Antykoncepcja a odchudzanie

Wpływ hormonów na organizm

Antykoncepcja staje się coraz bardziej popularna wśród kobiet. Często jednak towarzyszą jej obawy, czy nie przyniesie skutków ubocznych w postaci dodatkowych kilogramów czy też problemów ze zrzuceniem i tak nadmiernej już masy ciała. Badania jednak wskazują, że obecne, nowoczesne leki antykoncepcyjne nie niosą już ze sobą takiego ryzyka. Niestety okazuje się, że najczęściej powodem problemów z nieprawidłową masą ciała jest złe odżywianie – zbyt kaloryczne posiłki, nieregularne spożycie, a przy tym jeszcze brak ruchu – to wszystko powoduje, że w organizmie gromadzone są zapasy tkanki tłuszczowej, przez co masa ciała wzrasta.

Tabletki antykoncepcyjne w swoim składzie zawierają dwa rodzaje hormonów: estrogeny i gestageny. Estrogeny to żeńskie hormony płciowe, odpowiedzialne za magazynowanie tkanki tłuszczowej – utrudniają też spalanie już zgromadzonego tłuszczu. Jednak w obecnych pigułkach zawartość hormonów została znacznie obniżona, co nie wypłynęło na ich skuteczność, a poprawiło ich tolerancję i zmniejszyło ilość skutków ubocznych. Zwiększenie masy ciała podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, może być spowodowane również tym, że w organizmie zostaje zatrzymana woda i sód. Im większe dawki estrogenu w tabletce – tym większy jest ten efekt. Jednak prawidłowo dobrane tabletki, nie powinny długo działać w ten sposób.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze

Stosowanie antykoncepcji powoduje zwiększone zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze:

• witaminy z grupy B – zawarte m.in. w mleku i jego przetworach, produktach zbożowych, mięsie, jajach,
• witamina C – zawarta w warzywach i owocach, głównie natce pietruszki, papryce, pomidorach, żurawinie i cytrusach,
• cynk – występuje w orzechach, nasionach słonecznika i dyni, bananach i warzywach strączkowych,
• magnez – znajduje się w kaszach, ciemnym ryżu, orzechach, fasoli,
• kwas foliowy – zawarty w zarodkach pszenicy, soi, drożdżach, nasionach fasoli i grochu, szpinaku, natce pietruszki, brokułach, sałacie, kapuście włoskiej i brukselce.

Warto pamiętać, że żadna metoda antykoncepcyjna nie daje stuprocentowego zabezpieczenia przed ciążą, a wyżej wymienione składniki są bardzo istotne dla rozwoju płodu i przebiegu ciąży. Niedobory kwasu foliowego czy magnezu są przyczyną wad rozwojowych płodu oraz poronień, a także przedwczesnych porodów. W związku z tym konieczność suplementacji kwasem foliowym dotyczy nie tylko kobiet planujących dziecko, ale także zażywających hormony. Badania wykazały także, że kobiety stosujące tabletki antykoncepcyjne są narażone na osteoporozę w wieku pomenopauzalnym, gdyż tabletki te zmniejszają gęstość kośćca, dlatego ważne jest dbanie o prawidłową podaż wapnia, witaminy D, manganu, krzemu i witaminy K. Kobiety zażywające tabletki antykoncepcyjne częściej też cierpią na nadciśnienie tętnicze, toteż powinny unikać nadmiaru sodu w diecie, a zwrócić uwagę na odpowiednią podaż produktów bogatych w potas (banany, pomidory, ziemniaki). Przy antykoncepcji częściej też występują zaburzenia lipidowe, zatem należy wyeliminować nasycone kwasy tłuszczowe, które mają niekorzystne działanie w aspekcie chorób nowotworowych i krążeniowych.

Co zrobić, aby masa ciała była w normie?

Należy stosować się do kilku zasad, które pozwolą utrzymać prawidłową masę ciała, zachować zdrowie, a jeśli istnieje taka potrzeba – zrzucić zbędne kilogramy.

• Przede wszystkim należy dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiedniej ilości i proporcji (czyli białka, tłuszczu, węglowodanów, witamin, składników mineralnych), z uwzględnieniem liczby posiłków oraz ich rozłożenia w ciągu dnia.
• Najbardziej korzystne jest rozłożenie ogólnej wartości energetycznej dziennego pożywienia na 4 lub 5 posiłków. Zbyt długie przerwy między posiłkami powodują zmniejszenie koncentracji uwagi, ociężałość, zmęczenie oraz osłabienie, dlatego warto spożywać posiłki w regularnych odstępach czasu – co 3-4 godziny.
• Zawartość poszczególnych składników odżywczych w racji pokarmowej zależy od wieku, płci, wykonywanej pracy oraz stanu zdrowia. Do wad w żywieniu zaliczamy złe nawyki lub zwyczaje żywieniowe, które po upływie dłuższego czasu prowadzą do pogorszenia stanu zdrowia oraz mniejszej sprawności fizycznej i psychicznej. Najbardziej powszechne błędy to np.: rozpoczęcie dnia bez spożycia pierwszego śniadania, co powoduje spadek zawartości glukozy we krwi i zmniejszenie wydajności pracy. Często też objadamy się w późnych godzinach popołudniowych lub wieczornych, co prowadzi do przeładowania żołądka i zaburzeń snu.
• Do niewłaściwych zwyczajów należy także spożywanie posiłków w pośpiechu, niekiedy na stojąco, często w nieodpowiednich warunkach. Doprowadza to do zaburzeń w trawieniu, wzdęć i złego samopoczucia. Wyeliminować należy także podjadanie słodyczy, np. ciastek lub cukierków między posiłkami, szczególnie przed spożyciem zasadniczego posiłku. Zostają wówczas zaburzone fizjologiczne mechanizmy powstawania odczucia apetytu, gdyż głód zaspokajany jest przez pokarmy zawierające puste kalorie występujące w słodyczach i przetworach cukierniczych, np. krakersach, ciasteczkach, chipsach, frytkach, itp.
• Należy także pamiętać o ograniczeniu spożycia soli kuchennej. Ogólne dobowe spożycie nie powinno przekraczać 5g (1 łyżeczka soli zawiera ok. 2000 mg sodu). Nadmiar soli kuchennej w pożywieniu może prowadzić do nadciśnienia tętniczego. Należy pamiętać, że sól zawarta jest w wielu przetworzonych produktach spożywczych np. chipsach, zupach, sosach, przyprawach, konserwach, wędlinach, paluszkach, chrupkach. Tak więc nawet jeśli nie widać nie oznacza ze nie występuje.
• Szczególne znaczenie ma dodawanie do wszystkich posiłków owoców i warzyw (najlepiej w postaci surowej). Dostarcza to wielu witamin i składników mineralnych, a zarazem wypełniając żołądek zmniejsza chęć spożywania zbyt obfitego posiłku, co ułatwia utrzymanie należnej masy ciała.
• Zaleca się także racje pokarmowe z większym udziałem produktów pochodzenia roślinnego, a tym samym ograniczenie spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza mięsa i jego przetworów oraz tłuszczów zwierzęcych (nasyconych). Należy natomiast zwiększyć udział owoców i warzyw, roślin strączkowych, razowego pieczywa oraz kasz gruboziarnistych, a jednocześnie ograniczyć spożycie rafinowanych węglowodanów (cukier i przetwory cukiernicze, biała mąka, itp.) oraz tłuszczu całkowitego, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego. Należy dążyć do rozsądnego zmniejszenia spożycia mięsa czerwonego (wieprzowego i wołowego), zastępując je mięsem białym, tj. cielęciną oraz rybami i drobiem.
• Należy pamiętać o odpowiednim poziomie spożycia błonnika pokarmowego, który wynosi ok. 35g/dzień. Znajduje się on m.in. w pełnoziarnistym pieczywie, brązowym ryżu, czy razowym makaronie.
• W codziennych racjach pokarmowych nie może zabraknąć mleka i przetworów mlecznych. Jest to szczególnie ważne ze względu na obecność w mleku dużej ilości najlepiej przyswajalnego wapnia. Jego niedobór w pożywieniu sprzyja rozwojowi osteoporozy.
• W dziennych racjach pokarmowych przynajmniej 2-3 razy w tygodniu powinny znaleźć się ryby, zwłaszcza morskie. Są one cennym źródłem nie tylko pełnowartościowego białka, soli mineralnych oraz witamin, lecz przede wszystkim kwasów tłuszczowych z rodziny n-3, zaliczanych do niezbędnych składników pożywienia.
• Warto w swoich codziennych przyzwyczajeniach uwzględnić wysiłek fizyczny – najlepszy efekt uzyskamy wtedy, kiedy prawidłową codzienną dietę połączymy z aktywnością fizyczną.

Stosowanie doustnej antykoncepcji nie ma znaczącego wpływu na przyrost masy ciała. Prawidłowa dieta, dostarczająca organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną jest kluczem do sukcesu.