Naturalne metody planowania rodziny
Istnieje kilka naturalnych metod zapobiegania ciąży. Naturalne planowanie rodziny jest metodą, której istotą jest umiejętność rozpoznawania, kiedy w czasie cyklu menstruacyjnego można współżyć bez zabezpieczenia, z niskim ryzykiem zajścia w ciążę.
Kobiety chcące korzystać z naturalnych metod zapobiegania ciąży powinny posiąść umiejętność właściwego odczytywania sygnałów, jakie daje im ich własne ciało. Część pań sporządza wykres wskazujący, w które dni są płodne, a w które nie. Podstawą skuteczności tej metody jest umiejętność obserwacji i identyfikacji sygnałów związanych z płodnością, takich jak temperatura ciała i kontrola śluzu szyjkowego.
Obserwacja ta ma na celu określenie, kiedy można bezpiecznie uprawiać seks bez zastosowania dodatkowej formy antykoncepcji, zarówno mechanicznej jak i hormonalnej. Naturalne planowanie rodziny jest bardziej skuteczne, jeśli kontroluje się większą ilość sygnałów jednocześnie – wylicza dni płodne, obserwuje śluz i mierzy temperaturę ciała. Naturalne metody zapobiegania ciąży nie dają takiej skuteczności jak mechaniczne i hormonalne sposoby antykoncepcji. Nie zabezpieczają także przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Skuteczność naturalnej antykoncepcji
Jeśli naturalne metody planowania rodziny są stosowane ściśle, zgodnie z instrukcjami, mogą zapewnić 99% skuteczność w zakresie zapobiegania ciąży. Oznacza to, że rocznie 1 na 100 kobiet stosujących poprawnie naturalne metody planowania rodziny może zajść w ciążę. Aby uzyskać taki poziom skuteczności, należy włożyć wiele poświęcenia oraz uzyskać odpowiednią wiedzę i umiejętności. To jednak tylko teoria, część kobiet zapomina o pomiarach i obserwacjach. Każda choroba czy infekcja w organizmie może zafałszować wyniki. Mogą zdarzać się błędy wynikające z niewłaściwej obserwacji. Trzeba zatem wziąć pod uwagę możliwość pomyłki w obliczeniach czy zwykłe zapominalstwo. Rzeczywista skuteczność metod naturalnego planowania rodziny wynosi około 75%. Oznacza to, że około 25 na 100 kobiet stosujących te metody, może zajść w ciążę.
Największą zaletą metod naturalnych jest to, że jest to metoda w pełni naturalna. We własny organizm nie ingeruje się środkami chemicznymi, nie ma efektów ubocznych. Możliwe jest łatwe zaplanowanie, kiedy chce się zajść w ciążę. Nie ma problemu powrotu do płodności, który w przypadku stosowania hormonów może trwać nawet wiele tygodni (np. u kobiet, które stosują zastrzyk antykoncepcyjny).
Najwygodniej jest skrupulatnie notować wszelkie sygnały płodności, takie jak temperatura i rodzaj śluzu szyjkowego, co bardzo zwiększa skuteczność tej metody. Trzeba jednak pamiętać, że na sygnały płodności wpływa wiele czynników, np. choroby, stres i podróże. W przypadku chęci odbycia stosunku w okresie, w którym możliwe jest zajście w ciążę, konieczne jest zastosowanie np. prezerwatywy.
Jak stosować naturalne metody?
Celem naturalnego planowania rodziny jest zapobieganie ciąży poprzez unikanie kontaktów seksualnych oraz stosowanie barierowych metod antykoncepcji podczas dni płodnych kobiety. Naturalne planowanie rodziny obejmuje obserwację naturalnych objawów i oznak w celu dokonania oceny fazy cyklu i określenia, czy stosunek odbyty w danym okresie może doprowadzić do ciąży.
Metody naturalne obejmują trzy elementy, które można stosować łącznie, aby podnieść ich całkowitą skuteczność. Są nimi:
- obliczanie, w którym dniu cyklu menstruacyjnego aktualnie znajduje się kobieta,
- codzienny pomiar temperatury ciała,
- kontrola śluzu z szyjki macicy.
Naturalne metody a cykl menstruacyjny
Cykl menstruacyjny trwa od pierwszego dnia miesiączki do dnia poprzedzającego następną miesiączkę. Długość cyklu każdej kobiety ma charakter indywidualny. Najczęściej cykl trwa od 24 do 35 dni, choć może być zarówno dłuższy, jak i krótszy. Przeciętna długość cyklu menstruacyjnego wynosi 28 dni.
W czasie cyklu menstruacyjnego:
- uwalniane są hormony stymulujące jajniki,
- komórka jajowa dojrzewa w jajniku,
- gdy komórka jajowa dojrzeje, zostaje uwolniona z jajnika (proces ten nosi nazwę owulacji) i rozpoczyna podróż jajowodem w kierunku macicy.
Czasami zdarza się, że w okresie 24 godzin od uwolnienia jednej komórki jajowej, uwolniona zostaje także druga komórka jajowa.
Owulacja następuje w przybliżeniu w połowie cyklu menstruacyjnego, zwykle między 10 a 16 dniem przed rozpoczęciem następnej miesiączki. Owulacja może także nastąpić wcześniej lub później, zależnie od długości cyklu, co jest indywidualną cechą każdej kobiety.
Obliczając okres płodny należy uwzględnić niemożność ustalenia dokładnego momentu owulacji. Aby kobieta mogła zajść w ciążę, plemnik musi spotkać się z komórką jajową i zapłodnić ją. Plemniki mogą przeżywać do siedmiu dni od momentu stosunku płciowego.
Metoda kalendarzykowa
Długość cyklu menstruacyjnego może się zmieniać. Aby mieć pewność, że obliczenie jest możliwie jak najdokładniejsze, konieczne jest dokonywanie pomiarów cykli menstruacyjnych w okresie, co najmniej, sześciu miesięcy. Jedną z możliwych metod, jest oznaczanie miesiączek w kalendarzu – metoda kalendarzykowa.
Należy postępować w następujący sposób:
- zapisywać długość cyklu menstruacyjnego, co miesiąc, przez sześć miesięcy,
- sprawdzić, ile trwał najkrótszy i najdłuższy cykl,
- odjąć 18 dni od długości najkrótszego cyklu – to jest pierwszy dzień okresu płodnego,
- odjąć 11 dni od długości najdłuższego cyklu – to jest ostatni dzień okresu płodnego,
- powstrzymać się od kontaktów seksualnych w okresie od pierwszego do ostatniego dnia okresu płodnego lub w tym okresie stosować krążek bądź prezerwatywę
Jeśli najkrótszy cykl trwał 25 dni, a najdłuższy 33 dni:
- po odjęciu 18 od 25 uzyskujemy wynik 7,
- po odjęciu 11 od 33 uzyskujemy wynik 22,
- należy więc powstrzymać się od kontaktów seksualnych od dnia 7 do dnia 22 Twojego cyklu menstruacyjnego.
Pomiar temperatury
Metoda temperaturowa opiera się na fakcie, że w chwili owulacji, temperatura ciała minimalnie wzrasta. Do tej metody należy wyposażyć się w termometr cyfrowy lub termometr klasyczny służący specjalnie do naturalnego planowania rodziny.
Metoda temperaturowa obejmuje wykonywanie pomiarów temperatury każdego ranka, tuż przed podjęciem codziennej aktywności i przed posiłkiem. Pomiar należy wykonać codziennie o tej samej godzinie. Należy zarejestrować trzy kolejne dni, w których temperatura jest wyższa niż w okresie sześciu poprzednich dni. Zmiany temperatury są bardzo małe, zwykle około 0,2°C. Jest prawdopodobne, że w tym czasie kobieta jest płodna.
Kontrola śluzu szyjkowego
W obrębie cyklu menstruacyjnego zachodzą zmiany ilości i konsystencji śluzu wydzielanego przez szyjkę macicy. Śluz można kontrolować wsuwając delikatnie palec do pochwy i przesuwając go w górę, do około połowy jego długości. W ciągu pierwszych kilku dni po miesiączce, pochwa jest raczej sucha i nie można wyczuć obecności śluzu.
Wraz ze wzrostem poziomu hormonów przygotowujących ciało do owulacji, szyjka macicy produkuje śluz, który jest wilgotny i lepki, o lekko białawym zabarwieniu. Bezpośrednio przed owulacją, śluz staje się bardziej wodnisty, przejrzysty, śliski. Jest to okres sygnalizujący największą płodność. Wkrótce potem śluz ponownie staje się gęstszy oraz lepki, a po upływie trzech dni okres płodności kończy się. Najlepiej jest połączyć wszystkie trzy metody, dzięki czemu uzyskuje się bardziej dokładny obraz okresu płodnego w ramach cyklu.
