Choroby dziąseł – co to jest parodontoza?
Jedną z najczęstszych chorób dziąseł jest parodontoza, schorzenie przyzębia, które dotyczy tkanek otaczających ząb i utrzymujących go w zębodole. W zależności od objętych struktur, choroby przyzębia dzielimy na zapalenie dziąseł (dotyczy dziąsła brzeżnego) i zapalenie przyzębia (dotyczy tkanki łącznej oraz kości). Choroby dziąseł mogą mieć różny stopień zaawansowania. Zdiagnozowane we wczesnej fazie zapalenie daje się leczyć i jest odwracalne.
Wśród chorób przyzębia wyróżniamy:
- zapalenia dziąseł (związane z płytką nazębną, niezwiązane z płytką nazębną)
- zapalenia przyzębia (przewlekłe, agresywne, związane z chorobami ogólnoustrojowymi)
Jakie są przyczyny chorób dziąseł?
Główną przyczyną chorób dziąseł jest płytka bakteryjna, która -– jeśli nie jest regularnie usuwana podczas zabiegów higienizacyjnych jamy ustnej – w procesie mineralizacji przekształca się w kamień nazębny. Powstały kamień, którego powierzchnia jest chropowata, umożliwia przyczepianie się (przyleganie) kolejnych bakterii i dalszy postęp choroby.
Istnieje również grupa zapaleń dziąseł i przyzębia, które nie są związane z płytką nazębną. Mogą być one spowodowane urazami lub chorobami ogólnoustrojowymi, których objawy manifestują się w jamie ustnej (m.in. liszaj płaski, pęcherzyca). Czynnikami ryzyka chorób przyzębia są również:
- stres,
- nikotynizm,
- choroby ogólnoustrojowe, jak np. cukrzyca – u diabetyków choroby dziąseł są zwykle bardziej zaawansowane i szybciej postępują.
Jak rozpoznać zapalenie dziąseł i przyzębia?
Istnieje szereg objawów, które mogą wskazywać na zaawansowane problemy w postaci zapalenia dziąseł i choroby przyzębia. Do objawów paradontozy zalicza się:
- krwawienie z dziąseł samoistne, podczas szczotkowania lub wykonywania innych zabiegów higienicznych (choć u palaczy czasem krwawienie dziąseł nie występuje lub jest niewielkie; dzieje się tak w wyniku zaburzeń w mikrokrążeniu);
- obrzęk i zmiana zabarwienia dziąseł (dziąsła stają się zaczerwienione, zmienia się kontur dziąsła);
- ból dziąseł , wrażliwość dotykowa (zniechęca do zabiegów higienizacyjnych, lub skłania ich zaniechania);
- ruchomość zębów (spowodowana zanikiem kości wyrostka zębodołowego, w wyniku znacznego zaawansowania procesu chorobowego) z następową ich utratą
W każdym przypadku pojawienia się któregoś z wyżej wymienionych objawów należy zgłosić się do lekarza stomatologa.
Jak się leczyć parodontozę?
Podstawą leczenia chorób dziąseł i chorób przyzębia jest dokładna higienizacja, którą jest w stanie przeprowadzić lekarz stomatolog w warunkach gabinetowych. Należy wykonać zabieg usunięcia kamienia nazębnego naddziąsłowego i poddziąsłowego i dokładne wypolerować oczyszczone powierzchnie. Pacjent powinien w większym stopniu dbać o higienę jamy ustnej. Nawet regularnie wykonywane skalingi (czyli usuwanie kamienia) bez odpowiedniej codziennej dbałości o właściwie oczyszczanie jamy ustnej nie przyniesie bowiem oczekiwanego efektu.
W przypadku zaawansowanych chorób przyzębia stomatolog może, o ile zachodzi taka potrzeba, wykonać kiretaż, czyli usunięcie zmienionych zapalnie tkanek z kieszonek dziąsłowych. W leczeniu parodontozy stosuje się także leki o działaniu przeciwzapalnym, zmniejszającym krwawienie i wspomagającym regenerację tkanek.
Warto wspomnieć o tym, że niektóre stany zapalne dziąseł i przyzębia mogą występować w przebiegu ciąży, w okresie pokwitania ale również w przebiegu białaczek oraz innych poważnych chorób. Należy otoczyć opieką jamę ustną, a każdą pojawiającą się zmianę obserwować i w przypadku jej powiększania lub nieustępowania niepokojących objawów zgłosić się do lekarza stomatologa.
Jak dbać o dziąsła?
Odpowiednia pielęgnacja jamy ustnej pomoże zapobiec parodontozie. Aby ustrzec się przed chorobami dziąseł, należy przestrzegać kilku ważnych zasad.
- Zęby należy szczotkować przynajmniej dwa razy dziennie przez 2 minuty, stosując odpowiednią technikę; w przypadku trudności z opanowaniem techniki szczotkowania warto sięgnąć po szczoteczkę elektryczną oscylacyjno-rotacyjną, lub tzw. soniczną.
- Zaleca się używanie nitki dentystycznej do oczyszczenia stycznych powierzchni zębów, do których szczoteczka nie ma dostępu. Kiedy przerwy między zębami są większe należy stosować szczoteczki międzyzębowe lub wykałaczki. W przypadku obecności w jamie ustnej mostów i aparatów warto zaopatrzyć się nici przystosowane do oczyszczania tych miejsc.
- Warto sięgnąć po płyny do płukania jamy ustnej. Dużą skutecznością cechują się płukanki zawierające triclosan lub listerynę, a także chlorheksydynę – tych ostatnich nie należy ich jednak stosować dłużej niż dwa tygodnie, gdyż mogą powodować przebarwienia zębów i wypełnień. Alternatywą dla płynów są skoncentrowane i wygodne w użyciu pianki, które wykazują działanie antybakteryjne i przeciwpróchnicze. Pomocne są ponadto napary z rumianku czy szałwii.
- Stomatolog może zalecić stosowanie irygatorów do wypłukiwania resztek pokarmowych, martwych komórek oraz do masażu dziąseł.
