SUDC – co to za zjawisko?
Mianem nagłej niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie nazywamy zgony, które mają miejsce po 1. roku życia dziecka i których przyczyna nie jest znana. W odniesieniu do epidemiologii, w USA odnotowuje się rocznie wśród dzieci powyżej 1. roku życia około 400 zgonów o niewyjaśnionej przyczynie. Warto podkreślić, że do SUDC zaliczane są zgony w przedziale wiekowym od 1. do 18. roku życia. Zauważono, że SUDC częściej dotyka chłopców, a co więcej – najczęściej występuje w wieku od roku do trzech lat. Aktualne dane statystyczne donoszą, że nagła, niewyjaśniona śmierć w dzieciństwie jest piątą przyczyną zgonów wśród dzieci.
Nagła niewyjaśniona śmierć w dzieciństwie – okoliczności
Ogromna większość zgonów w przebiegu SUDC ma miejsce podczas snu. W momencie znalezienia dziecka znajduje się ono zazwyczaj w pozycji leżącej na brzuchu, z twarzą skierowaną ku dołowi. Pewną cechą wspólną, łączącą dzieci, które zmarły w ten sposób, jest wywiad obciążony drgawkami gorączkowymi dziecka w przeszłości.
Drgawki gorączkowe to łagodna forma napadu padaczkowego, która dotyka około 5% dzieci, najczęściej w wieku od 6. miesiąca do 5. roku życia. Drgawki gorączkowe częściej występują u chłopców. Pojawienie się tej formy napadu padaczkowego wynika przede wszystkim z niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego i wpływu gorączki. Drgawki gorączkowe często występują rodzinnie, co świadczy o tym, że ich przyczyna związana jest z podłożem genetycznym.
To również może Cię zainteresować: Stan padaczkowy u dorosłych i dzieci
Nagła niewyjaśniona śmierć w dzieciństwie – przyczyny zjawiska
Dokładnej przyczyny nagłej niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie nie przyniosły nawet sekcje patomorfologiczne. Odchylenia od normy, jakie zauważono podczas autopsji, dotyczyły ośrodkowego układu nerwowego, a dokładniej hipokampa, czyli struktury znajdującej się w płacie skroniowym kory mózgowej. Hipokamp odpowiada przede wszystkim za zapamiętywanie i orientację przestrzenną. Uważa się, że nieprawidłowości w hipokampie mogą wynikać z występowania napadów padaczkowych, których konsekwencją jest czasami ponapadowe zahamowanie czynności oddechowej i czynności serca, co może być domniemaną przyczyną zgonu w SUDC. Niektóre artykuły naukowe donoszą również, że możliwą przyczyną nagłej, niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie są zaburzenia rytmu serca (arytmie), prowadzące do zgonu dziecka.
Przedstawione dane są obecnie tylko hipotezami i potrzeba zdecydowanie więcej badań naukowych, by odkryć, co tak właściwie odpowiada za nagłą, niewyjaśnioną śmierć w dzieciństwie.
To też może Cię zainteresować: Kiła wrodzona – przyczyny, objawy, leczenie
Nagła niewyjaśniona śmierć w dzieciństwie w badaniach naukowych
Aby przybliżyć sobie charakterystykę SUDC, warto przeanalizować badanie naukowe przeprowadzone przez Laurę Gould Crandall i jej współpracowników. Badacze przeanalizowali aż 622 przypadków nagłej, niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie, które odnotowano między 2001 a 2017 rokiem. Dane na temat zgonów pochodziły z 18 różnych krajów, a ich zebranie umożliwiła fundacja zrzeszająca rodziny, które dotknęła nagła śmierć w dzieciństwie. Analizując przypadki SUDC, zauważono, że zjawisko to częściej dotykało chłopców – dokładnie 59,1% przypadków SUDC dotyczyło płci męskiej.
Co więcej, w 26,6% przypadków w wywiadzie stwierdzono występowanie drgawek gorączkowych. Na podstawie tej analizy można powiedzieć, że płeć męska i drgawki gorączkowe w przeszłości to potencjalne czynniki ryzyka wystąpienia SUDC.
Co ważne, obserwowano również losy rodzeństwa dzieci, które zmarły. U żadnego z nich nie odnotowano SUDC, co sugeruje, że wystąpienie nagłej, niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie nie jest czynnikiem ryzyka zgonu z tej przyczyny u rodzeństwa.
Przeczytaj też: SIDS – nagła śmierć łóżeczkowa
SUDC a SIDS (śmierć łóżeczkowa) – podobieństwa i różnice
SIDS to nagły zgon niemowlęcia, który ma miejsce podczas snu i którego przyczyny nie można określić mimo badania pośmiertnego. Taki zgon dziecka nie wynika z jego schorzeń przewlekłych. Nagły zgon niemowlęcia (SIDS) nazywany jest również nagłą śmiercią łóżeczkową i występuje najczęściej między 3. a 6. miesiącem życia dziecka. Rozpoznanie nagłej śmierci łóżeczkowej stawia się poprzez wykluczenie wszystkich innych, możliwych przyczyn zgonu.
Podobnie, jak w przypadku SUDC, przyczyny śmierci łóżeczkowej nadal nie są do końca znane. SUDC odróżnia od SIDS przede wszystkim wiek dziecka – w przypadku SIDS zgony mają miejsce do 1. roku życia, a w przypadku SUDC – powyżej 1. roku życia. Ponadto, SIDS jest zjawiskiem istotnie częstszym niż SUDC.
Nagła niewyjaśniona śmierć w dzieciństwie – zapobieganie
Aktualnie nie są znane przyczyny nagłej, niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie, dlatego nie istnieją zalecenia, co do profilaktyki tego zjawiska. Nie mamy wpływu na tendencję do występowania drgawek gorączkowych u dzieci, a ponadto – nie jest to w stu procentach potwierdzony czynnik ryzyka SUDC. Nadal potrzeba więcej badań naukowych i analiz, by wyłapać cechy wspólne przypadków SUDC i dowiedzieć się więcej o podłożu tego zjawiska.
Nagła niewyjaśniona śmierć w dzieciństwie – problemy społeczne
Problematyka SUDC nie jest dobrze znana nawet w środowisku medycznym. W porównaniu do SIDS wiedza o nagłej niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie jest bardzo słabo rozpowszechniona. Zdarza się, że rodzice dziecka, które zmarło bez znanej przyczyny, muszą brać udział w postępowaniu sądowym w roli podejrzanych, co jeszcze bardziej pogarsza ich stan psychiczny. Właśnie dlatego warto zwiększać wiedzę społeczeństwa na temat tego zjawiska i dawać rodzicom, którzy stracili dziecko, wsparcie i pomoc psychologiczną.
W wielu krajach istnieją fundacje zrzeszające rodziny dotknięte SUDC. Takie fundacje oferują nie tylko pomoc psychologiczną i potrzebne wsparcie, ale również angażują się w propagowanie wiedzy o tym zjawisku oraz wspierają badania naukowe, które mają na celu zwiększanie wiedzy o przyczynach nagłej, niewyjaśnionej śmierci w dzieciństwie.
