Badanie fosforu we krwi

Co to jest fosfor nieorganiczny?

Fosfor to biopierwiastek, który wraz z wapniem stanowi główny składnik kości. Największa ilość fosforu zmagazynowana jest w kościach, w mniejszym stopniu w mięśniach i innych tkankach, a w najmniejszej ilości w płynach ustrojowych. Poziom fosforu zależny jest od jego wchłaniania w jelicie oraz uwalniania z kości i wydalania przez nerki. Jest składnikiem fosfolipidów budujących błony komórkowe oraz ważnym produktem do syntezy związków wysokoenergetycznych.

Stężenie fosforu w wydalanym moczu pozostaje w ścisłym związku z podażą fosforu w diecie. Znaczenie kliniczne ma wzrost wydalania fosforu. Fosfaturia może być spowodowana przyczynami nerkowymi lub pozanerkowymi.

Przeczytaj też: Jakie funkcje w organizmie pełni fosfor?

Kiedy należy zbadać poziom fosforu nieorganicznego w surowicy?

Kontrola stężenia fosforu prowadzona jest:

• w diagnostyce:
  • chorób kości,
  • chorób przytarczyc,
  • chorób tarczycy,
• w rozpoznawaniu zaburzeń ilości witaminy D₃,
• w dializoterapii,
• w żywieniu pozajelitowym,
• u osób nadużywających alkoholu,
• w bólach kości i osłabieniu siły mięśniowej.

Technika oraz przygotowanie do badania fosforu

Badanie wykonuje się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej ilości krwi do probówki próżniowej. Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym, u dzieci natomiast stosuje się niewielkie nacięcie nożem lekarskim (lancetem) na skórze w celu wywołania niewielkiego krwawienia. Otrzymaną próbkę wysyła się do analizy.

Badanie wykonuje się na czczo. Ostatni posiłek zaleca się spożyć o godzinie 18 w dniu poprzedzającym badanie.

Wartości referencyjne

Wartości prawidłowe przedstawia się w następujący sposób (biorąc pod uwagę wiek pacjenta):

• Wiek 1-5 dni: 4,8-8,2 mg/dl,
• Wiek 1-3 lata: 3,8-6,5 mg/dl,
• Wiek 4-11 lat: 3,7-5,6 mg/dl,
• Wiek 12-15 lat: 2,9-5,4 mg/dl,
• Wiek 16-19 lat: 2,7-4,7 mg/dl,
• Dorośli: 3,0-4,5 mg/dl.

Należy pamiętać, aby każdy otrzymany wynik skonsultować indywidualnie z lekarzem.

Interpretacja wyniku

Zwiększony poziom fosforu w surowicy występuje w:

• zmniejszonej filtracji kłębuszkowej,
• ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek (zmniejszone wydalanie z moczem),
• zwiększonym wchłanianiu zwrotnym fosforanów
• nadmiernej podaży fosforu w diecie,
• niedoczynności przytarczyc,
• nadmiernym wysiłku fizycznym,
• kwasicy z towarzyszącym odwodnieniem,
• podczas chemioterapii (z powodu rozpadu komórek nowotworowych).

Spadek poziomu potasu we krwi świadczy o:

• nadczynności przytarczyc,
• zaburzeniach wchłaniania,
• niewystarczającej podaży w pokarmie,
• przebiegu kwasicy ketonowej,
• stosowaniu leków alkalizujących przez długi okres, a także diuretyków,

Spadek poziomu potasu występuje również u osób z rozległymi oparzeniami i urazami (dochodzi do przemieszczenia fosforu z przestrzeni pozakomórkowej do wewnątrz komórek).