Erytropoetyna we krwi wpływa na proces powstawania czerwonych krwinek krwi – erytrocytów. Badanie erytropoetyny wykonywane jest w przypadku podejrzenia i monitorowania leczenia niedokrwistości. Oznaczenia erytropoetyny dokonuje się także w czerwienicy i w chorobach nerek. Niskie stężenie erytropoetyny wskazuje na niedokrwistość różnego typu, niedokrwienie. Wysokie stężenie erytropoetyny wskazuje na niewydolność nerek.
Erytropoetyna (EPO) – co to jest, niski poziom, niedobór – jakie są przyczyny?
Spis treści
Co to jest erytropoetyna?
Erytropoetyna zaliczana jest do hormonów peptydowych. Pełni bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka – wpływa na regulację procesu erytropoezy – powstawania czerwonych krwinek krwi. Produkcją erytropoetyny głównie zajmują się nerki, w znacznie mniejszej ilości jest produkowana przez wątrobę.
W wyniku niedotlenienia komórek i tkanek (spadku ciśnienia parcjalnego tlenu, tzw. hipoksji), dochodzi do zwiększonej produkcji erytropoetyny. Nerki odbierają sygnał o zmniejszonej ilości tlenu we krwi poprzez tętniczki nerkowe, przez które przepływa krew. Erytropoetyna wydzielona do krwi dociera do szpiku kostnego, gdzie bezpośrednio wpływa na niego, powodując zwiększone powstawania czerwonych krwinek. Te z kolei zawierają hemoglobinę, która jest niezbędna do transportu tlenu. Jeżeli zwiększa się ilość nośnika dla tlenu, dochodzi do lepszego utlenowania komórek i tkanek.
Na produkcję erytropoetyny ma wpływ głównie niedotlenienie, ale również zwiększona jej produkcja występuje w trakcie utraty krwi przez pacjenta. Organizm kompensując utratę krwi wraz m.in. z erytrocytami pobudza szpik kostny do produkcji nowych form za pośrednictwem erytropoetyny.
Z racji, że erytropoetyna doskonale odpowiada na zapotrzebowanie tkanek na tlen, jest używana przez sportowców do zwiększenia wydolności organizmu przez zwiększenie liczby czerwonych krwinek.
Naturalnym sposobem zwiększenia możliwość tlenowych organizmu jest wysiłek w górach. Na dużych wysokościach panuje obniżone ciśnienie parcjalne tlenu w powietrzu. Na tej drodze organizm, chroniąc się przed niedotlenieniem, pobudza szpik kostny do produkcji erytrocytów za pośrednictwem erytropoetyny. Dzięki temu zawodnicy biorący udział w zawodach mogą znieść większy wysiłek fizyczny – ich komórki i tkanki będą lepiej utlenowane, a przez to wydajniejsze.
Drugą formą jest przyjmowanie preparatów erytropoetyny przez sportowców. Jest to jednak zabroniona forma dopingu.
Kiedy bada się stężenie erytropoetyny we krwi?
Jakie są wskazania do badania erytropoetyny?
- Oznaczenie erytropoetyny w surowicy krwi najczęściej stosuje się w różnicowaniu przyczyn niedokrwistości występującej u pacjenta. Również oznaczenie, ile jest erytropoetyny, zalecane jest u pacjentów leczonych z powodu niedokrwistości celem monitorowania przebiegu terapii.
- Z racji tego, iż erytropoetyna wytwarzana jest przez nerki, oznaczenie jej stosuje się u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Pozwala to w pewien sposób ocenić funkcjonowanie nerki, kontrolując wydzielanie erytropoetyny.
- Oznaczenie erytropoetyny zleca się w celu różnicowania czerwienicy (policytemię). Czerwienica jest stanem, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji krwinek czerwonych.
- Erytropoetyna jest znanym środkiem dopingowym, zakazanym do stosowania przez sportowców. Dlatego też zawodnicy mogą być kierowani na oznaczenie poziomu erytropoetyny w organizmie.
Jak bada się stężenie erytropoetyny we krwi?
Pacjent do badania mającego na celu badanie poziomu erytropoetyny nie musi się przygotowywać.
Ocena poziomu erytropoetyny polega na laboratoryjnej analizie krwi pobranej od danego pacjenta. Pobranie materiału do badania odbywa się w specjalnie przygotowanym do tego celu gabinecie, przez odpowiednio przeszkoloną osobę. Wykonuje się niewielkie wkłucie w żyłę łokciową znajdującą się w dole łokciowym ręki. Następnie aspiruje się odpowiednią ilość krwi do jednorazowej probówki. Uzyskany materiał biologiczny przekazuje się do laboratorium w celu wykonania oznaczenia erytropoetyny w surowicy.
Wynik badania – podwyższona i obniżona erytropoetyna
Norma dla erytropoetyny ustalona jest w zakresie 6–25j/l. Laboratorium wykonujące oznaczenie powinno umieścić opis wyniku wraz z uzyskanym trakcie oznaczenia poziomem erytropoetyny. Wynik badania należy skonsultować z lekarzem.
Podwyższona erytropoetyna w surowicy może oznaczać:
- niedokrwistość z niedoboru żelaza,
- niedokrwistość hemolityczną – spowodowaną szybszym rozpadem krwinek czerwonych w porównaniu ze zdrowym człowiekiem,
- niedokrwistość aplastyczną – związaną z zanikiem funkcji szpiku kostnego,
- duże niedotlenienie tkanek wywołane chorobami serca,
- występuje u pacjentów palących tytoń,
- trening wysokogórski,
- czerwienicę.
Obniżona erytropoetyna występują w przebiegu:
- niedokrwistości powstałej na skutek niewydolności nerek,
- przewlekłej mocznicy.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Fizjologia człowieka, tom 5. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne” Stanisław Konturek, wyd. 2016 r.
Opublikowano: 27.02.2015;
aktualizacja: 02.10.2024
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Kamil Kowal
Lekarz
Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W chwili obecnej pracuje jako lekarz stażysta w Wojewódzkim Szpitalu im. Prymasa Kardynała S. Wyszyńskiego w Sieradzu. W zakresie medycyny szczególnie zainteresowany chirurgią oraz ortopedią i traumatologią.
209
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 14.05.2022
opublikowany 19.04.2024
opublikowany 25.08.2023