Aborcja to zamierzone i przedwczesne zakończenie ciąży w wyniku interwencji zewnętrznej, np. działań lekarskich. Aborcja jest przeżyciem urazowym, doświadczeniem o dużych konsekwencjach dla kobiety, zarówno fizycznych jak i emocjonalnych, ponieważ przekracza ono zakres codziennego ludzkiego doświadczenia.
Psychiczne skutki aborcji
Zaburzenia poaborcyjne
Aborcja może spowodować zaburzenia psychiczne określane jako syndrom proaborcyjny.
Objawy syndromu poaborcyjnego:
- nawracające sny i uporczywe wspomnienia lub unikanie wspomnień i skojarzeń związanych z aborcją i stępienie ogólnej wrażliwości (niezdolność do przeżywania czułości i miłości),
- amnezja psychiczna (wyparcie z pamięci okoliczności wydarzenia),
- trudności w zasypianiu,
- drażliwość i wybuchy złości,
- depresja, poczucie beznadziejności,
- zachowania kompulsywne, czyli wykonywanie przymusowych czynności, np. obsesyjne skupianie się na pracy, zakupach, objadanie się, koncentracja na ćwiczeniach fizycznych, uzależnianie się od leków i alkoholu (czynności kompulsywne mają charakter błędnego koła: przynoszą chwilową ulgę, ale w dalszej perspektywie samopoczucie jest jeszcze gorsze, więc potrzebna jest kolejna porcja leków, intensywnych ćwiczeń, alkoholu, itp.),
- zaburzenia seksualne,
- zaburzenia łaknienia,
- poczucie winy.
Aborcja a emocje
Poczucie winy może być kierowane na zewnątrz (obwinianie otoczenia) lub do wewnątrz (niezdolność do wybaczenia sobie, zaniedbywanie siebie, samouszkodzenia, myśli samobójcze, stany depresyjne). Jest to najczęściej przytłaczające uczucie, dlatego aby uwolnić się od poczucia winy, stosowane są mechanizmy obronne, np. zaprzeczanie lub racjonalizację („To był płód, a nie dziecko”, „Nie było innego wyjścia”, „Nie było warunków do wychowania dziecka”, „Nie mogę liczyć na mojego partnera”, itp.).
Innym mechanizmem obronnym jest projektowanie winy na zewnątrz, oskarżanie otoczenia, najczęściej partnera o dokonanie aborcji („Gdybyś był inny”, „Mogłeś mnie powstrzymać”, „To wszystko przez ciebie, nie wybaczę ci tego”).
Aborcja a relacje z innymi
Dokonanie aborcji często jest przyczyną rozluźnienia więzi między matką i jej żyjącymi dziećmi. Zaburzenie więzi polega na wycofywaniu się z kontaktu, zaniku empatii w stosunku do nich, mniejszym zainteresowaniem dziećmi, wzrostem zachowań agresywnych.
Mężczyźni, którzy w jakiś sposób przyczynili się do decyzji kobiety, np. namawiali ją do aborcji, lub nie udzielili jej wsparcia, również mocno to przeżywają. Połowa z nich przyznaje, że nadal myśli o swoim utraconym dziecku.
Kolejnym problemem jest poczucie osamotnienia w związku, ponieważ co najmniej połowa kobiet doświadcza zakończenia lub pogorszenia relacji z mężczyzną po usunięciu ciąży. Czasem pogorszenie wspólnego funkcjonowania następuje od razu, czasem z upływem czasu wzajemne stają się obojętne lub wrogie.
Badania wykazują, że większość związków rozpada się w ciągu pierwszych trzech miesięcy od czasu dokonania aborcji.
Przeżywanie żałoby
Przeżywanie żałoby po usunięciu ciąży jest trudne. Rodzina zwykle nie otrzymuje wsparcia społecznego, ponieważ aborcja najczęściej nie jest akceptowana. Dlatego utrata ciąży nie jest do końca odżałowana (w przeciwieństwie do sytuacji, kiedy następuje samoczynne poronienie). Kobiety muszą ukrywać żal, na ogół otoczenie nie wie o dokonaniu aborcji.
Żałoba często przybiera patologiczną formę również dlatego, że uczucie straty jest ambiwalentne, a matka sama przyczyniła się do przerwania ciąży.
Taka sytuacja jest przyczyną silnych konfliktów wewnętrznych. Kobiety, które dokonały aborcji, często stają się rozdrażnione, chwiejne emocjonalnie. Mogą również popaść w depresję, której skutkiem jest osłabienie układu immunologicznego i możliwość wystąpienia poważnej choroby.
Dokonanie aborcji zostawia bardziej lub mniej trwałe ślady w psychice. Na to, jak kobieta i mężczyzna poradzą sobie z tym doświadczeniem, składa się szereg czynników: okoliczności zewnętrzne (wsparcie od najbliższych, posiadanie rodziny, ogólna jakość życia, poziom wykształcenia, warunki bytowe) i wewnętrzne (odporność psychiczna, umiejętności radzenia sobie ze stresem, przeżycie żałoby, itp.).
Nigdy jednak nie będzie to zdarzenie obojętne ani łatwe. Badania wykazują, że w większości przypadków skutkiem aborcji jest obniżone poczucie własnej wartości.
Ważne jest, aby uświadomić sobie swoje emocje, zrozumieć motywy swojej decyzji. Pomocna jest również rozmowa (z przyjacielem, z członkiem rodziny lub z psychologiem). Ukrywanie przykrej prawdy (przed innymi a czasem nawet przed sobą) może spowodować, że cała historia będzie żyła własnym życiem, manifestując się w postaci różnych symptomów, takich jak między innymi:
- trudności z zasypianiem,
- stany depresyjne,
- objawy psychosomatyczne:
- bóle,
- zawroty głowy,
- kołatania serca,
- problemy seksualne.
Czytaj również: Nerwica depresyjna – przyczyny, objawy, leczenie nerwicy depresyjnej
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej”, Glen O. Gabbard, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015, wyd. 1., ISBN: 978-83-233-3917-5.
- „Psychologia zaburzeń”, Butcher N. James, Hooley M. Jill, Mineka Susan, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2017, wyd. 1., ISBN: 978-83-7489-628-3.
Opublikowano: 10.01.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Joanna Choińska
Psycholog
Przyjmuje w Poznaniu w gabinecie prywatnym i przychodni. Pracuje w kontakcie indywidualnym z osobami dorosłymi oraz młodzieżą. Udziela porad psychologiczno-seksuologicznych w rozległym zakresie. Zakłada, że podstawą współpracy psychologa i pacjenta jest jak najszybsza pomoc w rozwiązaniu problemu. Podczas konsultacji pomaga rozwiązywać między innymi następujące problemy: stany obniżonego nastroju, brak lub utratę potrzeb seksualnych, przedwczesny wytrysk, ból podczas stosunku, brak akceptacji własnej orientacji seksualnej, trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji.
5
Komentarze i opinie (0)