Hiperdoncja – zęby nadliczbowe i dodatkowe – przyczyny, objawy, leczenie

Hiperdoncja – za duża liczba zębów – jakie są przyczyny?

Ile zębów ma człowiek? U dorosłych prawidłowo występują 32 zęby stałe. Hiperdoncja to zwiększona ich liczba w jamie ustnej. Mówimy o niej, gdy w uzębieniu mlecznym liczba zębów przekracza 20, w stałym 32 lub kiedy w danej grupie zębowej występuje więcej zębów niż powinno.

Jest to zaburzenie rozwojowe polegające na nadmiernej aktywności listewki zębowej (czyli tworu z którego powstają zęby). Hiperdoncja często ma podłoże genetyczne i występuje symetrycznie. W uzębieniu mlecznym pojawia się bardzo rzadko.

Nadmiar zębów dwukrotnie częściej dotyczy mężczyzn. Znacznie częściej występuje w obrębie szczęki (aż dziewięciokrotnie częściej niż w żuchwie).

Nadliczbowość zębów jest objawem wielu chorób genetycznych, takich jak dysplazja obojczykowo-czaszkowa, zespół Downa, zespół Crouzona, zespół Gardnera, zespół Ehlersa-Danlosa czy zespół Leoparda.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Zęby nadliczbowe i dodatkowe – rodzaje hiperdoncji

Nadliczbowość zębów możemy podzielić na trzy grupy. Hiperdoncja prawdziwa (rzeczywista) to stan, w którym występuje więcej zawiązków zębów dla danego rodzaju uzębienia niż powinno.

Hiperdoncja rzekoma to pozorne występowanie dodatkowych zębów w wyniku przetrwałego zęba mlecznego. Oznacza to, że ząb mleczny pozostaje jeszcze w jamie ustnej, natomiast wyrzyna się już jego stały następca.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Bardzo rzadko może dochodzić do tzw. trzeciego ząbkowania, polegającego na tym, że po usunięciu zębów stałych wyrzynają się kolejne zęby.

Ponadto zęby takie są dzielone na zęby nadliczbowe, które charakteryzują się nieprawidłową budową, są zniekształcone, często o kształcie stożkowatym, oraz na zęby dodatkowe – charakteryzujące się budową prawidłową.

Ze względu na położenie w łuku zębowym możemy podzielić je na zęby pośrodkowe (występujące w obrębie siekaczy, najczęściej w linii pośrodkowej pomiędzy jedynkami), zęby w okolicy przedtrzonowców oraz trzonowców – przytrzonowe (obok zębów trzonowych) i zatrzonowe (za ósemkami).

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Jakie są objawy hiperdoncji?

Podstawowym i oczywistym objawem hipedoncji jest zwiększona liczba zębów w jamie ustnej. Dodatkowo zęby nadliczbowe mogą powodować defekt estetyczny, zwłaszcza jeśli występują w widocznym odcinku uzębienia.

Często stanowią przyczynę zaburzeń wyrzynania się pozostałych zębów – blokują je, „zabierając” miejsce w kości. Wiele zębów nadliczbowych nie wyrzyna się w ogóle, stając się zębami zatrzymanymi (ząb taki jest w pełni wykształcony, jednak pozostaje całkowicie otoczony kością).

Hiperdoncja predysponuje także do stanów zapalnych w obrębie przyzębia (tkanek otaczających ząb). Co więcej, ząb pośrodkowy (mesiodens), który jest najczęściej występującym dodatkowym zębem, może powodować diastemę (szparę pomiędzy jedynkami). Nierzadko zdarza się, że zęby nadliczbowe powodują przesunięcia i stłoczenia zębów pozostałych.

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Dodatkowe zęby – leczenie hiperdoncji

Ze względu na powodowanie licznych powikłań, zęby nadliczbowe najczęściej wymagają ekstrakcji. Usuwanie takich zębów nie różni się od usuwania zębów prawidłowych, może być jednak utrudnione przez ich kształt, umiejscowienie, pochylenie czy stłoczenia.

W razie przypuszczalnych trudności dentysta może skierować pacjenta do chirurga stomatologicznego.

Jeśli ząb nie powoduje żadnych problemów, można go pozostawić w jamie ustnej i okresowo kontrolować. Czasami wymagane jest jego zeszlifowanie i korekta w zgryzie. W niektórych przypadkach ząb dodatkowy może zastąpić ten wcześniej utracony, np. usunięty z powodu dużego zniszczenia.

To też może Cię zainteresować: Wyrywanie ósemki – czy ekstrakcji boli?

Po usunięciu zęba nadliczbowego nierzadko konieczne jest leczenie ortodontyczne – w celu uporządkowania łuków zębowych. Dlatego ważne są częste kontrole stomatologiczne u dzieci, ponieważ wczesne zdiagnozowanie hiperdoncji pozwala skrócić czas leczenia.

U dzieci kości są w ciągłym rozwoju, dlatego łatwiej zastosować leczenie ortodontyczne i uzyskać dobre oraz trwałe rezultaty, co często jest kosztowne i czasochłonne w przypadku pacjentów dorosłych.