Płukanie nosa i zatok – jak i czym płukać nos i zatoki?

Jakie są wskazania do płukania nosa i zatok?

Płukanie nosa i zatok jest skuteczną i bezpieczną metodą wspomagającą leczenie infekcji zatok i nosa, a także chorób nieinfekcyjnych, prowadzących do zalegania wydzieliny w jamach nosa oraz uczucia niedrożności nosa.

Płukanie nosa i zatok pozwala na oczyszczenie z zalegającej wydzieliny, czynników drażniących, drobnoustrojów, a także na nawilżenie śluzówek i zmniejszenie obrzęku.

Wskazaniami do płukania nosa i zatok są:

• ostre zapalenie zatok przynosowych,
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
• infekcyjne zapalenie nosa (błony śluzowej nosa),
• alergiczny nieżyt nosa,
• przygotowanie do zabiegów laryngologicznych w obrębie nosa i zatok,
• stan po zabiegach laryngologicznych,
• podrażnienie śluzówek nosa przez pyłki, dymy,
• wysuszenie śluzówek nosa w wyniku długotrwałego stosowania preparatów do nosa, przebywania w suchych i klimatyzowanych pomieszczeniach.

Płukanie nosa i płukanie zatok może być stosowane również profilaktycznie, celem utrzymania prawidłowej higieny i nawilżenia śluzówek. Wskazane jest wykonywanie płukania nosa i zatok przed stosowaniem leków donosowych, które oczyszczają nos, przygotowując śluzówki do lepszego wchłaniania podawanych preparatów.

Płukanie nosa i zatok ma działanie udrażniające, nawilżające. Eliminuje zalegającą wydzielinę i śluz, a także bakterie, wirusy, pyłki, czynniki drażniące (np. pyły), zmniejsza obrzęk błon śluzowych.

Przeczytaj też: Czy klimatyzacja jest szkodliwa?

Co stosować do płukania nosa i zatok?

Preparat stosowany do płukania nosa i zatok powinien być dobrany adekwatnie do schorzenia i potrzeb pacjenta. Do płukania nosa i zatok wykorzystuje się:

• izotoniczny roztwór chlorku sodu (często określany jako woda morska do nosa) – pozwala na eliminację zalegającej wydzieliny, wypłukanie nosa i zatok z bakterii, wirusów, pyłków itd., nawilża śluzówki nosa;
• hipertoniczny roztwór chlorku sodu – jego dodatkową zaletą jest zmniejszanie obrzęku śluzówek;
• roztwory przygotowane metodą domową – z soli niejodowanej, sody oczyszczonej i przegotowanej letniej wody – wykonane w odpowiednich proporcjach, działają jak roztwory chlorku sodu dostępne w aptece;
• gotowe zestawy do płukania nosa i zatok.

Jak płukać nos i zatoki?

Do płukania nosa i zatok przeznaczone są specjalne zestawy złożone z elastycznej butelki do płukania oraz saszetek z preparatem do płukania, które można zakupić w aptece. Dostępne są zestawy przeznaczone dla dorosłych oraz przeznaczone dla dzieci. Mniej polecaną metodą jest wykonanie podobnej butelki samodzielnie, np. z butelki z dzióbkiem po wodzie mineralnej.

Skuteczność zabiegu zależy m.in. od objętości wprowadzonego roztworu – u dorosłych zalecana objętość roztworu to około 240 ml, u dzieci – 120 ml. Roztwór wprowadza się do jednego z otworów nosowych, pozwalając mu wypłynąć przez drugi z otworów, a następnie, po wydmuchaniu nosa, powinno się zmienić strony.

W trakcie płukania powinno się oddychać przez usta, nie przez nos. Roztwór, który przedostanie się do jamy ustnej, należy wypluć. Płukanie nosa i zatok może być stosowane u dzieci po ukończeniu 4 roku życia.

Do płukania nosa służą także preparaty dostępne w formie aerozolu (mgiełki). Mogą być one stosowane także u małych dzieci.

W czasie płukania nosa i zatok należy pamiętać o zachowaniu zasad higieny – butelka do płukania powinna być stosowana wyłącznie przez jedną osobę, regularnie powinno się ją wymieniać.

Płukanie nosa i zatok w celach leczniczych powinno być stosowane dwa razy dziennie, a w celach profilaktycznych – jeden raz dziennie.

Czy płukanie nosa i zatok jest bezpieczne?

Płukanie nosa i zatok jest zabiegiem skutecznym, łatwym, bezpiecznym, dobrze tolerowanym i akceptowanym przez pacjentów.

Objawy niepożądane stwierdza się bardzo rzadko. Sporadycznie obserwuje się krwawienia z nosa, uczucie dyskomfortu, uczucie zatkania uszu. Przeciwwskazania do płukania nosa i zatok ograniczone są do urazów twarzy, a także do stanów utrudniających prawidłowe wykonanie płukania (np. silne drżenia).

Na skuteczność zabiegu wpływa rodzaj i objętość stosowanej substancji, a także technika wykonania płukania. Płukanie nosa i zatok jest bezpieczne i rzadko daje działania niepożądane, takie jak np. wspomniane krwawienia z nosa.