Niepełnosprawność – jaka jest jej definicja?
Niepełnosprawnością nazywamy niezdolność człowieka do pełnienia ról społecznych, co wynika ze stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującego niezdolność do wykonywania pracy. Taką definicję niepełnosprawności znajdziemy w Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
O niepełnosprawności świadczy nie tylko zaburzenie stanu zdrowia, ale także zaburzenie innych aspektów funkcjonowania, w tym aspektów społecznych i psychicznych. Oznacza to, że do orzeczenia o niepełnosprawności nie zawsze wystarczy stwierdzenie samej ciężkiej choroby.
Stopnie niepełnosprawności
Orzeczenie o niepełnosprawności zawiera również orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, czyli swojego rodzaju jej gradację. Wyróżniamy następujące stopnie niepełnosprawności:
-
stopień znaczny – taki stopień niepełnosprawności uzyskują osoby, które są niezdolne do pracy i wymagają stałej lub długotrwałej opieki oraz wsparcia w zakresie pełnienia ról społecznych, co jest ściśle związane z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Mianem niezdolności do samodzielnej egzystencji nazywamy takie naruszenie sprawności organizmu człowieka, które uniemożliwia samodzielne zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych. Osoby z grupy znacznego stopnia niepełnosprawności zdolne są do pracy w warunkach chronionych, jednak potrzebują w tym zakresie wsparcia i pomocy innych osób. Potrzebują też wsparcia w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych;
-
stopień umiarkowany – do tej grupy niepełnosprawnych zaliczamy trzy grupy osób, w tym: osoby niezdolne do pracy, osoby zdolne do pracy wyłącznie w warunkach chronionych oraz osoby wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych w celu wypełniania funkcji społecznych;
-
stopień lekki – do tej grupy zaliczamy z kolei osoby o naruszonej sprawności organizmu, która skutkuje obniżeniem zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jakie wykazuje inna osoba o odpowiadających kwalifikacjach, cechująca się z pełną sprawnością. Niepełnosprawni w stopniu lekkim to również osoby o naruszonej sprawności, które cechują się posiadaniem ograniczeń w pełnieniu ról społecznych, jednak ograniczenia te można równoważyć z pomocą specjalnego wyposażenia (ortopedycznego, pomocniczego, technicznego).
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – kto je wydaje?
Moc orzekania o niepełnosprawności mają pewne organy, do których zaliczamy powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – stanowią one pierwszą instancję oraz wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – które uznane są za organy drugiej instancji.
Kto zasiada w komisji orzekającej o stopniu niepełnosprawności? W składzie komisji znajdziemy dwóch specjalistów, do których należy przynajmniej jeden lekarz, będący jednocześnie przewodniczącym komisji. Drugim członkiem takiej komisji może być już inny specjalista, w tym na przykład pedagog, pracownik socjalny, psycholog, ale też inny lekarz.
Orzeczenie o niepełnosprawności – jak się o nie ubiegać?
Aby uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, konieczne jest złożenie wniosku skierowanego do powiatowego lub miejskiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie wniosek możemy pobrać bezpośrednio z siedziby takiego zespołu w danym urzędzie powiatowym lub urzędzie miasta.
Niektóre urzędy udostępniają takie wnioski na swojej stronie internetowej. Oprócz tego należy posiadać zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, które powinien wydać lekarz prowadzący (jest ono ważne przez 30 dni). Wzór takiego zaświadczenia lekarskiego zazwyczaj możemy pobrać w urzędzie.
Do orzeczenia o stopniu niepełnosprawności musimy dołączyć przygotowaną dokumentację medyczną, czyli przede wszystkim karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację z przebiegu leczenia w poradniach specjalistycznych, wyniki badań diagnostycznych oraz opisy konsultacji specjalistycznych, jeżeli takie odbyliśmy.
Wszystkie te dokumenty wraz z wypełnionym wnioskiem należy złożyć w odpowiednim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Po złożeniu dokumentów należy oczekiwać pisma z wezwaniem na zebranie i jego terminem. W typowej sytuacji takie pismo przychodzi do wnioskodawcy mniej więcej w ciągu miesiąca. Obecność na posiedzeniu składu orzekającego jest obowiązkowa (jeżeli się nie stawimy – konieczne jest posiadanie zaświadczenia lekarskiego usprawiedliwiającego nieobecność i wyznaczenie przez zespół kolejnego terminu).
W trakcie zebrania zostanie rozpatrzona sprawa orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Takie orzeczenie można dostać na stałe albo na czas określony. Należy dodać, że składanie wniosku, jak i wydanie orzeczenia jest dla osoby składającej bezpłatne.
Orzeczenie o niepełnosprawności – co w sytuacji, gdy nie zgadzamy się z jego treścią?
W takiej sytuacji przysługuje nam odwołanie od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Na takie odwołanie mamy 14 dni od daty otrzymania orzeczenia. Odwołanie należy zaadresować do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i należy je złożyć w formie pisemnej.
Warto wiedzieć, że możemy się odwołać także od decyzji wojewódzkiego zespołu. W tej sytuacji należy złożyć odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych i takiego należy też wybrać adresata swojej korespondencji. Na to odwołanie przewidziano miesiąc od otrzymania orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania niepełnosprawności.
