Estrogeny a suchość pochwy
Na pierwszy plan przyczyn suchości pochwy wysuwa się obniżony poziom estrogenów w organizmie kobiecym. Proces ten naturalnie zachodzi wraz z wiekiem i jest jednym z objawów menopauzy. Rola estrogenu polega na:
- utrzymaniu odpowiedniej elastyczności tkanek (zarówno błon śluzowych jak i skóry),
- prawidłowego stopnia nawilżenia pochwy,
- zachowania odpowiedniego kwaśnego środowiska w niej panującego.
Te trzy elementy stanowią najważniejszą obronę przed infekcjami intymnymi, zarówno dróg rodnych jak i układu moczowego. Jeżeli poziom estrogenu spada, w organizmie zachodzą niezbyt korzystne zmiany: utrata elastyczności tkanek, suchość pochwy oraz wzrost podatności na infekcje. Kiedy można spodziewać się spadku stężenia estrogenu w organizmie kobiety? Wbrew powszechnej opinii nie tylko w okresie menopauzy. Obniżony poziom estrogenu obserwuje się także:
- po urodzeniu dziecka,
- podczas karmienia piersią,
- u kobiet palących papierosy,
- w zaburzeniach odporności,
- jako efekt leczenia przeciwnowotworowego: radioterapii, terapii hormonalnej czy chemioterapii znacząco wpływającej na funkcje jajników,
- po chirurgicznym usunięciu jajników.
Przyczyny suchości pochwy
Ale za suchość pochwy nie jest odpowiedzialny tylko i wyłącznie spadek stężenia estrogenu. Do pozostałych przyczyn należy stosowanie niektórych leków (przeciwalergicznych, leków o działaniu antyestrogenowym stosowanych w hormonalnej terapii raka piersi) oraz stosowanie zbyt drażniących środków do higieny intymnej i zbyt intensywna higiena pochwy doprowadzające do zmian w naturalnym środowisku pochwy (głównie wzrost jego pH). Niekiedy suchość pochwy zgłaszają kobiety regularnie i często uczęszczające na basen lub do sauny.
Do rzadszych przyczyn suchości w pochwie należy autoimmunologiczna choroba znana jako zespół Sjögrena, która charakteryzuje się suchością błon śluzowych: spojówek, jamy ustnej, a u kobiet także dróg rodnych. Objawy wynikają z procesów niszczących głównie komórki ślinianek oraz gruczołów łzowych, dlatego osoby te mają trudność z wytwarzaniem śliny i suchością oczu.
Fizjologicznie podczas stosunku płciowego dochodzi do wzrostu wydzielania śluzu nawilżającego ściany pochwy. Suchość pochwy odczuwana podczas aktywności seksualnej nie musi wynikać z organicznych zmian zachodzących w organizmie, a być spowodowana na przykład zbyt krótką „grą wstępną”, niemożnością uzyskania podniecenia seksualnego, „blokadą psychiczną” spowodowaną problemami w związku, stresem. Warto zatem szukać także wsparcia psychologicznego, by aktywność seksualna znów mogła być w pełni satysfakcjonująca, jeśli pozbędziemy się hamujących emocji.
Objawy suchości pochwy
Problem suchości pochwy może objawiać się na kilka różnych sposobów. Najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami, które mogą wynikać ze zmienionego środowiska pochwy są:
- świąd lub kłucie wokół przedsionka pochwy oraz niższych partii pochwy,
- uczucie pieczenia w pochwie,
- tkliwość okolicy pochwy,
- ból lub delikatne plamienie podczas stosunku seksualnego,
- częste oddawanie moczu lub nietrzymanie moczu,
- nawracające zakażenia układu moczowego.
Powyższe objawy nie są jednoznaczne dla postawienia rozpoznania, dlatego zawsze należy wykluczyć infekcję dróg rodnych (spowodowaną przez grzyby lub inne drobnoustroje) oraz układu moczowego. Objawy suchości pochwy mogą przybierać różne nasilenie, jednak jeżeli wpływają one znacząco na ogólne samopoczucie, aktywność seksualną oraz relację z partnerem – warto zgłosić się do lekarza, gdyż często wystarczy wdrożyć nieskomplikowane leczenie, by problem został zażegnany.
Suchość pochwy – jakie badania wykonać?
Właściwie każdy objaw w medycynie zasługuje na dłuższą chwilę uwagi i poszerzenia poszukiwań: dlaczego w ogóle się pojawił? W celu uzyskania odpowiedzi na to pytanie wykonuje się kilka badań przybliżających do rozwiązania zagadki:
- badanie ginekologiczne, podczas którego lekarz ginekolog ogląda okolicę narządów płciowych, bada pochwę oraz szyjkę macicy używając odpowiedniego wziernika, na koniec bada wewnętrzne narządy płciowe: macicę oraz jajniki. W trakcie badania lekarz powinien pobrać cytologię – badanie, które może wskazać m.in. na stan zapalny dróg rodnych.
- badanie ogólne moczu w celu wykluczenia infekcji dróg moczowych
- ewentualnie badania hormonalne
Najważniejsza jest jednak szczegółowa rozmowa o dolegliwościach, dlatego też kobieta powinna być przygotowana na liczne pytania podczas wizyty dotyczące także jej życia intymnego.
Leczenie suchości pochwy
Najpowszechniej stosowane są wszelkie preparaty zawierające estrogeny stosowane miejscowo, to znaczy bezpośrednio do pochwy: kremy, krążki wydzielające estrogen, tabletki dopochwowe. Nie zaleca się stosowania preparatów estrogenowych doustnie, jeżeli nie ma innych objawów niedoboru estrogenów oprócz suchości pochwy, jednak decyzję „estrogen miejscowo czy doustnie” należy podjąć podczas konsultacji z lekarzem i przedyskutowaniu wszystkich „za” i „przeciw”.
Jako dodatek do leczenia estrogenami lub jako pierwszy wybór leczenia dolegliwości można stosować preparaty nawilżające pochwę. Ponadto podczas aktywności seksualnej zaleca się używanie lubrykantów na bazie wody, które mogą poprawić satysfakcję z życia intymnego. Jeżeli suchość pochwy wynika z braku odpowiedniego pobudzenia seksualnego, warto tę kwestię przedyskutować z partnerem i szukać nowych rozwiązań przynoszących większe zadowolenie, starać się regularnie uprawiać seks i nie zrażać się początkowymi niepowodzeniami.
Suchość w pochwie – domowe sposoby – czy warto stosować?
Leczenie suchości pochwy, przynajmniej jeśli chodzi o leczenie objawowe, nie jest trudne. Na rynku istnieje wiele produktów na suchość pochwy. Nie warto sięgać po produkty, których skuteczność znana jest tylko w plotkach, gdyż mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Jako przykład można wymieniać używanie kremów do rąk, octu bądź jogurtu.
Należy także unikać wszelkiego rodzaju środków drażniących: mydeł antybakteryjnych i zapachowych czy mocno pieniących się płynów do kąpieli. Warto także przyjrzeć się stylowi życia, jaki prowadzimy: starać się rzucić palenie czy ograniczyć chodzenie na basen, jeśli faktycznie pogarsza ono samopoczucie. Wprowadzenie drobnych zmian w życiu codziennym może niezwykle korzystnie przełożyć się na zadowolenie ze sfery intymnej.
