Pieczenie w żołądku to przykra dolegliwość, która może świadczyć o wielu różnorodnych chorobach układu pokarmowego. Jednakże, odczuwając piekący ból, nie można jednoznacznie określić, że pochodzi on z żołądka, a nie z okolicznych narządów i struktur, które też trzeba brać pod uwagę. W diagnostyce tej dolegliwości duże znaczenie ma szczegółowe zebranie informacji od pacjenta, jak również szereg innych badań dodatkowych.
Pieczenie w żołądku – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Przyczyny pieczenia w żołądku
Bardzo często uczucie palenia (uczucie palącego bólu) w nadbrzuszu potocznie określane jest jako pieczenie w żołądku. Nadbrzusze to okolica górnej części brzucha, tuż pod żebrami, która rzeczywiście odpowiada położeniu żołądka, choć nie tylko. Znajdują się tam również, m.in.: dolna część przełyku, jego połączenie z żołądkiem, dwunastnica (początkowy odcinek jelita cienkiego), pęcherzyk żółciowy. Jest wiele schorzeń, które mogą objawiać się pieczeniem w nadbrzuszu, choć niekoniecznie muszą być związane jedynie z żołądkiem. Do głównych przyczyn pieczenia w nadbrzuszu należą:
- Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.
- Zapalenie błony śluzowej żołądka, w tym nieswoiste zapalenia jelit obejmujące żołądek i dwunastnicę (np. choroba Leśniowskiego-Crohna), zapalenie uchyłków żołądka.
- Refluks żołądkowo-przełykowy.
- Przepuklina przełykowa (przepuklina rozworu przełykowego).
- Choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych (np. dysfunkcja zwieracza Oddiego).
- Rak żołądka (obecnie zmniejszająca się zapadalność).
- Dyspepsja czynnościowa.
Ponadto bóle mogą promieniować bądź rzutować z narządu znajdującego się w innej lokalizacji, np. serca. Należy zatem mieć na uwadze fakt, że nagłe uczucie pieczenia, ból w nadbrzuszu mogą świadczyć o tak poważnych sytuacjach, jak zawał serca (mówi się wówczas o tzw. masce brzusznej zawału).
Diagnostyka pieczenia w nadbrzuszu
Ważnym elementem diagnostyki pieczenia w żołądku jest rozmowa lekarza z pacjentem. Już sam wywiad lekarski pozwala określić najbardziej prawdopodobną przyczynę dolegliwości. Pytania, które może zadać lekarz, by postawić trafną diagnozę, mogą być następujące:
- Czy ból, pieczenie występują zależnie od posiłku, czy stale w ciągu dnia?
- Czy uczucie pieczenie w żołądku nasila się bezpośrednio po posiłku?
- Czy pieczenie nasila się dopiero 2–4 godziny po posiłku?
- Co łagodzi pieczenie w żołądku? Czy produkty mleczne przynoszą ulgę?
- Czy pieczenie promieniuje w górę do gardła, towarzyszy mu zgaga, nieprzyjemny zapach z ust?
- Czy pieczenie trwa od dłuższego czasu czy pojawiło się nagle?
- Czy pieczeniu towarzyszą: nudności, wymioty treścią pokarmową lub krwistą, biegunka, smoliste stolce?
Powyższe pytania mają na celu obranie najlepszej dalszej drogi diagnostycznej, ewentualnie zastosowanie próby leczenia odpowiednimi substancjami, a także zauważenie objawów alarmowych, takich jak wymioty krwią lub smoliste stolce.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Częstą przyczyną pieczenia w żołądku jest choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy. Inne przyczyny pieczenia to:
- zakażenie bakterią Helicobacter pylori ;
- przyjmowanie leków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak np. ibuprofen;
- palenie papierosów;
- stres emocjonalny;
- przewlekłe stany zapalne żołądka (np. w chorobie Leśniowskiego-Crohna),
- urazy głowy;
- ciężkie oparzenia;
- guzy wydzielające substancje pobudzające żołądek do nadmiernego wydzielania kwasu solnego niszczącego śluzówkę (zespół Zollingera-Ellisona).
Spożywanie alkoholu przez niektóre źródła podawane jest jako czynnik ryzyka choroby wrzodowej, jednak liczne badania wydają się przeczyć temu poglądowi.
Wrzód, czyli głęboki ubytek błony śluzowej, powstaje, gdy zaburzona zostaje równowaga pomiędzy czynnikami szkodliwymi działającymi na błonę śluzową żołądka i dwunastnicy a naprawczymi możliwościami organizmu. Wrzód żołądka najczęściej objawia się nasileniem bólu lub pieczenia w żołądku tuż po posiłku, zaś wrzód dwunastnicy 2–4 godziny po jedzeniu. Ulgę przynoszą produkty mleczne.
Pieczenie w żołądku – jakie badania?
Diagnostyka choroby wrzodowej obejmuje badania wykrywające infekcję H. pylori – test na Helicobacter pylori (testy oddechowe, testy z próbki kału, testy z krwi, testy wykonywane podczas badań inwazyjnych) oraz badania endoskopowe, czyli gastroskopię, na podstawie której stawia się rozpoznanie.
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby, choć w każdym przypadku zaleca się stosowanie odpowiedniej diety, zaprzestania palenia i unikanie niektórych leków – przede wszystkim leków z grupy NLPZ.
W przypadku pieczenia podczas infekcji H. pylori zaleca się eradykację zakażenia poprzez zastosowania odpowiedniego schematu antybiotyków oraz inhibitorów pompy protonowej – leków hamujących wytwarzanie kwasu solnego. Możliwe jest także leczenie operacyjne w przypadku wcześniejszych niepowodzeń leczenia farmakologicznego, częstych nawrotów lub wystąpienia groźnych powikłań (np. perforacja).
Zapalenie błony śluzowej żołądka
Różne czynniki mogą doprowadzić do rozwoju zapalenia błony śluzowej. Wyróżnia się, m.in.: czynniki chemiczne, termiczne, naczyniopochodne, infekcyjne. Zapalenie może przebiegać bezobjawowo, choć często pojawiają się: ból/pieczenie, dyskomfort w nadbrzuszu, nudności, wymioty.
Mogą występować krwawienia z przewodu pokarmowego. W przypadku występowania uchyłkowatości żołądka (czyli obecności uwypukleń ścian żołądka) może dochodzić do ich zapalenia i wyżej wymienionych objawów.
Na stany zapalne żołądka mogą się skarżyć także osoby chorujące na chorobę Leśniowskiego-Crohna, czyli nieswoiste zapalenie jelit, które pomimo sugerującej nazwy obejmuje właściwie wszystkie odcinki przewodu pokarmowego. Leczenie zależy od przyczyny choroby.
Refluks żołądkowo-przełykowy oraz przepuklina przełykowa
Refluks żołądkowo-przełykowy, czyli zarzucanie treści żołądkowej do przełyku i przepuklina przełykowa mogą ze sobą współistnieć. Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby refluksowej przełyku (czyli GERD) należą:
- zgaga oraz regurgitacje (czyli cofanie się pokarmu z żołądka do przełyku),
- problemy z przełykaniem,
- bóle zamostkowe,
- kaszel,
- chrypka.
Nieleczony refluks może doprowadzić do powstania nadżerek i owrzodzeń wraz z perforacją (przedziurawieniem) włącznie, a także do bliznowatego zwężenia przełyku czy zachłystowego zapalenia płuc. W leczeniu stosuje się farmakoterapię oraz zabiegi operacyjne.
Dyspepsja czynnościowa
Dyspepsję czynnościową rozpoznaje się, gdy wykluczone zostaną inne przyczyny dolegliwości pokarmowych (choroba wrzodowa, refluks, choroby dróg żółciowych, rak żołądka i inne). Objawia się ona: poposiłkowym uczuciem pełności, wczesnym pojawieniem się uczucia sytości, pieczeniem w nadbrzuszu. Może wynikać z zaburzonej motoryki pracy żołądka i jelit czy błędów dietetycznych.
Wyniki badań endoskopowych są prawidłowe u większości chorych. Leczenie polega na usunięciu choroby podstawowej (choroba refluksowa przełyku i żołądka, chorób dróg żółciowych itp.) i ponownej ocenie objawów. Jeśli objawy nadal się utrzymują, wówczas zaproponować można jedynie leczenie objawowe, poprawiające komfort życia.
Diagnostyka pieczenia w żołądku jest o tyle trudna, że jest to objaw dość niespecyficzny. Ważne jest, by nawiązać dobrą relację lekarz–pacjent, gdyż w niektórych schorzeniach leczenie jest długotrwałe i polega na poszukiwaniu najbardziej optymalnego dla pacjenta sposobu leczenia.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Fizjologia człowieka, tom 5. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne, Stanisław Konturek, wyd. 2016 r.
- Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego, Adam Dziki, Andrzej Dąbrowski, Grzegorz Wallner, wyd. 2018 r.
Opublikowano: 13.08.2017;
aktualizacja: 07.11.2024
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Halszka Kołaczkowska
Lekarz
Ukończyła kierunek lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, obecnie lekarz stażysta. Największym zainteresowaniem darzy choroby wewnętrzne (głównie endokrynologię) oraz ginekologię, a także chirurgię jamy brzusznej. Przez rok studiowała we Francji. W czasie studiów zaangażowana w działalność różnych kół naukowych. Autorka pracy badawczej z ginekologii i położnictwa – zwycięskiej na Warszawskim Międzynarodowym Kongresie Medycznym w 2013 roku. Wyznaje zasadę, że medycyna to połączenie nauk ścisłych i humanistycznych, dlatego od wielu lat z niezmiennym zapałem rozwija swoją drugą życiową pasję, jaką jest teatr. Chce być przede wszystkim dobrym lekarzem.
532
Komentarze i opinie (0)