Fenylefryna – działanie, zastosowanie, w jakich lekach występuje?

Mariola Kolary technik farmacji 27 stycznia 2023

Fenylefryna (fenylefryny chlorowodorek) to substancja chemiczna, która jest składnikiem wielu leków przeciw przeziębieniu. Leki te działają na objawy nieżytu nosa, alergicznego oraz obrzęku trąbki słuchowej. Fenylefryna działa poprzez zwężenie naczyń krwionośnych, co skutkuje zmniejszeniem obrzęku i ułatwieniem oddychania.

Spis treści

Fenylefryna – co to za lek i jak działa?
Fenylefryna – przeciwwskazania
Fenylefryna – wskazania
Fenylefryna – działania niepożądane, skutki uboczne
Fenylefryna – interakcje
Fenylefryna – ciąża i karmienie piersią
Fenylefryna – w jakich preparatach występuje?

Fenylefryna – co to za lek i jak działa?

Fenylefryna to organiczny związek chemiczny, którego budowa jest podobna do efedryny, a także adrenaliny, zwanej również epinefryną. Fenylefryna działa podobnie jak te substancje (wykazuje działanie pobudzające), jednak działa dłużej. Znajduje ona zastosowanie w lekach przeciw pierwszym objawom przeziębienia, takich jak ból, gorączka i kaszel.

Fenylefryna (chlorowodorek fenylefryny) pobudza receptory alfa-adrenergiczne w naczyniach krwionośnych, powodując ich zwężenie (skurcz naczyń krwionośnych) i zmniejszenie przekrwienia błony śluzowej. Wstrzyknięcie fenylefryny w postaci kropli do worka spojówkowego powoduje długotrwałe skurczenie naczyń krwionośnych i rozszerzenie źrenicy.

Fenylefryna jest podobna w działaniu do pseudoefedryny, jednak różni się od niej mniejszą liczbą działań niepożądanych, takich jak wpływ na częstotliwość i siłę skurczów serca czy brak stymulacji uwalniania noradrenaliny. Fenylefryna działa na receptory znajdujące się w ścianach naczyń, co powoduje skurcze tych naczyń. Te skurcze utrzymują się przez 20-50 min od momentu przyjęcia fenylefryny. Leki zawierające ten związek chemiczny mogą obniżyć objętość wyrzutową mięśnia sercowego oraz lekko podnosić ciśnienie tętnicze. Jednakże, fenylefryna nie powoduje zaburzeń rytmu serca ani nie wpływa negatywnie na układ nerwowy.

Fenylefryna – przeciwwskazania

Fenylefryna jest substancją, której nie powinno się stosować w przypadku uczulenia na żaden ze składników leku, w szczególności na samą fenylefrynę. Leki zawierające tę substancję nie powinny być również stosowane, gdy pacjent cierpi na takie schorzenia, jak:

choroba niedokrwienna serca,
nadciśnienie,
cukrzyca,
rozrost gruczołu krokowego,
nadczynność tarczycy,
jaskra,
wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Fenylefryna – wskazania

Fenylefryna jest często używana w połączeniu z innymi lekami, takimi jak leki przeciwhistaminowe, przeciwkaszlowe i przeciwbólowe. Znajduje się ona w składzie wielu różnych preparatów, zarówno tych przyjmowanych doustnie, jak i w postaci kropli do nosa (w przypadku nieżytu nosa).

Można ją znaleźć w produktach takich, jak: Gripex Hot, Febrisan, Ibuprom Zatoki czy FluControl Max.

Fenylefryna jest stosowana w celu:

łagodzenia objawów alergicznego nieżytu nosa,
naczynioruchowego nieżytu nosa,
obrzęku trąbki słuchowej,
zmniejszenia obrzęku błony śluzowej w stanach zapalnych.

Fenylefryna – dawkowanie

Fenylefryna jest podawana w różnych dawkach w zależności od metody jej podania: podskórnego, domięśniowego, doustnego czy miejscowego. Informacje o jej dawkowaniu znajdują się w ulotkach konkretnych preparatów.

Fenylefryna – działania niepożądane, skutki uboczne

Przedawkowanie lub nieodpowiednie dawkowanie może prowadzić do niepożądanych skutków, takich jak:

wzrost ciśnienia tętniczego,
nadmierne pobudzenie,
bezsenność,
drżenie,
bladość skóry,
zaburzenia oddychania,
zaburzenia rytmu serca,
duszność,
halucynacje,
zatrzymanie moczu,
wysuszanie błony śluzowej nosa.

W przypadku jakichkolwiek poważnych reakcji, takich jak: duszność, trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy, warg lub języka, należy natychmiast zwrócić się o pomoc medyczną.

Fenylefryna – interakcje

Fenylefryna może wchodzić w interakcje z innymi lekami, zwiększając lub zmniejszając ich skuteczność lub powodując działania niepożądane. Fenylefryna może być mniej skuteczna, jeśli jest przyjmowana jednocześnie z antydepresantami. Przed przyjęciem tej substancji należy skonsultować się również z lekarzem w przypadku jednoczesnego stosowania innych leków, takich jak m.in.:

trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,
metyldopa,
indometacyna,
beta-adrenolityki,
glikozydy naparstnicy.

Jeśli pacjent przyjmuje jakiekolwiek inne leki, należy powiedzieć o tym lekarzowi przed rozpoczęciem stosowania fenylefryny. Dawkę leku ustala lekarz i należy jej ściśle przestrzegać.

Fenylefryna stosowana wraz z alkoholem może powodować szybszy metabolizm alkoholu.

Fenylefryna – ciąża i karmienie piersią

Stosowanie fenylefryny podczas ciąży jest zabronione, ponieważ może ona wpływać negatywnie na rozwój płodu. Natomiast jeśli kobieta karmi piersią, należy rozważyć ryzyko i korzyści związane z jej stosowaniem, ponieważ fenylefryna należy do kategorii L3 według prof. Hale'a, co oznacza, że może mieć wpływ na dziecko.

Fenylefryna – w jakich preparatach występuje?

Preparaty dostępne w Polsce z fenylefryną to Anosin – w formie twardych kapsułek oraz Neosynephrin-POS 10% – jako krople do oczu. Ponadto jest składnikiem wielu leków, tworząc połączenia z innymi substancjami czynnymi (np. ibuprofenem, paracetamolem, kofeiną, kwasem askorbinowym).

Opublikowano: 27.01.2023;

Oceń:

5.0

Mariola Kolary

technik farmacji

Z zawodu technik farmacji. Specjalizuje się w pisaniu tekstów z zakresu medycyny, farmacji, ziołolecznictwa, dietetyki. Kocha zwierzęta. Prywatnie mama nastolatki.