Współczesna medycyna pozwala nam dokładnie przyjrzeć się dziecku, które rozwija się w łonie matki. W tym celu wykorzystuje się badanie ultrasonograficzne, czyli USG. Jest ono bezpieczne zarówno dla mamy, jak i płodu, a zarazem bardzo dokładne, ponieważ pozwala na ocenę wszystkich struktur anatomicznych dziecka na każdym etapie ciąży. W gabinetach ginekologicznych dostępnych jest kilka rodzajów obrazowania medycznego, USG: 2D, 3D i 4D. Dziś przyjrzymy się bliżej technice 3D i 4D. Dlaczego budzą one zachwyt przyszłych rodziców?
USG 3D i 4D w ciąży – na czym polegają te badania?
Spis treści
Co to jest USG 3D i 4D?
Badanie USG to jedne z badań prenatalnych, które wykonuje się u wszystkich kobiet w ciąży w celu wczesnego rozpoznania ewentualnych wad genetycznych i rozwojowych u płodu. Badanie USG jest badaniem obrazowym, dzięki któremu lekarz może „zajrzeć” do wnętrza ciała pacjentki, bez potrzeby robienia operacji.
Specjalista używa w tym celu ultrasonografu – specjalnego aparatu wyposażonego w głowicę, która emituje ultradźwięki. Fale dźwiękowe odbijają się od tkanek i narządów (różne struktury anatomiczne odbijają fale w różny sposób) i wracają do głowicy. Następnie urządzenie przetwarza je na obraz, który lekarz poddaje analizie.
Najpowszechniejsze jest badanie USG 2D, które wyświetla obraz w dwóch wymiarach. Większość pacjentów nie jest w stanie rozróżnić struktur, które znajdują się na takim obrazie. Zupełnie inaczej jest w przypadku USG 3D i USG 4D.
USG 3D w ciąży – magia obrazu trójwymiarowego
USG ciążowe 3D to – w porównaniu do USG 2D – nowocześniejsza technika obrazowania medycznego. Pozwala ona na trójwymiarowe generowanie obrazu płodu i wnętrza macicy. Na ekranie ultrasonografu wyświetla się statyczny obraz przestrzenny, który można oglądać z różnych stron. Dzięki temu obraz płodu jest bardziej realistyczny i łatwiejszy do rozpoznania przez osoby postronne. Na USG 3D dokładnie widać rysy twarzy dziecka, kończyny i inne szczegóły anatomiczne. W trakcie badania lekarz może wykonać i wydrukować zdjęcie, które będzie dla przyszłych rodziców wspaniałą pamiątką z dnia badania.
USG 4D w ciąży – podgląd płodu w czasie rzeczywistym, w różnych płaszczyznach
USG 4D pozwala obserwować dziecko w łonie matki w czasie rzeczywistym. Obraz jest szczegółowy i dynamiczny. Przyszli rodzice mogą obserwować ruchy dziecka w jamie macicy i jego zmieniający się wyraz twarzy. Ta technologia obrazowania ultrasonograficznego pozwala uchwycić np. ziewanie, czkawkę, uśmiech, grymas (w III trymestrze ciąży). Możliwe jest także nagranie pamiątkowego „filmiku z brzucha”.
Według najnowszych doniesień, USG 4D pozwala z dużą dokładnością rozpoznać i ocenić takie wady wrodzone, jak np.:
- rozszczep wargi,
- rozszczep podniebienia,
- dodatkowe palce u dłoni i stóp,
- zbyt nisko osadzone uszy,
- zniekształcenia dłoni.
Nie chodzi więc tu tylko o estetykę projekcji, ale przede wszystkim o dokładną ocenę rozwoju płodu wewnątrz macicy.
USG ciąży. Wskazania do wykonania USG 3D i USG 4D
Badanie ultrasonograficzne w ciąży należy wykonać minimum trzy razy:
- między 11. a 14. tygodniem ciąży,
- między 18. a 22. tygodniem ciąży,
- między 28. a 32. tygodniem ciąży.
Badanie jest bezpłatne i stanowi istotny element pakietu badań prenatalnych finansowanych przez NFZ. W większości publicznych poradni ginekologicznych dostępne jest USG 2D, które pozwala na analizę przekrojów macicy i narządów wewnętrznych płodu. USG 2D umożliwia także ocenę przepływu krwi przez różne naczynia płodu i matki. Jest to badanie bardzo dokładne, choć zapewne nie tak atrakcyjne dla przyszłych rodziców, jak USG 3D i USG 4D. Te ostatnie techniki obrazowania medycznego zazwyczaj oferowane są przez prywatne gabinety ginekologiczne i placówki medyczne.
USG 3D, 4D w trakcie ciąży – wskazania
USG 3D i USG 4D wykonuje się u pacjentek, gdy istnieje potrzeba szczegółowej oceny rozwoju płodu, jak również w sytuacjach, gdy standardowe USG 2D nie dostarcza wystarczających informacji diagnostycznych.
Warto wykonać bardziej zaawansowane badanie ultrasonograficzne w przypadku:
- podejrzenia rozszczepu wargi, podniebienia, kręgosłupa u płodu,
- podejrzenia wad serca lub nieprawidłowości w budowie dużych naczyń krwionośnych,
- gdy zaistnieje potrzeba oceny funkcji serca,
- gdy zaistnieje potrzeba szczegółowej analizy twarzoczaszki płodu,
- gdy zaistnieje potrzeba obserwacji aktywności ruchowej płodu.
Nie da się ukryć, że USG 3D i USG 4D, oprócz funkcji diagnostycznych, spełnia także rolę wyjątkowej pamiątki dla bliskich nienarodzonego jeszcze dziecka.
Wielu rodziców decyduje się na odpłatne wykonanie takiego badania, by otrzymać trójwymiarowe zdjęcie lub krótki filmik z życia płodowego swojego upragnionego maluszka.
USG ciążowe. Przygotowanie do badania
Badanie USG jest badaniem bezpiecznym, komfortowym dla pacjentki i nieinwazyjnym. Nie trzeba przygotowywać się do niego w żaden szczególny sposób. Warto jednak zastosować się do kilku poniższych wskazówek.
Jeśli USG jest wykonywane we wczesnym etapie ciąży (pierwszy trymestr), zaleca się wypicie około 1 litra wody na godzinę przed badaniem i unikanie oddawania moczu. Pełny pęcherz pomaga w uzyskaniu lepszej jakości obrazu. Jeżeli zaś badanie wykonywane jest w kolejnych trymestrach ciąży, pęcherz nie musi być pełny, ponieważ rosnąca macica i znajdujący się w niej płyn owodniowy umożliwiają uzyskanie dobrego obrazu.
W dniu badania warto ubrać się w wygodnie, aby móc bez problemu odsłonić brzuch przed badaniem i zasłonić go tuż po. Nie zaleca się też smarowania brzuszka żadnymi balsamami czy olejkami, ponieważ może to zakłócić przewodzenie ultradźwięków. Przed badaniem lekarz nałoży na brzuch specjalny żel. W trakcie badania przyszła mama może zadawać pytania, a lekarz powinien na bieżąco informować pacjentkę o tym, co widzi na ekranie.
Przebieg badania USG 3D i 4D
Przebieg badania USG 3D w ciąży i USG 4D nie różni się niczym od standardowego badania ultrasonograficznego. Ginekolog prosi pacjentkę o położenie się na kozetkę i odsłonięcie brzucha. Następnie nakłada na brzuch żel do USG, który poprawia przewodzenie fal dźwiękowych. Kolejnym krokiem jest przyłożenie głowicy do brzucha ciężarnej i dokładna analiza obrazu, który wyświetla się na ekranie.
Technika wykonywania USG 4D nie odbiega od metody klasycznej. Z reguły badanie rozpoczyna się od obserwacji dwuwymiarowej, podczas której dokonuje się między innymi stosownych pomiarów wielkości płodu i poszczególnych części jego ciała, łożyska, ilości płynu owodniowego, oceny pracy serca dziecka i jego płci, a także przepływu krwi w naczyniach mózgowych.
Następnie lekarz zmienia parametry techniczne aparatu i dokonuje oceny płodu techniką 3D czy 4D. W USG 4D możemy płód obracać prawie dowolnie na ekranie aparatu, uzyskując przekroje niedostępne w badaniu tradycyjnym, co stanowi wielką zaletę, ponieważ obraz uzyskany dwuwymiarowo często zależy od ułożenia płodu w chwili badania. Ze względu na precyzję, znacznie wzrastają możliwości diagnostyki wszelkich wad wrodzonych.
Badanie USG trwa około 10 minut. Na koniec lekarz wykonuje wydruk z ultrasonografu i omawia z pacjentką wynik badania. Jeśli konieczna jest dalsza diagnostyka, ginekolog kieruje ciężarną na odpowiednie badania.
Znaczenie USG 3D i 4D dla zdrowia matki i dziecka
USG 3D, 4D w ciąży poszerza możliwości diagnostyczne dwuwymiarowego badania ultrasonograficznego. Tym samym pozwala ono na dokładniejszą ocenę wybranych aspektów rozwoju płodu oraz na identyfikację potencjalnych nieprawidłowości, które mogą być trudne do zauważenia w trakcie badanie USG 2D. Z kolei wczesne wykrycie wad wrodzonych u dziecka umożliwia szybkie i spersonalizowanego leczenie – jeszcze w łonie matki lub zaraz po urodzeniu dziecka.
USG 3D, 4D oferują rodzicom większą pewność, co do stanu zdrowia maluszka, a także pozwala im „zobaczyć” dziecko w czasie życia płodowego. Dla wielu par jest to niezwykle piękny i wzruszający moment, który zacieśnia relację między rodzicami oraz wzmacnia ich więź z nienarodzonym jeszcze dzieckiem.
Przeciwwskazania do badania USG 3D i 4 D w ciąży
Badanie USG 3D i 4D są w pełni bezpiecznymi narzędziami diagnostycznymi zarówno dla pacjentki, jak i rozwijającego się płodu. Istnieje bardzo niewiele przeciwwskazań do przeprowadzenia tego badania. Wśród nich wskazać można otwarte rany czy rozległe infekcje badanej okolicy.
Wady badania 4D
Wady badania 4D to:
- brak refundacji NFZ (cena badania 4D to w zależności od placówki to około 300 zł);
- nie jest dostępne w każdym gabinecie (wymagana odpowiednia aparatura);
- jakość obrazu ultrasonograficznego bardzo zależy od warunków badania: wieku ciąży, ilości płynu owodniowego, grubości tkanki tłuszczowej kobiety oraz ułożenia dziecka.
USG 4D w ginekologii
Warto wspomnieć, że USG trójwymiarowe (3D/4D) znajduje zastosowanie nie tylko w badaniach prenatalnych, ale i w innych obszarach ultrasonografii ginekologicznej. Technika ta dobrze się sprawdza w diagnozowaniu wad wrodzonych macicy, ponieważ lepiej obrazuje kształt jamy macicy niż standardowa technika. W zaobserwowanych zmianach na jajnikach lub w innych guzach i torbielach pomaga w ocenie stopnia ich unaczynienia oraz w ocenie gęstości siatki naczyń krwionośnych.
współpraca: lek. Sylwia Jastrzębowska
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Pietryga M., Toboła K. Ultrasonograficzna diagnostyka prenatalna – możliwości technik 3D, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, tom 2, nr 4, strony 143–154
- Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o prawidłowym przebiegu, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020, tom 5, nr 2, strony 63-75
Opublikowano: 05.09.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
172
Komentarze i opinie (0)