Czym jest gruczolakowłókniak piersi?
Gruczolakowłókniak piersi jest łagodnym nowotworem powstającym u młodych kobiet i dojrzewających dziewcząt – zwykle między 15 a 25 rokiem życia. Przypuszcza się, że fibroadenoma nie należy do typowych rozrostów nowotworowych – jej powstanie wynika prawdopodobnie z zaburzenia prawidłowego procesu rozwojowego piersi lub jest efektem nadmiernego rozrostu tkanek piersi. Gruczolakowłókniak jest częstą zmianą – u pacjentek, u których wykonano biopsję guzka piersi, 50% przebadanych zmian okazało się fibroadenomą, zaś u kobiet przed 20 rokiem życia aż 75%.
Przyczyny powstania gruczolakowłókniaka piersi
Przyczyny powstawania gruczolakowłókniaka piersi nie zostały ostatecznie określone. Uważa się, że istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia tej zmiany u osób, u których w najbliższej rodzinie wystąpiły przypadki raka piersi. Przypadki gruczolakowłókniaków piersi odnotowywane są częściej w populacjach o wyższym statusie socjoekonomicznym oraz u osób rasy czarnej.
Objawy gruczolakowłókniaka piersi
Gruczolakowłókniak jest zwykle niebolesną, pojedynczą zmianą zlokalizowaną najczęściej w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi. Fibroademona daje obraz dobrze odgraniczonego, gładkiego, okrągłego lub owalnego guzka w piersi o konsystencji gumy, przesuwalnego względem podłoża, wielkości kilku centymetrów – zwykle od 1 do 2 cm.
Rzadziej zdarzają się przypadki obecności mnogich gruczolakowłókniaków w jednej lub obu piersiach. Olbrzymie gruczolakowłókniaki (o wielkości powyżej 5 cm) zdarzają się u kobiet w ciąży oraz w okresie laktacji. Przypadki olbrzymich fibroadenoma odnotowuje się również u młodych dziewcząt (tzw. gruczolakowłókniaki młodzieńcze) – charakteryzują się one gwałtownym wzrostem, powodują powstanie asymetrii piersi i jej zniekształcenie.
Niekiedy, zwłaszcza u starszych kobiet, zmiana może być niewyczuwalna w czasie badania palpacyjnego – u tych pacjentek zwykle można ją uwidocznić w mammografii. Gruczolakowłókniak może zwiększać swoje rozmiary pod wpływem żeńskich hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu) w końcowej fazie cyklu miesiączkowego oraz w czasie laktacji. Gruczolakowłókniak po menopauzie może ulec zmianom zanikowym oraz wapnieniu.
Rozpoznanie gruczolakowłókniaka piersi
Badaniem „pierwszego rzutu”, które zwykle pozwala na wstępne rozpoznanie zmiany guzowatej w piersi powinno być badanie palpacyjne – przez samą pacjentkę w ramach samokontroli piersi lub badanie lekarskie. Dalsza diagnostyka zmiany opiera się na następujących badaniach:
- USG piersi,
- biopsji cienkoigłowej,
- mammografii,
- biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej.
USG piersi pozwala na określenie charakteru zmiany i odróżnienie jej od zmian torbielowatych. W części przypadków obraz zmiany w badaniu ultrasonograficznym może wykazywać cechy charakterystyczne dla raka piersi (np. nierówne granice zmiany), stąd konieczność wykonania dalszej diagnostyki np. biopsji cienkoigłowej. Kolejnym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce zmian guzowatych piersi jest mammografia – badanie dedykowane przede wszystkim kobietom starszym, o ograniczonym zastosowaniu u młodych kobiet, czy dziewcząt. Badaniem o wysokiej jakości jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa – pozwala ona na określenie z dużą precyzją, czy badana zmiana ma charakter łagodny, czy złośliwy, a także, jeśli jest to zmiana łagodna – czy wykazuje cechy charakterystyczne dla gruczolakowłókniaka.
Leczenie gruczolakowłókniaka piersi
W przypadku, gdy wyniki przeprowadzonych badań sugerują rozpoznanie gruczolakowłókniaka, wdrażane jest następujące postępowanie:
- Kobiety przed 35 rokiem życia winny pozostać pod regularną kontrolą – co 6 miesięcy, aż do ukończenia 35 roku życia. Zmiana w tym czasie może ulec całkowitej regresji (zanikowi), albo zmniejszyć swoje rozmiary – w tym przypadku kobieta pozostaje pod kontrolą specjalisty, aż do całkowitego ustąpienia zmiany.
- W sytuacji, gdy zmiana powiększa się, lub nie zmienia się, ale kobieta przekroczyła 35 rok życia, zalecane jest jej usunięcie chirurgiczne z marginesem zdrowej tkanki.
Rokowanie w przebiegu gruczolakowłówkniaka piersi
Znaczna część gruczolakowłókniaków z wiekiem może ulec spontanicznemu zanikowi. Niektóre utrzymują się przez lata w niezmienionej formie, a pozostałe, rzadko, mogą zwiększać swoje rozmiary w miarę upływu czasu. Badania dowiodły, że u pacjentek z rozpoznanym gruczolakowłókniakiem piersi występuje 1,6 – 2,6 – raza wyższe ryzyko wystąpienia raka sutka, niż u kobiet bez tego rozpoznania. Natomiast ryzyko przemiany złośliwej fibroadenoma jest niewielkie - ocenia się je między 0,002 – 0,0125%.
Wypowiedź ginekologa na temat gruczolakowłówkniaka
[VIDEO=1573]
WYPOWIEDŹ GINEKOLOGA
Gruczolakowłókniak jest łagodnym guzem piersi, często występującym u kobiet przed 30. rokiem życia. Kiedy pod wpływem dużej ilości estrogenów dochodzi do rozrostu tkanki łącznej włóknistej, a w mniejszym stopniu nabłonka gruczołu mlekowego, powstaje gruczolakowłókniak.
W około 13-20% przypadków pojawiają się guzy mnogie, które po przekwitaniu ulegają procesowi regresji i zwapnieniu. W ok. 2% przypadków gruczolakowłókniak może ulec zezłośliwieniu.
Gruczolakowłókniak jest niebolesny, dobrze odgraniczony i przesuwalny względem podłoża i skóry. Ma okrągły lub owalny kształt, średnicę zazwyczaj kilku centymetrów, jego powierzchnia jest gładka lub zrazikowa, a konsystencja spoista i elastyczna.
Zwykle jego wzrost postępuje wolno, istnieją jednak czynniki, które przyspieszają jego wzrost i są to: ciąża, hormonalna terapia zastępcza oraz hormonalne preparaty antykoncepcyjne.
Gruczolakowłókniak jest guzem, który w większości przypadków poddawany jest jedynie obserwacji i nie wymaga leczenia. Jego ewentualne usunięcie ma na celu rozpoznanie histopatologiczne lub charakter kosmetyczny.
