Jaskra – jakie są przyczyny?
Jaskra to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób oczu i jedna z najważniejszych przyczyn trwałej utraty wzroku na świecie. Przyczyną jaskry jest uszkodzenie włókien nerwu wzrokowego oraz wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Czynnikami predysponującymi do rozwoju jaskry są:
- wiek – najczęściej jaskra rozwija się u osób powyżej 40 r. ż., występowanie jaskry w rodzinie,
- mała grubość rogówki,
- krótkowzroczność,
- niskie bądź wysokie ciśnienie krwi,
- migreny,
- wysoki poziom cholesterolu (hipercholesterolemia), cukrzyca,
- palenie tytoniu,
- otyłość,
- chroniczny stres, nadużywanie alkoholu.
Osoby, które stwierdzą u siebie od 1 do 3 czynników ryzyka, powinny wykonywać badania w kierunku jaskry 2 razy do roku; jeśli natomiast jest ich więcej – należy niezwłocznie skontaktować się z okulistą.
Jakie badania na jaskrę?
W celu rozpoznania, a także monitorowania przebiegu jaskry, wykorzystywane są badania wzroku określające przede wszystkim zmiany pola widzenia, wartości ciśnienia śródgałkowego oraz średnicy nerwu wzrokowego. Służą do tego następujące badania w kierunku jaskry:
- badanie pola widzenia, czyli perimetria,
- pomiar ciśnienia śródgałkowego, tj. tonometria,
- pomiar grubości rogówki (pachymetria),
- badanie kąta przesączania, czyli gonioskopia,
- badanie grubości włókien nerwu wzrokowego, czyli badanie OCT (optyczna tomografia tarczy nerwu wzrokowego) oraz GDX (skaningowa polarymetria laserowa),
- ocena tarczy nerwu wzrokowego, czyli badanie HRT (laserowa tomografia siatkówki).
Badanie oczu pomagające wykryć jaskrę to także USG gałki ocznej (UBM).
Badanie OCT – wskazania – kiedy wykonać?
Badanie OCT, czyli tomografia nerwu wzrokowego, to badanie okulistyczne wykonywane przede wszystkim w celu rozpoznania jaskry, a także monitorowania jej leczenia. Inne wskazania do wykonania OCT oka to:
- diagnostyka retinopatii cukrzycowej, czyli zmian wzroku w przebiegu cukrzycy,
- obrzęk plamki żółtej,
- otwór w plamce,
- nowotwory gałki ocznej,
- kwalifikacja do operacji okulistycznych,
- kwalifikacja do przeszczepu rogówki.
Spektralna tomografia oka (optyczna tomografia koherencyjna) umożliwia ocenę kondycji tarczy nerwu wzrokowego, umożliwia określenie zmian grubości siatkówki, a także ocenę przekroju dna oka.
Badanie OCT oka – na czym polega?
Tomografia siatkówki to bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które umożliwia precyzyjne zobrazowanie dna oka. Wysyłana przez aparaturę wiązka światła zostaje rozproszona, dostarczając informacji o położeniu badanych struktur oka. Otrzymywane są w ten sposób kolejne warstwy przekroju oka.
Badaniem starszej generacji jest TD OCT, umożliwiająca pomiary z dokładnością do 10 mikronów. Wynik przedstawiany jest w postaci kolorowego wydruku, który obrazuje grubość warstwy włókien nerwowych siatkówki. Nowszej generacji badaniem jest SD OCT, zapewniająca dokładność do 1 mikrona. Poza większą dokładnością, badanie wyróżnia się ponadto większą szybkością w porównaniu do TD OCT.
OCT – jak przebiega optyczna tomografia koherencyjna?
Badanie oka OCT nie wymaga żadnego przygotowania ze strony pacjenta. Przed wykonaniem badania tomografii siatkówki okulista aplikuje do oczu pacjenta krople rozszerzające źrenice, a po kilkunastu minutach można przystąpić do badania. Pacjent siada przed aparaturą i opiera brodę na podpórce. Przez cały czas badania należy utrzymywać głowę w pozycji nieruchomej. Pacjent powinien spoglądać w źródło światła, a w momencie wykonywania zdjęć należy zaprzestać mrugania powiekami.
Całe badanie trwa od kilku do kilkunastu minut. Z racji całkowitej nieinwazyjności i bezpieczeństwa badania OCT, może być ono powtarzane bez ograniczeń oraz wykonywane u kobiet w ciąży. Jedyny dyskomfort może dotyczyć etapu zakropienia oczu – może dojść do chwilowego pogorszenia widzenia oraz nadwrażliwości na światło. Objawy te ustępują do 4 godzin.
Wynik badania OCT w formie wydruku wraz z opisem pacjent otrzymuje niedługo po badaniu. Cena badania OCT to od 80 do 200 zł.
OCT oka – wyniki – jak odczytać?
Wynik OCT przedstawiany jest w postaci barwnych wydruków, które porównywane są z wynikami wzorcowymi, uzyskanymi od zdrowych osób. Możliwa jest ocena przekroju badanych struktur oka oraz zaznaczona jest wartość odchyleń od normy. Obszar zielony na obrazie oznacza wartości prawidłowe, kolor żółty – wartości graniczne, zaś czerwony – wynik nieprawidłowy.
Interpretacji wyniku badania tomografii optycznej dokonuje wyłącznie okulista. Nieprawidłowy wynik badania OCT wymaga okresowym, regularnym kontrolom oraz ewentualnego wdrożenia leczenia.
