Czyrak gromadny, zwany również czyrakiem mnogim lub karbunkułem (z ang. carbuncle) to wykwit skórny, będący skupiskiem wielu czyraków zlokalizowanych w niewielkiej odległości od siebie, które zlały się ze sobą tworząc jedną zmianę. Czyrak gromadny może być przyczyną groźnych dla zdrowia i życia powikłań ogólnoustrojowych i narządowych.
Czyrak gromadny – jak leczyć objawy?
Spis treści
Czyrak gromadny – przyczyny
Przyczyną powstawania czyraka gromadnego jest zlewające się zakażenie okołomieszkowe (czyrak), najczęściej obserwowane na owłosionej powierzchni ciała (plecy, kark). Znaczna większość zmian chorobowych spowodowana jest infekcją gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus), zamieszkującym w warunkach prawidłowych powierzchnię skóry i nosogardła. Proces chorobowy może rozprzestrzeniać się na sąsiadujące okolice.
Czyrak gromadny – czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka występowania czyraka gromadnego należy zaliczyć:
- starszy (podeszły) wiek,
- złą higienę,
- nadwagę i otyłość,
- choroby ogólnoustrojowe,
- przewlekłe choroby skóry uszkadzające barierę ochronną naskórka,
- choroby nerek (przewlekłą chorobę nerek),
- choroby wątroby (niewydolność wątroby),
- niedobory odporności (oraz każdy inny stan upośledzający czynność układu odpornościowego).
Czyrak mnogi może także wystąpić u całkowicie zdrowych, sprawnych i młodych ludzi – w tym przypadku najczęściej obserwuje się go wśród osób mieszkających w zbiorowiskach (np. w akademikach i koszarach wojskowych), którzy wspólnie używają takich przedmiotów, jak pościel, ubrania i ręczniki. Co więcej, czyrak gromadny może rozwinąć się w każdym wieku w wyniku podrażnienia lub otarcia powierzchni skóry spowodowanego ciasną odzieżą, goleniem się, ukąszeniami owadów – zwłaszcza w obszarach skóry o dużej koncentracji gruczołów potowych.
Przeczytaj też: Czyrak na pośladku – przyczyny, objawy, leczenie
Czyrak gromadny – objawy
Zmiany chorobowe w przypadku czyraka gromadnego najczęściej lokalizują się na karku, w okolicy grzbietu lub szyi. Rzadziej czyrak gromadny obserwowany jest w obrębie pachwin, pach, ud czy pośladków. Poszczególne czyraki, które później utworzą czyrak gromadny, przybierają początkowo formę czerwonych, żywo bolesnych guzków. Wraz z upływem czasu wypełniają się one ropą (złożoną z granulocytów obojętnochłonnych, bakterii oraz rozpadłych, obumarłych tkanek), w efekcie czego powstają zlokalizowane obok siebie na niewielkiej powierzchni krosty. Krosty łączą się ze sobą w jedną zmianę, z wielokanałowym zbiornikiem treści ropnej. W ciągu kilku dni większość nieleczonych czyraków gromadnych pęka, co prowadzi do opróżnienia się zawartości jamy z białej, kremowej bądź żółtej treści ropnej (nierzadko ze współwystępującym krwawieniem). Zmiany usytuowane bardziej powierzchownie oraz mające wiele otworów na powierzchni skóry nie mają skłonności do pozostawania blizn. Przeciwnie, zmiany głębokie i drążące mogą spowodować bliznowacenie zajętej okolicy.
Do objawów ogólnych czyraka gromadnego należy zaliczyć wszystkie symptomy związane z toczącym się procesem zapalnym – są to:
- gorączka,
- uczucie zmęczenia,
- znaczne osłabienie,
- poczucie ciężkiej choroby.
Ponadto może wystąpić obrzęk okolicznych tkanek oraz powiększenie regionalnych węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, pachowych i pachwinowych).
Czyrak gromadny – powikłania
Czyrak gromadny, jeśli jest spowodowany opornymi na metycylinę szczepami gronkowca złocistego (MRSA), wymaga leczenia silnymi antybiotykami (wankomycyną) po chirurgicznym opracowaniu zmian skórnych. W rzadkich przypadkach bakterie ze zmian chorobowych mogą przedostać się do krwiobiegu i powodować poważne powikłania, w tym sepsę (stan bezpośredniego zagrożenia życia) i ogniska zakażenia (ropnie) w innych częściach ciała i narządach, takich jak płuca, kości, stawy, serce oraz ośrodkowy układ nerwowy. Uogólnione zakażenie może objawiać się u pacjenta dreszczami, gorączką o torze hektycznym, tachykardią (przyspieszonym biciem serca) oraz uczuciem bardzo ciężkiej choroby.
Czyrak gromadny – leczenie
Przede wszystkim należy unikać wyciskania bądź drażnienia zmian skórnych, gdyż takie postępowanie znacząco podwyższa ryzyko powikłań ogólnoustrojowych i powstania blizn. Miejscowo można stosować ciepłe, czyste okłady promujące drenaż i gojenie się czyraka gromadnego. Leki przeciwzapalne (takie jak ibuprofen) mogą pomóc złagodzić ból i inne objawy stanu zapalnego.
W przypadku zmian umiejscowionych na twarzy, w pobliżu nosa czy oczu oraz na karku, należy skonsultować się z lekarzem, gdyż ta lokalizacja w sposób szczególny predysponuje do rozwoju ropnych powikłań ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Lekarz może wyciąć i zdrenować czyrak gromadny, przemywając powierzchnię zmiany sterylnym roztworem środku antyseptycznego. Ważne jest także pobranie posiewu w celu identyfikacji szczepu bakterii powodującego zakażenie oraz w celu sprawdzenia antybiotykowrażliwości. Antybiotykoterapia jest bezwzględnie konieczna w przypadku:
- zakażenia szczepem gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRDS),
- zmiany o charakterze rozlanym (braku ścisłego ograniczenia przez otaczającą tkankę podskórną i inne tkanki miękkie),
- osłabienia układu odpornościowego,
- rozprzestrzeniania się zakażenia na inne narządy.
Leczenie czyraka gromadnego (w zależności od nasilenia zmian chorobowych) trwa zazwyczaj od dwóch do trzech tygodni.
Opublikowano: 21.10.2014;
aktualizacja: 06.03.2018
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Rafał Drobot
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz studiów podyplomowych Prawo w Ochronie Zdrowia na Uniwersytecie Śląskim. Doświadczenie zawodowe początkowo zdobywał w Oddziale Urologicznym WSZ w Koninie. Od 2017 roku związany z Oddziałem Urologii i Onkologii Urologicznej Centrum Uronefrologii MSS w Warszawie. Pracuje również w kilku poradniach urologicznych na terenie Warszawy. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Biegle posługuje się językiem angielskim oraz francuskim.
12
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 12.01.2019
opublikowany 20.01.2019