Klatka piersiowa lejkowata (szewska) – rozpoznanie, objawy, leczenie

Klatka piersiowa lejkowata – co to jest?

Klatka piersiowa lejkowata, inaczej klatka piersiowa szewska, to deformacja, która prowadzi do zapadnięcia mostka i przyległych do niego części żeber w kierunku kręgosłupa. Jest to jedna z najczęstszych wrodzonych deformacji. Może być widoczna od razu po urodzeniu lub uwidocznić się w okresie dojrzewania. Częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek. Wyróżnia się dwie postaci tej deformacji:

• klatkę piersiową lejkowatą symetryczną,
• klatkę piersiową lejkowatą asymetryczną.

Mostek przesunięty jest względem linii pośrodkowej ciała w prawo lub w lewo, natomiast przednie boczne odcinki żeber skierowane są nadmiernie ku tyłowi, a tylne części przebiegają poziomo. W związku z tym, że dochodzi do zapadnięcia dolnej części mostka, zwiększa się fizjologiczna kifoza piersiowa. Dodatkowo głowa, szyja oraz barki opadają do przodu. U osób z szewską klatką piersiową dochodzi do przykurczenia mięśni klatki piersiowej oraz do osłabienia mięśni brzucha i mięśni grzbietu, przez co mechanizm oddychania nie jest prawidłowy.

Przyczyny i rozpoznanie klatki piersiowej lejkowatej

Główne przyczyny powstawania klatki piersiowej lejkowatej to:

• krzywica,
• wrodzone zaburzenia rozwoju przepony,
• występowanie w rodzinie deformacji klatki piersiowej,
• ściągające blizny po procesach zapalnych,
• nieproporcjonalny rozrost chrząstek żebrowych.

Klatkę piersiową lejkowatą (szewską) można rozpoznać już podczas oglądania chorego. Rodzice często zgłaszają się do lekarza pediatry, ponieważ są zaniepokojeni wyglądem klatki piersiowej dziecka. We wstępnym badaniu lekarz ogląda klatkę piersiową i ocenia wielkość zagłębienia, symetrię, wystawanie łuków żebrowych i ich zniekształcenie oraz postawę pacjenta (czy ma skłonności do pochylania się). Jako badanie dodatkowe wykonuje się tomografię komputerową, dzięki której można ocenić stopień zniekształcenia klatki oraz czy serce lub płuca są przesunięte do boku, czy mostek uciska na serce i czy jest skręcony. Kolejnym badaniem, jakie jest wykonywane w tej grupie chorych, jest echo serca, ponieważ często wadzie klatki piersiowej towarzyszą problemy z sercem. Aby zbadać czynność oddechową, wykonuje się spirometrię.

Objawy klatki piersiowej lejkowatej

Cechy charakterystyczne klatki piersiowej lejkowatej, które są obserwowane u chorych, to:

• głowa i barki wysunięte do przodu,
• wystające łopatki,
• zwiększenie fizjologicznej kifozy piersiowej,
• osłabione mięśnie brzucha i mięśnie grzbietu,
• wypukły brzuch,
• spłaszczenie i poszerzenie klatki piersiowej.

U osób z tą deformacją klatki piersiowej może dochodzić do ucisku na serce oraz płuca, co może powodować zaburzenie mechaniki oddychania, zmniejszenie wydolności oddechowej oraz problemy kardiologiczne.

Leczenie klatki piersiowej lejkowatej

W leczeniu klatki piersiowej lejkowatej wyróżnia się leczenie zachowawcze oraz leczenie operacyjne. Aby zapobiegać zwiększaniu się wady, wykonuje się ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia rozciągające mięśnie klatki piersiowej i zwiększające jej ruchomość oraz ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i mięśnie grzbietu. Korzystne dla osób chorych są ćwiczenia w środowisku wodnym. Opisywane ćwiczenia niestety nie usuną powstałej deformacji, są tylko leczeniem pomocniczym.

Jedyną skuteczną formą leczenia zapadniętej klatki piersiowej jest leczenie operacyjne, którego celem jest zniesienie objawów klinicznych oraz poprawa ortopedyczna i kosmetyczna zniekształcenia klatki. Jedną z operacji jest operacja Nussa, która polega na uniesieniu mostka bez usuwania chrząstek i ustabilizowaniu go w prawidłowym położeniu przez specjalne płytki, które są usuwane po kilku latach.

Masaż klatki piersiowej lejkowatej

U osób z wklęsłą klatką piersiową wykonywać można masaż, który ma na celu:

• zwiększenie ruchomości klatki piersiowej, kręgosłupa oraz barków,
• zwiększenie pojemności życiowej płuc,
• wzmocnienie mięśni oddechowych i mięśni grzbietu.

Postępowanie terapeutyczne podzielone jest na dwa etapy. W pierwszym etapie wykonywany jest masaż klasyczny rozluźniający klatki piersiowej, gdy pacjent leży na plecach. Nie wykonuje się technik takich jak: ugniatanie poprzeczne, uciski na mostek, uciski na przestrzenie międzyżebrowe oraz oklepywanie i wibracja. W drugim etapie opracowywane są mięśnie grzbietu. Zadaniem masażu jest pobudzenie tej grupy mięśni i ich wzmocnienie.