Grzybica paznokci u nóg – przyczyny, objawy, leczenie

Paweł Stacha lekarz 15 stycznia 2021 (pierwsza publikacja: 26 lutego 2015)

Grzybica paznokci nóg lub rąk często towarzyszy grzybicy stóp lub dłoni. Pojawienie się grzybicy na paznokciach nóg spowodowane jest najczęściej zakażeniem dermatofitami, czyli grzybami chorobotwórczymi. Grzybica paznokci stóp najczęściej obejmuje jednocześnie kilka płytek paznokciowych. Objawami zakażenia są przebarwienia na paznokciach, pojawiają się także zgrubienia na paznokciu, a płytka paznokciowa łuszczy się.

Grzybica paznokci u nóg – przyczyny, objawy, leczenie — Fotolia

Spis treści

Grzybica stóp i grzybica paznokci nóg
Co jest przyczyną grzybicy paznokci u nóg?
Jakie są objawy grzybicy paznokci u nóg?
Jak leczyć grzybicę paznokci u stóp?
Leki na grzybicę paznokci – krem, maść, sztyft czy lakier?
Grzybica paznokci – ocet i inne domowe sposoby
Wypowiedź dermatologa na temat grzybicy paznokci

Grzybica stóp i grzybica paznokci nóg

Grzybica paznokci to wstydliwa i uciążliwa dla chorego dolegliwość, która zdecydowanie częściej zajmuje paznokcie stóp niż rąk. Może być to zakażenie ograniczone wyłącznie do jednego paznokcia, aczkolwiek statystycznie częściej dotyczy ona jednocześnie dwóch lub większej liczby paznokci.

Przyczyną grzybicy paznokci nóg jest zakażenie wywołane przez dermatofity, czyli grzyby chorobotwórcze, a za najczęstszy czynnik etiologiczny grzybicy paznokci u stóp uważany jest Trichophyton rubrum. Grzyby te mają zdolność rozkładania białka wchodzącego w skład paznokci, dzięki czemu mogą wnikać w ich głąb, co z kolei powoduje postępujące zniszczenie płytki paznokciowej.

W wyniku zakażenia dermatofitami na płytce paznokciowej pojawiają się początkowo niewielkie przebarwienia, a z czasem cały paznokieć zmienia swój wygląd – staje się matowy, pogrubiały i łuszczy się.

Należy pamiętać o tym, że nieprawidłowo leczona grzybica paznokci u stóp ma tendencję do nawracania, a w efekcie może spowodować całkowite zniszczenie płytki paznokciowej. Dlatego tak istotnym zagadnieniem jest skuteczna profilaktyka oraz leczenie grzybicy paznokci nóg.

Co jest przyczyną grzybicy paznokci u nóg?

Grzybica paznokci nóg niszczy płytkę paznokciową, powodując jej nieestetyczny wygląd, jest trudna do leczenia, a leczona w sposób nieprawidłowy ma dużą skłonność do nawracania.

Z tych właśnie względów tak istotna jest profilaktyka pierwotna grzybicy paznokci u nóg, która polega na unikaniu sytuacji, które mogą sprzyjać jej powstaniu.

Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na grzybicę paznokci u stóp zaliczyć należy między innymi:

korzystanie z miejsc, w których ryzyko zakażenia grzybami chorobotwórczymi jest znacząco zwiększone – dotyczy to przede wszystkim saun, basenów i łaźni miejskich, przebieralni oraz sal sportowych;
niektóre choroby ogólnoustrojowe – zwłaszcza cukrzycę , otyłość, zaburzenia hormonalne;
używanie cudzego obuwia, przyrządów służących do pedikiuru.

Ciepło i wilgoć – idealne warunki dla rozwoju grzybicy paznokci nóg

Grzyby chorobotwórcze powodujące grzybicę paznokci do swojego rozwoju wymagają zarówno miejsca wilgotnego, jak i ciepłego. Z tego powodu ryzyko zachorowania na grzybicę paznokci stóp zwiększa się także wtedy, gdy używamy nieprzewiewnych butów, gdy niedokładnie wytrzemy mokre stopy lub gdy nasze stopy nadmiernie się pocą.

Urazy paznokci

Nie bez znaczenia dla rozwoju grzybicy paznokci u nóg są również urazy paznokci, nawet te mikroskopijnych rozmiarów. Ryzyko zakażenia grzybami chorobotwórczymi zwiększa się więc, gdy zbyt krótko obetniemy paznokcie i wtedy, gdy nosimy zbyt ciasne, obcisłe buty, które wywierają ucisk na płytkę paznokciową.

Jakie są objawy grzybicy paznokci u nóg?

Pierwsze objawy grzybicy paznokci u stóp nie są zbyt charakterystyczne.

Zmianą, którą możemy zaobserwować zdecydowanie najwcześniej są przebarwienia płytki paznokciowej – początkowo małe, powiększające się z upływem czasu. Przebarwienia na paznokciach u stóp stopniowo obejmują całą powierzchnię płytki, która w wyniku tego przestaje być przejrzysta i błyszcząca, a staje się matowa, mleczna, biała lub żółta, a czasami nawet zielonkawa.
Najczęściej dochodzi do znacznego pogrubienia paznokci, które stają się bardzo twarde i trudne do przycięcia lub spiłowania.
Oprócz nieestetycznego wyglądu paznokci z czasem ma miejsce łuszczenie się paznokci, których powierzchnia, wyjściowo gładka, staje się rozwarstwiona, pobruzdowana, pofałdowana, bardzo nierówna.
Grzybicy paznokci u nóg towarzyszy nieprzyjemny zapach.

Jak leczyć grzybicę paznokci u stóp?

Leczenie grzybicy paznokci u nóg jest niezwykle ważnym działaniem, ponieważ nieleczona lub leczona niewłaściwie (na przykład zbyt krótko) może rozprzestrzeniać się na pozostałe paznokcie, nawracać, ale również spowodować trwałe uszkodzenie płytki paznokciowej.

Preparat na grzybicę paznokci nóg – jak wybrać odpowiedni?

Na rynku dostępnych jest bardzo wiele preparatów na grzybicę paznokci u stóp. Wybierając środek, należy kierować się przede wszystkim tym, czy jego skuteczność została potwierdzona w badaniach naukowych, a także łatwością jego stosowania, gdyż preparaty takie powinniśmy używać przez dłuższy czas, a środki o skomplikowanym użytkowaniu zniechęcają nas do tego.

Należy podkreślić fakt, że grzybica paznokci u nóg to poważne schorzenie, którego objawów nie powinniśmy nigdy ignorować i w tym przypadku zdecydowanie najskuteczniejsze będzie zastosowanie specjalistycznych preparatów przeciwgrzybiczych.

Jakie działanie mają preparaty na grzybicę paznokci nóg?

Coraz większe znaczenie zyskują preparaty dostępne bez recepty. Są one dostępne w postaci kremów, aerozoli, lakierów, sztyftów do paznokci, więc każdy może wybrać coś odpowiedniego dla siebie. Środki te, dzięki substancjom zawartym w ich składzie:

zapobiegają rozwojowi grzybicy paznokci stóp, ale także skóry między palcami u nóg;
neutralizują nieprzyjemny zapach, nieodłącznie związany z grzybicą stóp i grzybicą paznokci nóg;
zmniejszają nadmierną potliwość stóp;
łagodzą podrażnienia oraz objawy z nimi związane, takie jak na przykład świąd czy pieczenie skóry stóp;
odżywiają skórę stóp i paznokci.

Leki na grzybicę paznokci – krem, maść, sztyft czy lakier?

W aptekach można znaleźć wiele skutecznych preparatów na grzybicę paznokci dostępnych bez recepty. Są to przede wszystkim: kremy, maści, roztwory, sztyfty oraz lakiery. Stosuje się je na noc, tak aby pozostały na skórze jak najdłużej. W zapobieganiu grzybicy nóg, która może zaatakować także paznokcie, pomocne będzie stosowanie sprayów do stóp zapobiegających nadpotliwości.

Wygodną metodą aplikacji leku są lakiery na grzybicę paznokci, które można stosować także profilaktycznie, np. przed wyjściem na basen czy bieganiem. Przed pierwszym nałożeniem lakieru na płytkę paznokcia należy pilnikiem usunąć nadmiar zrogowaciałej warstwy i jak najdokładniej oczyścić paznokieć. Taki środek na grzybicę paznokci stosuje się przeważnie raz dziennie, a raz w tygodniu usuwa się lakier, ponownie oczyszcza i piłuje paznokieć, żeby nałożyć świeżą warstwę lakieru.

Niekiedy lekarz zaleci także leczenie doustne – wtedy lek zostaje wbudowany w paznokieć, niszczy komórki grzybni, a płytka paznokciowa odrasta już bez zmian chorobowych.

Większość leków na grzybicę paznokci u stóp i rąk dostępnych jest na receptę, ponieważ w tym przypadku ważny jest odpowiedni dobór leku. Z tego względu o doborze preparatu powinien decydować dermatolog.

Grzybica paznokci – ocet i inne domowe sposoby

Poza dostępnymi na receptę lekami na grzybicę paznokci warto pamiętać o domowych sposobach, które pozwolą na łatwiejsze i szybsze uporanie się z grzybicą rąk, stóp czy paznokci. Niezbędne jest codzienne utrzymywanie higieny stóp i dłoni poprzez używanie mydła o właściwościach odkażających, na przykład zawierającego cząstki srebra. Należy też regularnie, a przy tym starannie przycinać dłuższe paznokcie.

Ponadto popękany, gruby i zrogowaciały paznokieć należy spiłować, co ułatwi działanie leku przeciwgrzybiczego. Można także skorzystać z pomocy podologa (podiatry), który w sposób profesjonalny oszlifuje i opracuje chore paznokcie – to z kolei przyczyni się do szybszego uporania się z problemem grzybicy.

Należy nosić przewiewne obuwie oraz codziennie zmieniać skarpetki (najlepiej nosić te wykonane z bawełny). Trzeba korzystać wyłącznie ze swoich ręczników i dokładnie osuszać przestrzenie międzypalcowe.

Sprawdzi się także ocet na grzybicę paznokci (jabłkowy). Przez około kwadrans lub dwa można moczyć stopy w roztworze wody z jego dodatkiem (szklanka). Jak wyżej wspomniano, w przypadku grzybicy stóp dobrze jest pozbyć się butów, które miały styczność z zakażonymi paznokciami. Jest to niezmiernie ważne, ponieważ zapobiega ponownemu zakażeniu.

Wypowiedź dermatologa na temat grzybicy paznokci

WYPOWIEDŹ DERMATOLOGA

Agnieszka Żebrowska dermatolog

Grzybice płytek paznokciowych mogą być wywołane przez dermatofity, drożdże lub pleśnie. Schorzenie to często występuje u osób, które narażone są na częste urazy płytek paznokciowych, korzystają z basenów, fitness czy siłowni.

Zmiany w obrębie płytek paznokciowych mają charakter przebarwień w kolorze żółtym, zielonym bądź czarnym. Dochodzi również do hiperkeratozy płytki paznokciowej, jej rozrostu, pogrubienia oraz wykruszenia płytki paznokciowej od wolnego brzegu. Zmiany nie dają żadnych dolegliwości bólowych – jedynie dyskomfort związany z wyglądem płytki paznokciowej.

Leczenie tego schorzenia jest długie oraz żmudne. Trwa ono do czasu zrośnięcia się płytek paznokciowych. W przypadku rąk leczenie trwa około 3 miesięcy, natomiast jeżeli chodzi o stopy, okres ten może wynosić nawet rok. Leki stosowane przy tego rodzaju schorzeniu mają charakter miejscowy, jak i doustny. Miejscowe preparaty to m.in. żele oraz lakiery do paznokci. Tabletkami, które stosuje się w leczeniu codziennym, są terbinafiny. W leczeniu pulsowym, pod kontrolą dermatologa oraz po wcześniejszych badaniach krwi, wykorzystuje się itrakonazol.

współpraca: farmaceutka Adrianna Gumienna

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

Jacek Szepietowski, Anna Franczuk, „Grzybica paznokci”, [w:] Borgis - Nowa Medycyna 1/2001, dostęp online: http://www.czytelniamedyczna.pl/1280,grzybica-paznokci.html,
Bianca M. Piraccini, red. wyd. pol. Romuald Maleszka, „Choroby paznokci. Praktyczny poradnik - diagnostyka i leczenie”, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018,
Dalia Chrzanowska1, Dorota Krasowska, „Wybrane zmiany płytek paznokciowych”, [w:] Borgis - Nowa Medycyna 3/2008, dostęp online: http://www.czytelniamedyczna.pl/1141,wybrane-zmiany-plytek-paznokciowych.html,
Richard J.G. Rycroft, Stuart J. Robertson, Sarah Wakelin, red. wyd. pol. Lidia Rudnicka, Małgorzata Olszewska, Marta Sar-Pomian, „Dermatologia”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014.

Opublikowano: 26.02.2015; aktualizacja: 15.01.2021

Oceń:

4.6

Paweł Stacha

Lekarz

Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Obecnie pracuje jako młodszy asystent w Oddziale Chorób Wewnętrznych Zespołu Szpitali Miejskich w Chorzowie oraz jako lekarz w Poradni Rejonowej w Rudzie Śląskiej. Zainteresowania medyczne – choroby wewnętrzne – głównie gastroenterologia i endokrynologia. W wolnym czasie pływa, jeździ na rowerze i na nartach.