Czym jest System Informacji Medycznej?
Zgodnie z art. 10. Ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, System Informacji Medycznej (SIM) to system teleinformatyczny, który służy przetwarzaniu danych o udzielonych, udzielanych oraz planowanych świadczeniach medycznych względem usługobiorców, czyli pacjentów.
System Informacji Medycznej zobowiązuje zarówno publiczne, jak i prywatne placówki ochrony zdrowia do wpisywania, przetwarzania i wymiany wszelkich informacji, wyszczególnionych w aktach prawnych.
Jaki jest cel prowadzenia SIM?
Zgodnie z art. 12 Ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia z dnia 28 kwietnia 2011 z późniejszymi zmianami, jako cele prowadzenia Systemu Informacji Medycznej wskazuje się, m.in.:
- lepszą dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej dla pacjentów;
- czuwanie nad równym dostępem do usług medycznych, finansowanych lub współfinansowanych ze środków publicznych;
- dostęp do informacji o zrealizowanych, realizowanych i planowanych świadczeniach zarówno dla płatników, jak i pacjentów;
- informowanie pacjentów lub ich przedstawicieli ustawowych o: prawie do publicznej opieki zdrowotnej, wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, zaświadczeniach lekarskich, usługodawcach, świadczeniach zdrowotnych, liczbie oczekujących i pierwszym wolnym terminie możliwym do udzielenia danych świadczeń opieki zdrowotnej, wycofanych z obrotu lekach i wyrobach medycznych, profilaktyce i zaleceniach dotyczących zdrowego trybu życia oraz wystawionych zleceniach na refundację, m.in. leków;
- możliwość uczestnictwa w ankietach, realizacji recept transgranicznych, a także składania oświadczeń, deklaracji wyboru, a także wniosków oraz skarg;
- umożliwienie pozyskiwania informacji o pacjencie uprawnionym pracownikom opieki zdrowotnej oraz osobom wspomagającym udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;
- wymianę danych, koniecznych do zapewnienia ciągłości leczenia pomiędzy usługodawcami.
Jakie informacje znajdują się w Systemie Informacji Medycznej?
Obecnie obowiązującym aktem prawnym, który określa, jakie dane mają być zawarte w Systemie Informacji Medycznej, jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji oraz sposobu i terminów przekazywania tych danych do Systemu Informacji Medycznej.
W SIM znajdują się dane dotyczące m.in.:
- usługodawców, czyli podmiotów, wykonujących działalność leczniczą;
- czasu i miejsca udzielania świadczeń zdrowotnych;
- pracowników medycznych, udzielających świadczeń zdrowotnych;
- dokumentacji medycznej, zarówno w formie pisemnej, jak i obrazowej;
- identyfikacji zdarzeń medycznych;
- uprawnień do świadczeń opieki zdrowotnej;
- płatników;
- świadczeń zdrowotnych;
- recept;
- produktów leczniczych;
- usługobiorców, czyli pacjentów.
Do informacji dotyczących pacjentów należą m.in.:
- identyfikator, którym może być numer PESEL, w przypadku jego braku — seria i numer paszportu, lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
- podstawowe dane, takie jak: imię, nazwisko również rodowe, data urodzenia, płeć, numer telefonu komórkowego, adres poczty elektronicznej;
- informacje o alergiach, potwierdzonej grupie krwi, zaimplantowanych wyrobach medycznych, w tym wkładki wewnątrzmacicznej u kobiet, oraz ciąży.
Wszelkie dane z SIM znajdują się na Internetowym Koncie Pacjenta , do którego dostęp mają: pacjent oraz inne, uprawnione osoby.
Czy informacje z Systemu Informacji Medycznej są jawne?
Dostęp do danych zamieszczonych w Systemie Informacji medycznej automatycznie otrzymują:
- pracownicy medyczni placówki, w której dane informacje zostały wpisane do SIM;
- lekarz, pielęgniarka oraz położna POZ, wybrani przez pacjenta do sprawowania opieki zdrowotnej;
- każdy pracownik medyczny w sytuacji zagrożenia życia.
W pozostałych przypadkach dostęp do wiedzy z SIM, wymaga zgody pacjenta, udzielonej np. za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta. Trzeba jednak pamiętać, że także inne podmioty na podstawie odrębnych ustaw, mogą uzyskać dostęp, bez proszenia o zgodę pacjenta, np. w przypadku toczącego się postępowania. Należą do nich m.in. sądy czy prokuratura.
System Informacji Medycznej a ciąża
Kontrowersyjny zapis obowiązkowego wpisywania do SIM informacji o ciąży usługobiorcy spędza sen z powiek wielu kobietom. Wcześniejsze działania ograniczające wolność decydowania o swoim ciele, w szczególności wyrok Trybunału Konstytucyjnego o ograniczeniu prawa do aborcji, nie sprzyjają zaufaniu kobiet do zapisów, które zgodnie z informacją mają służyć ich zdrowiu i bezpieczeństwu.
Podany przez Ministerstwo Zdrowia cel wprowadzenia rejestru ciąż to ułatwienie przepływu informacji pomiędzy placówkami, uniemożliwiający przepisanie leków, niewłaściwych dla kobiet w ciąży, a tym samym zapewnienie im większego bezpieczeństwa.
Zgodnie z rozporządzeniem, od dnia 1 października 2022 roku pacjentka nie może ani zakazać wprowadzenia danych o ciąży, ani żądać usunięcia ich z systemu. Od tego dnia pracownicy publicznej i prywatnej służby zdrowia muszą wpisywać wszystkie wymagane informacje dotyczące ciąży pacjentki, w tym: długość jej trwania, planowany termin porodu, a także sposób zakończenia ciąży, w tym ewentualne poronienie.
