Skąd się biorą obrzęki?
W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, przygotowujących ją na wypadek dużej utraty krwi podczas porodu. Zwiększa się objętości krwi krążącej, organizm gromadzi także duże ilości wody – to wszystko prowadzi do pojawienia się opuchlizny na stopach, zwłaszcza na zaawansowanym etapie ciąży. Dodatkowo, ciężarna macica uciska na żyłę główną dolną, utrudniając powrót krwi z kończyn dolnych do serca, co powoduje nasilenie się objawów. Obrzęki nóg są często fizjologicznym elementem ciąży i w takich wypadkach nie wymagają leczenia. Warto jednak zapoznać się ze sposobami łagodzenia związanych z nimi dolegliwości.
Jak sobie z radzić z obrzękami?
Co robić, gdy na stopach zaczną pojawiać się obrzęki? Aby załagodzić związane z obrzękami dolegliwości:
- należy unikać długiego stania lub siedzenia, gdyż utrudniony przepływ krwi w żyłach przy długim staniu powoduje nasilenie się obrzęków, jeżeli praca kobiety wymaga stania lub siedzenia w jednej pozycji, należy w miarę możliwości jak najczęściej robić przerwy na rozruszanie się,
- należy pozwolić nogom na odpoczynek w ciągu dnia. Można w tym celu unieść nogi do góry, opierając je o krzesło lub podnóżek – wysokie uniesienie kończyn przyniesie ulgę opuchniętym stopom; dobrze jest także odpoczywać leżąc na lewym boku, z poduszką włożoną pomiędzy nogi,
- w ciągu dnia warto zmieniać pozycje ciała: wstawać, ruszać się, gimnastykować, pływać, spacerować; codzienna aktywność fizyczna, w miarę możliwości danej kobiety, ma duże znaczenia dla łagodzenia dolegliwości spowodowanych obrzękami,
- w podróży ciężarne muszą pamiętać o konieczności robienia krótkich przerw na „rozruszanie się”, przynajmniej raz na dwie godziny, warto wstać, przejść się, unieść nogi do góry, poruszać stopami,
- ważne są także luźne skarpetki i odpowiednie obuwie, które powinno być wykonane z naturalnych materiałów, przewiewne, nieuciskające i najlepiej na niskim obcasie, w domu można chodzić na bosaka, by dać stopom odpocząć od uciskającego obuwia,
- opuchnięte stopy warto schładzać, stosując żele chłodzące lub zimne okłady; przynoszą dużą ulgę, pomagając ciężarnej łagodzić dolegliwości związane z opuchlizną,
- należy pamiętać, że w ciąży bardzo istotne jest odpowiednie nawodnienie organizmu poprzez wypijanie odpowiednich ilości wody,
- obrzęki mogą pojawiać się także z powodu nadmiernego spożywania soli – warto więc ograniczyć sól w codziennej diecie (nie wykluczając jej jednak całkowicie z jadłospisu).
Wyżej wymienione wskazówki mogą pomóc kobietom w radzeniu sobie z dokuczliwymi obrzękami. Nawet jeżeli bywają uporczywe, obrzęki zwykle ustępują po nocnym odpoczynku oraz przy odpowiednim stylu życia. Zdarza się jednak, że obrzęki są objawem pewnych współistniejących chorób, takich jak stan przedrzucawkowy. Należy zatem pamiętać, że istnieją sytuacje, w których należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Zleci on odpowiednie badania, które pomogą ustalić, czy występujące obrzęki są oznaka choroby wymagającej leczenia, czy nie.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
O pojawieniu się obrzęków, nawet tych łagodnych i ustępujących po nocnym odpoczynku, należy poinformować lekarza prowadzącego na wizycie kontrolnej. Jednakże wystąpienie jednego lub kilku spośród niżej wymienionych objawów może świadczyć o współwystępującej patologii i powinno być jak najszybciej skonsultowane z lekarzem:
- gwałtowny przyrost masy ciała, powyżej 1,5-2 kilogramów w ciągu tygodnia,
- szybkie tempo nasilania się obrzęków lub nieustępowanie obrzęków po nocnym odpoczynku,
- pojawienie się obrzęków nie tylko stopach, ale i obrzęki na dłoniach, twarzy, powiekach,
- białkomocz,czyli pojawienie się białka w moczu – nie jest to widoczne gołym okiem, ale wychodzi w laboratoryjnej analizie moczu, która w każdej ciąży powinna być regularnie zlecana przez lekarza prowadzącego,
- wysokie ciśnienie tętnicze: ciśnienie skurczowe przekraczające 140 mmHg, lub ciśnienie rozkurczowe przekraczające 90 mmHg,
- bóle głowy i oczu,
- bóle brzucha, nudności, wymioty.
Wystąpienie wyżej wymienionych objawów powinno być dla kobiety sygnałem ostrzegawczym, wymagającym szybkiej konsultacji z lekarzem. Mogą to być symptomy stanu przedrzucawkowego – zespołu objawów przebiegających z nadciśnieniem tętniczym i białkomoczem. Nieleczony stan przedrzucawkowy może być bardzo niebezpieczny, zarówno dla matki, jak i dla jej dziecka. Może prowadzić do niedotlenienia dziecka, niskiej masy urodzeniowej, przedwczesnego oddzielenia się łożyska oraz uszkodzenia narządów u dziecka i u matki. Stan przedrzucawkowy wymaga leczenia, a często także intensywnego nadzoru na oddziale patologii ciąży.
Kontrolowanie obrzęków w ciąży
Ciężarne, u których występują obrzęki powinny codziennie kontrolować umiejscowienie i rozmiar obrzęków, wagę ciała, ciśnienie tętnicze oraz zwracać uwagę na wszelkie inne pojawiające się dolegliwości, takie jak bóle głowy czy brzucha. Ważenie powinno odbywać się rano, o tej samej godzinie, w tych samych warunkach oraz na tej samej wadze. Szybki przyrost masy ciała może być pierwszym niepokojącym sygnałem, nawet jeśli wizualnie obrzęki jeszcze nie narastają. Wszystkie niepokojące symptomy powinny być zgłaszane lekarzowi prowadzącemu ciążę. Na szczęście u wielu kobiet obrzęki są fizjologicznym objawem towarzyszącym ciąży i nie stanowią żadnego zagrożenia, niemniej zawsze lepiej jest dmuchać na zimne, bo wcześnie wykryte patologie pozwalają na odpowiedni nadzór i leczenie, zapobiegając rozwojowi poważnych skutków zdrowotnych u mamy, jak i u jej dziecka.
