Jak działa tabletka „po”?
Tabletka „po” zawiera zazwyczaj lewonorgestrel, czyli hormon z grupy progestagenów. Jego działanie polega na zmianie błony śluzowej macicy, zapobiegając zagnieżdżeniu. Wywiera również wpływ na śluz szyjkowy, natomiast jeśli została przyjęta w okresie przedowulacyjnym, zahamuje jajeczkowanie. Jeżeli doszło już do zagnieżdżenia zarodka w macicy, tabletka nie będzie działała. Nie ma więc działania wczesnoporonnego.
W Polsce dostępne są dwa preparaty zawierające lewonorgestrel – Escapelle w postaci jednej tabletki oraz Postinor Duo w dwóch tabletkach. Podobne działanie wykazuje octan uliprystalu, którego główny mechanizm działania polega na łączeniu z receptorami progesteronu. Dochodzi do zahamowania lub opóźnienia owulacji. Skuteczność antykoncepcji w nagłych przypadkach jest podobna jak po zastosowaniu lewonorgestrelu. Uliprystal występuje jako preparat EllaOne.
Kiedy stosuje się tabletkę po stosunku?
Tabletkę po stosuje się w przypadku:
- braku zabezpieczenia podczas stosunku;
- gdy stosowana metoda zawiodła np. doszło do zsunięcia lub pęknięcia prezerwatywy (dostępność i niska cena sprawiają, że prezerwatywa jest najczęściej stosowanym środkiem antykoncepcyjnym);
- w przypadku błędów podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej (zapomnienie o przyjęciu tabletki, równoczesne stosowanie leków, które osłabiają jej działanie;
- dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, jak biegunka lub wymioty, które zaburzają wchłanianie tabletki antykoncepcyjnej).
Tabletkę po należy przyjąć maksymalnie 72 godziny po niezabezpieczonym stosunku lub w przypadku octanu uliprystalu w ciągu 120 godzin, aczkolwiek im szybciej zostanie zażyta tym większa szansa na jej skuteczność. Jeśli do trzech godzin po spożyciu tabletki wystąpią wymioty należy przyjąć kolejną. Tabletkę można przyjąć w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego. Trzeba pamiętać, że nawet prawidłowe przyjęcie tabletki po stosunku może nie uchronić przed ciążą, bowiem nie ma 100% skuteczności. Tabletkę „po” stosuje się także w przypadku gwałtu.
Czy tabletka po jest bezpieczna?
Jak każdy lek, tak i tabletka „po” powoduje działania niepożądane.
Najczęściej są to:
- objawy ze strony przewodu pokarmowego – bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka;
- bóle i zawroty głowy;
- odczyny alergiczne;
- dodatkowe krwawienie, bądź opóźnienie miesiączki.
Należy pamiętać, że antykoncepcja awaryjna po stosunku nie może być stosowana jako zwykła metoda antykoncepcyjna. Zbyt częste przyjmowanie tak dużej dawki hormonów może doprowadzić do zaburzeń cyklu miesiączkowego.
Tabletki po nie należy przyjmować w ciąży i w czasie karmienia piersią, w przypadku przewlekłych chorób wątroby, w zaburzeniach zakrzepowo-zatorowych i niektórych nowotworach. Ważna jest także informacja jakie leki na stałe przyjmuje kobieta, ponieważ część preparatów takich jak barbiturany, fenytoina (leki przeciwpadaczkowe), preparaty zawierające dziurawiec zwyczajny, rytonawir (lek przeciwwirusowy), gryzeofulwina (lek przeciwgrzybiczny) ampicylina i inne antybiotyki mogą osłabiać działanie lewonorgestrelu.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, opóźnienia kolejnego krwawienia miesiączkowego o co najmniej siedem dni, nieprawidłowego krwawienia lub gdy pojawią się objawy ciąży, należy wykonać test ciążowy. Jeśli do ciąży doszło po zażyciu uliprystalu, należy poinformować o tym lekarza ginekologa, bowiem istnieje zwiększone ryzyko ciąży pozamacicznej.
Tabletka po dostępna bez recepty
W przypadku, gdy doszło do zbliżenia bez zabezpieczenia i kobieta ma podejrzenia, że istnieje ryzyko zapłodnienia i niechcianej ciąży, jednym z rozwiązań jest zastosowanie antykoncepcji po.
W myśl najnowszych przepisów, tabletka po jest dostępna bez recepty, jednak farmaceuta ma prawo zweryfikować wiek osoby, która dokonuje zakupu tego preparatu. Dziewczęta, które nie ukończyły 15. roku życia, nie mogą kupić tabletki po.
Bez recepty dostępny jest preparat o nazwie handlowej EllaOne. Przyjąć go należy jak najszybciej od momentu odbycia stosunku. Z upływem czasu skuteczność przyjętej tabletki spada. Ile kosztuje tabletka po? Koszt preparatu to około 120 PLN.
