Duvyzat w leczeniu dystrofii mięśniowej Duchenne'a
Duvyzat to nowy lek opracowany z myślą o osobach chorujących na dystrofię mięśniową Duchenne'a. Jest to ciężka, genetycznie uwarunkowana choroba prowadząca do nieuchronnego, postępującego zaniku mięśni. Na dystrofię mięśniową Duchenne'a chorują niemal wyłącznie chłopcy, natomiast kobiety zwykle są bezobjawowymi nosicielkami. Choroba ujawnia się już we wczesnym dzieciństwie, a chorzy leczeni standardowym schematem leczenia najczęściej tracą możliwość poruszania się na własnych nogach w okolicy 15. roku życia. Kolejno dochodzą problemy z oddychaniem i pracą serca poprzez utratę funkcjonalności mięśni oddechowych i mięśnia sercowego, co kończy się zgonem w wieku 20-30 lat z powodu zapalenia płuc lub powikłań kardiologicznych.
25 kwietnia 2025 roku Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) Europejskiej Agencji Leków (EMA) wyraził pozytywną opinię przyznającą warunkowe pozwolenie na dopuszczenie leku Duvyzat do obrotu, natomiast 6 czerwca Komisja Europejska ogłosiła, że podtrzymuje zdanie CHMP, dzięki czemu wkrótce Duvyzat produkowany przez firmę Italfarmaco będzie dostępny we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Duvyzat – właściwości
Substancją czynną Duvyzatu jest givinostat – złożony związek chemiczny należący do grupy inhibitorów deacetylazy histonowej (HDAC), odpowiedzialny za zmniejszanie aktywności tego enzymu. Skutkuje to zmniejszeniem się stanu zapalnego w obrębie włókien mięśniowych, zahamowaniem ich włóknienia i zastępowaniem tkanką łączną i tłuszczową. Givinostat poza hamowaniem aktywnych komórek zapalnych układu odpornościowego wspiera również regenerację mięśni, stymulując komórki satelitarne do przekształcania się w pełnowartościowe włókna mięśniowe.
Jak skuteczny jest Duvyzat? Wyniki badania
Skuteczność givinostatu potwierdzono w badaniu EPIDYS obejmującym 180 chłopców w wieku od 6 lat. Jedna grupa otrzymywała placebo i standardowe leczenie kortykosteroidami, a druga dodatkowo Duvyzat.
Badanie wykazało klinicznie istotną różnicę na korzyść grupy z lekiem. U tych chłopców czas potrzebny na wejście po czterech stopniach schodów – co stanowiło parametr badany – wydłużył się średnio o 1,25 sekundy w ciągu 18 miesięcy, podczas gdy w grupie placebo było to aż 3,03 sekundy. Sugeruje to wolniejsze pogarszanie się funkcji ruchowych u pacjentów przyjmujących givinostat.
Dodatkowo, w skali Oceny Ambulatoryjnej North Star, lek Duvyzat wykazał 40% mniejszy spadek wyników funkcji ruchowych, takich jak chodzenie czy wstawanie. Za pomocą rezonansu magnetycznego dokonano między innymi oceny naciekania tkanki tłuszczowej na mięśnie. Pacjenci przyjmujący givinostat (Duvyzat) mieli mniejszy przyrost tłuszczowej degeneracji mięśni w porównaniu z placebo, co korelowało z lepszym zachowaniem sprawności ruchowej.
W dodatku różnica ta wzrastała wraz z czasem trwania terapii, co wskazuje na potencjał Duvyzatu w opóźnianiu postępu choroby. Badanie to wykazało również, że mediana wieku w chwili utraty zdolności poruszania się wynosiła 18,1 lat w grupie otrzymującej leczenie, czyli badawczej w porównaniu z 15,2 roku w grupie kontrolnej.
Wskazuje to na realne spowolnienie postępu choroby i dłuższe zachowanie samodzielności u dzieci z DMD.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie medycznym The Lancet Neurology (artykuł: Safety and efficacy of givinostat in boys with Duchenne muscular dystrophy (EPIDYS): a multicentre, randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial).
Skutki uboczne zażywania Duvyzatu w leczeniu dystrofii mięśniowej Duchennne'a
Duvyzat w trakcie badań klinicznych na ogół był dobrze tolerowany, ale tak jak każdy inny lek może on dawać objawy niepożądane w trakcie stosowania. W trakcie trwania badania EPIDYS najczęściej zgłaszano: nudności i wymioty, biegunki oraz bóle głowy. W badaniach laboratoryjnych obserwowano: hipertriglicerydemię, małopłytkowość i podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych. W zapisach EKG opisywano wydłużanie się odstępu QT, co może grozić niebezpiecznymi dla zdrowia i życia arytmiami, dlatego istotne jest, aby przed włączeniem leczenia swój wynik skonsultować z kardiologiem. Z racji powyższych skutków ubocznych pacjenci powinni regularnie wykonywać badania kontrolne krwi, takie jak morfologia, lipidogram i enzymy wątrobowe oraz EKG, jeśli będzie to konieczne.
Duvyzat – przeciwwskazania
Zgodnie z dokumentacją przedstawioną przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA), Duvyzat nie ma formalnie zdefiniowanych przeciwwskazań. Oznacza to, że nie wskazano jednoznacznych stanów chorobowych, w których ewentualne ryzyko zaistnienia działań niepożądanych przewyższałoby korzyści ze stosowania leku i jego użycie byłoby bezwzględnie zabronione.
Jednak w praktyce klinicznej należy zachować ostrożność w następujących przypadkach:
niska wartość płytek krwi przed leczeniem,
istotne obniżenie ilości płytek krwi pomimo obniżenia dawki leku,
utrzymujący się wysoki poziom triglicerydów w lipidogramie pomimo redukcji dawki
chorych z uciążliwymi biegunkami.
Ponadto givinostatu nie powinno się stosować u dziewczynek, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, u chłopców poniżej 6. roku życia oraz pacjentów niechodzących, ponieważ te grupy chorych nie zostały przebadane pod kątem bezpieczeństwa leczenia.
Duvyzat – ile kosztuje, czy jest refundowany?
Na ten moment Duvyzat niestety nie jest refundowany w Polsce. Według Audytu Krajowego Forum Orphan 2024, opisującego potrzeby pacjentów z chorobami rzadkimi takimi jak dystrofia mięśniowa Duchenne'a w zakresie dostępu do technologii medycznych i optymalizacji opieki w Polsce, Duvyzat został wymieniony wraz z 61 innymi lekami na choroby rzadkie jako bardzo potrzebny do objęcia refundacją.
W Stanach Zjednoczonych 1 butelka zawierająca 140 mililitrów Duvyzatu kosztuje 40 tysięcy dolarów amerykańskich (160 000 zł), przy czym dawka dobowa tego leku wynosi od 5 do 12 ml, co oznacza, że koszt miesięcznej terapii może przekraczać 400 000 zł, w zależności od wagi dziecka i jego zapotrzebowania.
Kiedy Duvyzat będzie dostępny w Polsce?
Dopuszczenie leku w UE nie oznacza natychmiastowej dostępności w każdym kraju – każde państwo musi przeprowadzić lokalne procedury rejestracyjne, wynegocjować ceny, warunki refundacji i wprowadzić lek do systemu opieki zdrowotnej.
W Polsce kluczowy będzie proces uzyskania refundacji. Nawet gdy lek będzie formalnie dopuszczony do obrotu, bez decyzji refundacyjnej pacjenci mogą jeszcze długo nie mieć do niego dostępu.
Biorąc pod uwagę dostępne informacje, najbardziej realny scenariusz jest taki, że wprowadzenie leku na rynek farmaceutyczny w Polsce prawdopodobnie nastąpi w końcówce 2025 r. lub na początku 2026 roku. Czy lek ten będzie u nas refundowany? Zależy to od negocjacji z Narodowym Funduszem Zdrowia i decyzji Ministerstwa Zdrowia.
