Czym jest badanie przeciwciał anty-HBs?
Przeciwciała anty-HBs są cząsteczkami białkowymi produkowanymi przez organizm w momencie kontaktu z antygenem otoczkowym wirusa zapalenia wątroby typu B (HBsAg, glikoproteina „s”). Przeciwciała wzw B pojawiają się około 5-6 miesiąca po narażeniu na wspomniany antygen i utrzymują się przez wiele lat. Istnieją dwa rodzaje kontaktu organizmu z antygenem HBs:
- szczepienie przeciwko WZW B,
- infekcja wirusem HBV.
Przeciwciała anty-HBs w wyniku szczepienia
W pierwszym przypadku do wytworzenia przeciwciał WZW B dochodzi w wyniku podania wirusowego niezakaźnego antygenu otoczkowego w formie szczepionki w okresie profilaktyki pierwotnej (przedekspozycyjnej). W momencie kontaktu osoby szczepionej z kompletnym wirusem WZW B, obecne przeciwciała anty-HBs wiążą się z cząsteczkami wirusa, aktywując układ odpornościowy organizmu do zwalczenia infekcji.
Przeciwciała po zakażeniu WZW B
U osoby nieszczepionej pojawienie się przeciwciał anty-HBs świadczy o przebytym zakażeniu WZW B. Dodatni poziom przeciwciał anty-HBc w klasie IgG potwierdza rozpoznanie.
Badanie przeciwciał anty-HBs ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie, czy osoba szczepiona przeciwko WZW B ma odpowiedni poziom przeciwciał zapewniający jej ochronę w przypadku narażenia na kontakt z wirusem HBV.
Po co przeprowadza się badanie przeciwciał anty-HBs?
Zasadność wykonania badania poziomu przeciwciał anty-HBs:
- ocena skuteczności leczenia chorych z przewlekłym WZW B (łącznie z zanikiem DNA HBV i HBeAg, dodatni wynik przeciwciał anty-HBe);
- ocena skuteczności szczepienia przeciwko WZW B (przeciwciała bada się ok. 4 tygodni po ostatniej dawce szczepionki);
- okresowa kontrola poziomu zabezpieczającego przeciwciał WZW B po 5 latach od szczepienia;
- łącznie z antygenem HBs u osób cierpiących na cukrzycę, poddawanych dializoterapii, narkomanów, przewlekle chorych;
- okresowo u osób zawodowo narażonych na kontakt z materiałem zakaźnym – pracownicy laboratoryjni, służba zdrowia, studenci medycyny – w ramach profilaktycznych badań pracowniczych;
- każdorazowo u osób po kontakcie z materiałem potencjalnie zakaźnym w przypadku podania ostatniej dawki szczepionki powyżej 5 lat;
- przed planowaną operacją, przetoczeniem krwi, ekstrakcją zęba lub innymi zabiegami przebiegającymi z naruszeniem ciągłości tkanek.
Przebieg, przygotowanie do badania, cena badania przeciwciał WZW B
Materiałem analizowanym do oceny poziomu przeciwciał anty-HBs jest surowica krwi badanego. Badanie nie musi być wykonane na czczo, można zjeść lekki posiłek i pić płyny. Krew najczęściej pobiera się rano.
Cena badania przeciwciał WZW B (przeciwciał anty-HBs) waha się, w zależności od laboratorium - wynosi przeciętnie od 25 do 35 zł.
Badanie anty-HBs – normy i interpretacja wyników
Schemat interpretacyjny wyników badania przeciwciał anty-HBs:
- Wynik ujemny – nie wykryto przeciwciał anty-HBs, konieczne szczepienie w schemacie 0-1-6 miesięcy, a w przewlekłym WZW B dalsze leczenie;
- Poniżej 10 j.m/l – poziom przeciwciał nie jest wystarczający do ochrony przed narażeniem na wirusa WZW B, konieczna dawka przypominająca szczepionki lub w przypadku incydentalnego kontaktu z materiałem potencjalnie zakaźnym zalecane podanie 2 ml swoistej immunoglobuliny HBIG do 24 h od zdarzenia;
- Powyżej 10 j.m/l – poziom przeciwciał jest niski, lecz zabezpiecza pacjenta przed zakażeniem, zalecana okresowa kontrola poziomu przeciwciał anty-HBs;
- Powyżej 100 j.m/l – poziom przeciwciał jest wysoki, zapewniona ochrona przed zakażeniem, nie są wymagane dodatkowe czynności.
Normy anty-HBs (wartości referencyjne) zależą od laboratorium wykonującego badanie. Za poziom zabezpieczający przed potencjalnym zakażeniem uznaje się 10 j.m/l.
Przeciwciała anty-HBs powyżej 1000 j.m/l - co to oznacza?
Poziom przeciwciał anty-HBs 1000 j.m/l lub wyższy występuje bezpośrednio po 3. dawce szczepionki i taka wartość utrzymuje się przez wiele lat. U niektórych osób dochodzi do spadku poziomu przeciwciał WZW B, dlatego co 5 lat zaleca się rutynowe badanie anty-HBs.
