Badanie zonuliny a nieszczelność jelit
W ostatnich latach dowiedzieliśmy się wiele na temat zaskakujących właściwości jelit. Ściany jelita mają bardzo specyficzną budowę, która zapewniać ma wybiórczą przepuszczalność określonych związków. Bariera jelitowa zapewniająca szczelność jelit składa się z jednej warstwy komórek nabłonkowych, ściśle przylegających do siebie. Od strony światła jelita komórki te pokryte są warstwą śluzu oraz bakteriami wchodzącymi w skład flory fizjologicznej jelit. Błona śluzowa jelit pełni funkcję adsorpcyjną, ochronną oraz immunologiczną.
Kiedyś postrzegane jedynie jako część układu pokarmowego, dziś – jako organ realnie wpływający na odporność czy funkcjonowanie układu nerwowego. Wiadomo, że za rozwój licznych chorób o podłożu zapalnym czy autoimmunologicznym może odpowiadać nieszczelność jelita, a w celu zdiagnozowania tej przypadłości warto oznaczyć poziom zonuliny.
Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?
Podwyższona zonulina
Na skutek działania wielu czynników może dojść do zaburzeń integralności ściany jelit i rozwoju syndromu nieszczelnego jelita (tzw. przesiąkliwego jelita). Jedną z przyczyn jest zwiększenie aktywności specyficznego białka, zonuliny. Uwalnianie przez komórki nabłonka jelitowego, a jego struktura bardzo przypomina toksynę pałeczki cholery Vibrio. Fizjologiczną rolą zonuliny w organizmie jest regulowanie przepuszczalności płynów, jonów, różnorodnych cząstek oraz komórek (leukocytów) pomiędzy światłem jelita a światłem naczyń krwionośnych. Gdy dochodzi do wzrostu stężenia zonuliny – ściana jelita ulega rozszczelnieniu. Najczęściej przyczynami podwyższonej zonuliny są:
- infekcje bakteryjne,
- stosowanie niektórych leków (antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych),
- stres,
- gluten.
Konsekwencjami syndromu nieszczelnego jelita mogą być choroby autoimmunologiczne: reumatologiczne zapalenie stawów, cukrzyca typu 1, celiakia, stwardnienie rozsiane a także nieswoiste zapalenie jelit. Inne powikłania nieszczelności jelit to spadek odporności i częstsza zapadalność na infekcje, problemy skórne, stany depresyjne oraz alergie pokarmowe.
Zonulina w kale i inne badania na nieszczelność jelit
W celu zdiagnozowania nieszczelnego jelita można oznaczyć przeciwciała przeciwko zonulinie, które badane są w kale bądź krwi. Inne metody diagnozowania przepuszczalnego jelita to:
- test wchłaniania cukrów,
- badanie poziomu cytruliny we krwi,
- oznaczanie poziomu białek wiążących kwasy tłuszczowe FABP w moczu lub we krwi,
- oznaczanie poziomu okludyny,
- badanie poziomu lipopolisacharydu LPS,
- badanie poziomu kalprotektyny w kale,
- badanie poziomu alfa-1-antytrypsyny w kale.
Badanie zonuliny – norma, cena, jak wygląda?
Badanie zonuliny najczęściej odbywa się na podstawie analizy próbki kału. Wskazaniem do wykonania badania zonuliny jest oczywiście ocena szczelności jelit, a także wstępna diagnostyka chorób autoimmunologicznych, ocena zaawansowania stanu zapalnego jelit czy wstępne rozpoznanie alergii IgG-zależnej.
Badanie poziomu zonuliny może odbyć się w laboratorium bądź w domu – można zamówić test przez Internet. Konieczne jest odpowiednie pobranie próbki kału:
- kał pobrać należy do specjalnego pojemniczka;
- po wypróżnieniu należy pobrać próbkę kału wielkości orzecha laskowego, unikając zanieczyszczenia próbki wodą z toalety;
- pobrana próbkę należy oddać do laboratorium lub odesłać.
Czas oczekiwania na wyniki badania to około 14 dni, a cena badania zonuliny w kale to około 260 zł. Norma zonuliny to około 60 ng/ ml. Przy podwyższonej zonulinie zalecane jest unikanie stresu, specjalna dieta eliminacyjna, unikanie stosowania niektórych leków oraz terapię probiotykami.
