Hemoroidy zewnętrzne (tzw. hemoroidy wypadające), w terminologii medycznej znane jako żylaki odbytu zewnętrzne, to częsta dolegliwość wynikająca ze stosowania niezdrowej diety czy siedzącego trybu życia. Typowym objawem hemoroidów zewnętrznych jest ból, pieczenie i świąd odbytu oraz krew w kale. W leczeniu domowym stosowane są głównie maści oraz kremy doodbytnicze, choć konieczne bywa zastosowanie metod chirurgicznych.
Hemoroidy zewnętrzne – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Czym są hemoroidy?
Żylaki odbytu zewnętrzne nazywane są potocznie (niepoprawnie z medycznego punktu widzenia) hemoroidami zewnętrznymi lub hemoroidami wypadającymi. Tak naprawdę hemoroidy to prawidłowe twory naczyniowe przypominające swoim kształtem małe poduszeczki, występujące w kanale odbytu, których rolą jest wspomaganie podczas oddawania stolca.
W przypadku stanu zapalnego hemoroidów dochodzi do rozwoju ich obrzęku z następowymi krwawieniami, bólem, pieczeniem i świądem, co określa się jako chorobę hemoroidalną lub po prostu „hemoroidy”.
W zależności od lokalizacji, hemoroidy dzieli się na hemoroidy wewnętrzne oraz hemoroidy zewnętrzne. W przypadku hemoroidów zewnętrznych stanem chorobowym są żylaki odbytu zewnętrzne.
Objawy hemoroidów zewnętrznych
Do typowych objawów hemoroidów zewnętrznych należą:
- ból odbytu (nasilony, gdy w obrębie hemoroidu zewnętrznego dojdzie do rozwoju zakrzepu),
- obrzęk,
- krwawienie (krew w stolcu, świeża krew na papierze toaletowym),
- świąd odbytu,
- widoczne gołym okiem sine lub czerwone guzki znajdujące się na brzegu odbytu lub wystające z kanału odbytu.
Wraz z rozwojem choroby zewnętrzne guzki krwawnicze stają się coraz większe i powodują bardziej nasilone dolegliwości. Z czasem bolące hemoroidy zewnętrzne mogą wywoływać znaczny dyskomfort nawet przy siadaniu lub wykonywaniu czynności związanych z większym ciśnieniem w jamie brzusznej.
Hemoroidy zewnętrzne – przyczyny powstawania
Dokładne przyczyny żylaków odbytu nie zostały jeszcze poznane. Prawdopodobne czynniki, które predysponują do powstawania choroby hemoroidów zewnętrznych odbytu to:
- brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia,
- niewłaściwa dieta (brak produktów bogatoresztkowych),
- zaburzenia w pracy jelit (przewlekłe zaparcia i/lub biegunki),
- stany przebiegające ze wzrostem ciśnienia w obrębie jamy brzusznej (wodobrzusze, guzy nowotworowe lub inne nieprawidłowe masy w jamie brzusznej, ciąża, częste i przedłużone parcia),
- niewydolność zastawek żylnych znajdujących się w żyłach odbytniczych,
- czynniki dziedziczne (genetyczne),
- otyłość,
- nieprawidłowości anatomiczne, w tym zaburzenia w budowie i czynności mięśni miednicy,
- stany przebiegające z przewlekłym kaszlem.
Jak rozpoznać hemoroidy zewnętrzne?
Podejrzenie żylaków zewnętrznych odbytu wymaga wizyty u lekarza, który wykona szczegółowe badanie fizykalne. Ważne jest również sprawdzenie jak wyglądają – hemoroidy zewnętrzne widoczne są w postaci czerwonych lub sinawych guzków wystających z kanału odbytu.
Niezbędnym elementem badania fizykalnego przy podejrzeniu choroby hemoroidów na zewnątrz odbytu jest badanie per rectum . Lekarz jest w stanie ocenić bolesność, ruchomość, budowę i inne aspekty guzków, co pomaga mu w potwierdzeniu rozpoznania żylaków zewnętrznych odbytu i określeniu stopnia zaawansowania choroby.
Jak wyglądają hemoroidy zewnętrzne – zdjęcia
Dodatkowo przy podejrzeniu hemoroidów zewnętrznych wypadających z odbytu można przeprowadzić anoskopię lub rektoskopię, gdzie za pomocą specjalnego wziernika lekarz uwidacznia wnętrze kanału odbytu (częściej stosowana w przypadku podejrzenia hemoroidów wewnętrznych odbytu).
Objawy dotyczące hemoroidów wewnętrznych i zewnętrznych różnicuje się na podstawie ich położenia w stosunku do struktury anatomiczno-histologicznej o nazwie linia grzebieniasta.
Żylaki odbytu zewnętrzne – różnicowanie
Nie należy bagatelizować żadnych objawów związanych z hemoroidami zewnętrznymi, ponieważ łatwo popełnić błąd – istnieje sporo stanów chorobowych, które mogą imitować chorobę hemoroidów zewnętrznych. Należą do nich takie choroby, jak:
- rak płaskonabłonkowy kanału odbytu, rak gruczołowy odbytnicy,
- szczelina odbytu,
- przetoki, ropnie,
- brodawki miękkie, brodawki odbytu,
- polipy odbytu.
Niektóre z powyższych stanów wymagają niezwłocznego leczenia po postawieniu diagnozy przez lekarza, a opóźnienia mogą kosztować nawet utratą możliwości pełnego wyleczenia.
Żylaki odbytu mogą być także wykładnikiem nadciśnienia wrotnego – choroby związanej z nieprawidłowym funkcjonowaniem wątroby. Nie należy więc wstydzić się wizyty u lekarza przy podejrzeniu u siebie nieprawidłowości związanych z hemoroidami zewnętrznymi.
Domowe sposoby na hemoroidy zewnętrzne
Co na hemoroidy zewnętrzne? Przy chorobie o niewielkim stopniu zaawansowania, kiedy zewnętrzne żylaki odbytu są małe, zaleca się przede wszystkim zmianę diety na bogatoresztkową (obfitą w błonnik), spożywanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia oraz, w przypadku bólu i stanu zapalnego, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (takich jak ibuprofen).
Dobrym sposobem na hemoroidy są nasiadówki (moczenie pośladków i odbytu w specjalnie przygotowanych roztworach, najczęściej z dodatkiem preparatów kory dębu), które mogą przynieść ulgę w nieprzyjemnych dolegliwościach. Nie ma jednak przekonujących dowodów naukowych na ich skuteczność.
W domowym leczeniu hemoroidów zewnętrznych wspomagająco stosuje się maści oraz czopki znoszące miejscowo stan zapalny i obrzęk. Skuteczne okazują się także doodbytnicze kremy na hemoroidy, które nie tylko łagodzą ból, swędzenie i pieczenie, ale dodatkowo zapobiegają nawrotowi choroby.
Niektóre z nich zawierają lidokainę – środek znieczulający, część zaś glikokortykosteroidy (sterydy). Preparaty ze sterydami zarezerwowane są dla osób z bardzo nasilonymi dolegliwościami i nie mogą być stosowane dłużej niż przez 2 tygodnie (z uwagi na ryzyko ścieńczenia skóry i zwiększenia predyspozycji do infekcji w tamtej okolicy).
Jak leczyć hemoroidy – metody chirurgiczne
Drugim sposobem leczenia hemoroidów zewnętrznych są metody operacyjne. Część z nich można wykonać w warunkach chirurgii jednego dnia.
- Podwiązywanie żylaków zewnętrznych odbytu gumką – zaleca się je w niższych stopniach zaawansowania, a zasada działania opiera się na odcięciu dopływu krwi do żylaka, przez co po upływie około 1 tygodnia obumiera on i odpada.
- Skleroterapia – wstrzykiwanie substancji zamykającej światło nieprawidłowych żył, co również powoduje ich obumarcie.
- Kauteryzacja – można ją przeprowadzić przy użyciu kilku technik: elektrokauteryzacji, kriochirurgii, laserów, podczerwieni. Nie jest ona polecana jako metoda pierwszego wyboru.
Bardziej zaawansowane stadia choroby hemoroidów zewnętrznych czasami niosą za sobą konieczność stosowania klasycznych zabiegów chirurgicznych. Cechuje je wysoka skuteczność, ale także ryzyko znacznych działań niepożądanych – bólu, nietrzymania stolca, krwawień, zakażeń, zatrzymania moczu, wypadania śluzówki. Stosuje się takie metody, jak:
- klasyczne wycięcie chirurgiczne,
- przezodbytnicze zamykanie naczyń hemoroidalnych z obrazowaniem metodą Dopplera,
- hemoroidopeksję staplerową.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Anatomia i fizjologia człowieka” Michajlik Aleksander, Ramotowski Witold, wyd. 2013 r.
- „Fizjologia człowieka, tom 5. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne” Stanisław Konturek, wyd. 2016 r.
Opublikowano: 30.08.2017;
aktualizacja: 02.09.2017
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Mateusz Spałek
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Odbył staż podyplomowy w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie oraz staże zagraniczne w Londynie i Bejrucie. Autor prac nagradzanych na zagranicznych i krajowych konferencjach. Obecnie w trakcie specjalizacji z radioterapii onkologicznej w Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Instytucie w Warszawie. Koncentruje się zarówno na praktyce klinicznej, jak i działalności naukowej. Szczególnie interesuje się nowoczesnymi technikami radioterapeutycznymi oraz innowacyjnymi metodami leczenia nowotworów.
532
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 22.11.2018
opublikowany 03.04.2019
opublikowany 17.01.2023
opublikowany 13.02.2023
opublikowany 30.12.2018