Czym jest zespół Aspergera?
Zespół Aspergera należy do grupy całościowych zaburzeń rozwojowych. Grupa tych zaburzeń cechuje się nieprawidłowościami w:
- obrębie relacji społecznych,
- zachowaniu,
- komunikacji,
- funkcjach poznawczych.
Zespół Aspergera bywa również zaliczany do spektrum zaburzeń autystycznych, jednak nie ma w tym względzie zgody wśród badaczy i klinicystów. Zespół Aspergera pod wieloma względami przypomina autyzm, ale odróżnia go prawidłowy rozwój mowy i prawidłowy intelekt, często nawet wyższy od przeciętnej. To, co odróżnia zespół Aspergera od autyzmu, to także późny początek wystąpienia zmian – pierwsze objawy pojawiają się zwykle powyżej 3 roku życia.
Zespół Aspergera nie jest zaburzeniem rzadkim, częstość jego występowania jest szacowna (w zależności od źródeł) na od 0,3 do nawet 48 na 10 000 osób. Występuje 9-krotnie częściej u chłopców niż u dziewcząt.
Przyczyny choroby Aspergera nie są znane, zaburzenie to ma prawdopodobnie charakter wieloczynnikowy. Jako potencjalne przyczyny lekarze wskazują czynniki genetyczne oraz uszkodzenie mózgu o podłożu neurologicznym.
Przeczytaj również: Zespół Hellera – przyczyny, objawy, leczenie
Zespół Aspergera – objawy
Pierwsze zauważalne objawy zespołu Aspergera to zaburzenia w interakcjach społecznych u dzieci. Pojawiają się one zwykle powyżej 3 roku życia. Do tego czasu rozwój z reguły jest prawidłowy i nie wykazuje odchyleń od normy. Po ukończeniu 3 roku życia, a więc w wieku przedszkolnym, ujawniają się zaburzenia w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, jak również w adaptowaniu się do nowych warunków.
Dziecko z zespołem Aspergera odstaje od grupy, niechętnie zawiera nowe kontakty, często izoluje się od pozostałych rówieśników, jak również nerwowo reaguje na zmiany w otoczeniu. Zaburzenia te stają się jeszcze bardziej wyraźne w wieku szkolnym.
Dla dzieci z zespołem Aspergera charakterystyczne są:
- brak empatii,
- nieumiejętność odczytywania i przekazywania komunikatów niewerbalnych,
- trudności w kontaktach z rówieśnikami,
- problemy z wyrażaniem emocji,
- stereotypia zachowań,
- bardzo nasilone, ograniczone zainteresowania,
- egocentryzm,
- niechęć do zmian,
- niezdarność ruchowa.
Zespół Aspergera u dziecka
Konsekwencją wyżej wymienionych cech są trudności w nawiązywaniu przyjaźni oraz bliskich relacji z płcią przeciwną, co z kolei prowadzi do osamotnienia i izolacji społecznej, a także wysokiego poziomu lęku i nierzadko agresji. Dzieci odstają od swoich kolegów, mają problemy z nawiązywaniem bliższych kontaktów z innymi dziećmi. Ze względu na dosłowne odczytywanie słów, nie rozumieją żartów i aluzji, przez co ich zachowanie często bywa nieadekwatne do sytuacji.
Dla dzieci z zespołem Aspergera charakterystyczne jest posiadanie bardzo wybiórczych i nasilonych, wręcz obsesyjnych zainteresowań. Inną typową cechą jest niechęć do zmian oraz próby systematyzowania i porządkowania otoczenia.
Ze względu na prawidłowy rozwój intelektualny nietypowe zachowanie dzieci z zespołem Aspergera rzadko interpretowane jest jako objaw choroby. Zwykle uznawane są za dziwaczne lub ekscentryczne. Z tego powodu postawienie rozpoznania jest utrudnione, nierzadko ma miejsce dopiero w wieku dorosłym.
Zespół Aspergera – leczenie
Leczenie u dzieci z zespołem Aspergera powinno rozpocząć się jak najwcześniej. Niestety, ze względu na trudności w rozpoznawaniu tego zespołu, często bywa opóźnione. Terapia dobierana jest indywidualnie. W leczeniu stosowana jest:
- psychoterapia,
- trening umiejętności społecznych,
- psychoedukacja.
Konieczne jest włączenie do terapii nie tylko dziecka, ale również jego rodziny. Najbliżsi muszą poznać i zrozumieć istotę choroby oraz nauczyć się porozumiewać z dzieckiem. Na chwilę obecną dziecka z zespołem Aspergera nie można wyleczyć, ale można znacznie poprawić jego umiejętności społeczne i polepszyć jego funkcjonowanie. Leczenie farmakologiczne ma charakter wyłącznie objawowy i może być pomocne przy obniżaniu poziomu lęku i redukcji objawów obsesyjno-kompulsyjnych.
U dzieci z zespołem Aspergera zaburzone są relacje interpersonalne, zachowanie oraz komunikacja. Prawidłowy rozwój intelektualny sprawia, że dzieci te w dorosłym życiu są zdolne żyć samodzielnie, lecz problemy z dopasowaniem społecznym często prowadzą do ich izolacji, osamotnienia, a co za tym idzie frustracji i wysokiego poziom lęku. Dlatego bardzo istotne jest wczesne wykrycie zaburzeń w funkcjonowaniu dziecka i wczesne wdrożenie terapii.
