Ciąża jako przyczyna porannych mdłości
Około 30% kobiet w ciąży uskarża się na nudności. Jednocześnie ponad 50% pacjentek cierpi z powodu nudności i wymiotów. Oznacza to, że zaledwie nieco ponad 20% przyszłych mam unika tych dolegliwości. Nudności i wymioty ciężarnych (ang. Nausea and Vomiting of Pregnancy, NVP) mogą przebiegać ze zróżnicowaną intensywnością.
W skrajnych sytuacjach są to niepowściągliwe wymioty ciężarnych (łac. hypermesis gravidarum, HG) objawiające się trudnymi do zatrzymania torsjami z bardzo błahych przyczyn, które mogą prowadzić do zaburzeń elektrolitowych i konieczności hospitalizacji pacjentki. Stan ten dotyczy jednak zaledwie 0,3 do 1,5% wszystkich kobiet ciężarnych.
Mdłości w ciąży przeważnie pojawiają się w pierwszej połowie ciąży (okolice 10. tygodnia od poczęcia – dużo kobiet najbardziej cierpi z ich powodu w pierwszym trymestrze). Problemy zdrowotne występują zwykle w godzinach porannych. Mogą ustępować po kilku godzinach, ale potrafią się też utrzymywać przez cały dzień.
Mechanizmem leżącym u podstaw NVP jest zwiększone stężenie hormonów płciowych oraz podwyższenie poziomu gonadotropiny kosmówkowej we krwi. Związki te działają silnie drażniąco na błonę śluzową żołądka.
W miarę jak poziom hormonów ulega stabilizacji, a organizm kobiety przystosowuje się do nowego stanu, mdłości najczęściej ustępują samoczynnie.
Przeczytaj również:
Emetofobia – przyczyny, objawy, leczenie. Emetofobia w ciąży
Poranne mdłości w ciąży – domowe sposoby
Prawidłowa dieta
Należy wybierać potrawy bogate w węglowodany,a także niskotłuszczowe i lekkostrawne. Pomoże również imbir. Dobrze jest unikać tłustych, pikantnych i wysokokalorycznych potraw.
Częste jedzenie
Warto skusić się na przekąskę tuż po przebudzeniu, zjadać często małe porcje w ciągu dnia, zamiast zwykłych trzech dużych posiłków. Pusty żołądek może powodować mdłości.
Picie płynów
Dobrze jest pić jak najwięcej płynów, najlepiej wodę, bezalkoholowy napój imbirowy lub herbatę z dodatkiem imbiru.
Unikanie czynników wzmagających nudności
Można zwrócić uwagę na bezpośrednie przyczyny wymiotów. Unikać potraw i zapachów, które pogarszają objawy.
Świeże powietrze
Na zapobieganie nudnościom korzystnie wpływa świeże powietrze. Gdy pozwala na to pogoda, należy wietrzyć pomieszczenie, w którym się przebywa i jak najczęściej wychodzić na spacery.
Rozsądne dawkowanie witamin
Jeśli przyszła mama nie najlepiej czuje się po zażyciu witamin dla ciężarnych, powinna ograniczyć się do przyjmowania ich w nocy, lub razem z posiłkiem. Jeśli to nie skutkuje, należy spytać lekarza o inne sposoby przyjmowania żelaza i witamin w czasie ciąży.
Przeczytaj również:
Omdlenia w ciąży – przyczyny, jak unikać, kiedy do lekarza
Inne przyczyny porannych mdłości
Mdłości potencjalnie mogą się pojawić z wielu powodów – niemających związku z poczęciem. Jeżeli dolegliwości się powtarzają, warto skontaktować się z lekarzem, który pomoże ustalić bezpośrednią przyczynę problemu. Które z nich pojawiają się najczęściej?
Poranne mdłości jako efekt stresu
Częste przyczyny mdłości to stres i wypalenie zawodowe. Zwykle dają one o sobie znać na kilku płaszczyznach — emocjonalnej, poznawczej i fizycznej. Oprócz porannych mdłości ze stresu mogą pojawić się takie objawy somatyczne, jak: nagłe zaburzenia wagi (jej wzrost lub spadek), spłycenie oddechu, trudności ze snem, uczucie ciągłego zmęczenia, obniżenie popędu seksualnego.
Przyjmowanie leków
Przyczyną porannych mdłości może być przyjmowanie niektórych rodzajów leków, w tym:
leków hormonalnych,
niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
tabletek antykoncepcyjnych,
leków dla diabetyków.
Tego typu efekty uboczne stosowania leków powinny być wymienione w ulotce przez producenta lub importera danego produktu. Jeżeli powtarzają się regularnie, należy skonsultować się z lekarzem. Może się okazać, że istnieje inne – mniej inwazyjne – rozwiązanie danego problemu zdrowotnego.
Przeczytaj również:
Upławy w ciąży – jakie są przyczyny, objawy i jak leczyć upławy podczas ciąży?
Zespół cyklicznych wymiotów i inne chorobowe przyczyny porannych mdłości
Jeśli mdłości pojawiają się regularnie o tej samej porze, ich przyczyną może być zespół cyklicznych wymiotów (ang. Cyclic Vomiting Syndrome, CVS).
Może się ono rozwinąć w każdym wieku – zarówno jako schorzenie pierwotne, następstwo chorób somatycznych, jak i skutek nadużywania kanabinoidów. CVS charakteryzuje się napadami silnych nudności i wymiotów trwających do kilkunastu dni i nawracających nawet kilkanaście razy w ciągu roku.
Wraz z nudnościami i wymiotami przy CVS często współwystępują: lęk, napady paniki oraz epizody depresyjne.
Same mdłości są na tyle mało specyficznym objawem, że w praktyce mogą być też powodowane przez wiele innych problemów zdrowotnych. Do typowych można zaliczyć zatrucie pokarmowe lub zatrucie alkoholowe spowodowane przez spożycie zbyt dużej ilości alkoholu.
Stany chorobowe prowadzące do mdłości to także: choroba wrzodowa żołądka, zapalenie wyrostka robaczkowego, woreczka żółciowego lub zapalenie przełyku. Z mdłościami mogą być nawet związane nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, np. medulloblastoma, wyściółaczki lub gwiaździaki.
Zwłaszcza te ostatnie stanowią bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia pacjenta.
Mdłości i zawroty głowy to także typowy objaw urazu mechanicznego, np. w wyniku wypadku samochodowego lub upadku na twardą powierzchnię.
Jeżeli u pacjenta występuje samo „odbijanie” bez mdłości, może to wskazywać na chorobę refluksową przełyku. Jest to też jeden z typowych objawów alergii pokarmowych. W przypadku reakcji alergicznej na gluten klasyczna triada symptomów to: mdłości, wymioty i biegunka.
Przeczytaj również:
Waga w ciąży – przyrost masy w ciała w ciąży, ile się tyje w ciąży
Skąd biorą się poranne nudności u mężczyzn?
Z oczywistych przyczyn u mężczyzn należy wykluczyć poranne mdłości w ciąży. Konieczne jest poszukiwanie innej bezpośredniej przyczyny dolegliwości.
W tym celu należy zwrócić się o pomoc do lekarza, np. gastrologa lub internisty, którzy zlecą niezbędną diagnostykę.
Statystycznie u mężczyzn częściej niż w przypadku kobiet mdłości są spowodowane spożywaniem ciężkostrawnego jedzenia czy też alkoholu.
Jak leczyć poranne mdłości? Sprawdzone sposoby na poranne mdłości
W przypadku mdłości w I trymestrze ciąży zaleca się unikanie przyjmowania napojów bezpośrednio podczas spożywania posiłków. Dobre efekty przynosi też zjadanie mniejszych porcji, ale z większą częstotliwością. Niektóre kobiety doświadczają NVP lub HG wyjątkowo intensywnie. W takiej sytuacji można przyjmować leki przeciwwymiotne, a także rozważyć – po konsultacji z lekarzem – suplementację witaminami z grupy B, w szczególności zaś kwasem foliowym.
W przypadku stanów chorobowych niezbędna jest odpowiednia diagnostyka. Do typowych testów w tym przypadku zaliczają się:
Badania laboratoryjne moczu i krwi.
Endoskopia przewodu pokarmowego.
Zróżnicowana diagnostyka obrazowa, np.: ultrasonografia, badanie rentgenowskie, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa – lokalizacja badania jest dobierana każdorazowo indywidualnie w zależności od podejrzeń co do stanu zdrowia pacjenta.
Przeczytaj również:
Witaminy dla kobiet w ciąży – jakie należy przyjmować?
Domowe sposoby na poranne mdłości
Jeżeli mdłości nie mają podłoża chorobowego, często można radzić sobie z nimi poprzez proste, domowe sposoby. Przede wszystkim warto przyjrzeć się swojej diecie. Zaleca się unikanie spożywania ciężkich potraw na pusty żołądek, który łatwo ulega podrażnieniu. W takiej sytuacji znacznie lepiej jest spożyć lekki posiłek, złożony z łatwostrawnych pokarmów. Dlatego na śniadanie dobrym pomysłem nie będą potrawy smażone (np. klasyczne śniadanie angielskie zawierające m.in. smażoną kiełbasę i fasolkę w sosie pomidorowym).
Warto też unikać picia na czczo kawy i mocnej herbaty. Znacznie lepiej sprawdzi się zwyczajna woda mineralna lub źródlana, ewentualnie herbata ziołowa.
Często pomocne okazują się ćwiczenia relaksacyjno-oddechowe lub lekkie ćwiczenia aerobowe, np. krótki spacer lub przebieżka. Jeśli nie mamy na nie czasu, wystarczy nawet krótkie rozciąganie lub przyjęcie kilku pozycji z jogi w celu wyciszenia organizmu.
Okazjonalne mdłości po przebudzeniu mogą zdarzyć się każdemu. Jeśli jednak mają charakter nawracający, nie należy ich ignorować, ponieważ mogą być zapowiedzią poważnych problemów ze zdrowiem.
