta – codziennego użytkowania przez odpowiednią liczbę godzin w ciągu dnia. Wadą tego rodzaju aparatów jest ich łatwe pozbycie się z jamy ustnej.
Bardzo skuteczna jest również maska twarzowa (tak zwany reverse Headgear). Jej głównym zadaniem jest wysuwanie szczęki. Zbudowana jest ona z podpórki bródkowej i nakładki czołowej, do której podpinane są wyciągi elastyczne. Aparat jest bardzo niechętnie użytkowany ze względu na jego widoczność na twarzy, jednak wyniki, które zapewnia, są bardzo dobre.
Mikrognacja – operacja cofnięcia żuchwy
W przypadkach wad morfologicznych leczenie ortodontyczne to element przygotowawczy do zabiegu chirurgicznego. Polega to na takim poszerzeniu szczęki, aby po operacji mogła objąć cofniętą żuchwę. Zabieg ten jest skomplikowany, gdyż chirurg musi przeciąć kości (tak zwana osteotomia Le Fort I) i ustawić je w nowym położeniu. Po zabiegu stosowane są stałe aparaty ortodontyczne poprawiające ustawienie zębów.
W przypadkach, gdy pacjent jest zadowolony ze swoich rysów twarzy bądź niezadowolony tylko w niewielkim stopniu, a zależy mu głównie na poprawie funkcji żucia i ustawienia zębów, można zrezygnować z operacji na rzecz tak zwanego leczenia kamuflażowego. Lekarz dentysta planuje wtedy odpowiednio ekstrakcje zębów w dolnym łuku zębowym (w zależności od wskazań oraz wady) i przesunięcie zębów ku tyłowi, a w szczęce – protruzję i wysunięcie górnych zębów. Do tego leczenia można dołączyć mniej inwazyjny niż operacja obuszczękowa zabieg chirurgiczny, a mianowicie genioplastykę, czyli plastykę bródki.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Karłowska I., Zarys współczesnej ortodoncji, Wydanie 4. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
- Łabiszewska-Jaruzelska F., Ortopedia szczękowa. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1983.
- Notzel F., Schultz C., Kompendium diagnostyki ortodontycznej. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2004.
Opublikowano: 07.12.2018;
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Adam Bęben
Lekarz dentysta
Ukończył kierunek lekarsko-dentystyczny w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym na Wydziale Lekarskim. Przez ostatnie dwa lata był Prezesem Gdańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Studentów Stomatologii, z którym związany był od pierwszego roku studiów. Szczególne zainteresowania to protetyka, stomatologia zachowawcza, estetyczna oraz endodoncja. Społecznik, aktywista, organizator. Uczestnik wielu kursów i szkoleń.
132
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 30.06.2021
opublikowany 11.11.2021