Kto może stosować pigułkę jednoskładnikową (minipigułkę)?
Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne to obok tabletek antykoncepcyjnych to jedna z bardziej popularnych, hormonalnych metod zapobiegania ciąży. Tabletki jednoskładnikowe zawierają tylko progestagen – syntetyczny odpowiednik progesteronu. Nie zawierają estrogenu. Ich mechanizm działania polega na:
- hamowaniu jajeczkowania,
- zwiększeniu lepkości śluzu szyjki macicy, (jest mniej przepuszczalny dla plemników)
- zmniejszają prawdopodobieństwo zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej w macicy.
Tabletka jednoskładnikowa znana jest powszechnie jako minipigułka. Większość kobiet może stosować pigułkę jednoskładnikową, istnieją jednak przeciwwskazania do stosowania tej formy antykoncepcji. Stosowanie pigułki jednoskładnikowej jest bardzo bezpieczne. Podobnie jak w przypadku pigułki dwuskładnikowej, występują pewne czynniki ryzyka U większości kobiet korzyści jednak przeważają nad ryzykiem. U niektórych kobiet pojawiają się wypełnione płynem cysty w jajnikach. Nie są one niebezpieczne i zwykle nie ma potrzeby ich usuwania. Cysty te zwykle znikają samoistnie. W wielu przypadkach ich obecność nie wywołuje żadnych objawów, choć u niektórych kobiet występuje ból w obrębie miednicy.
Przeciwwskazania
Jej zastosowanie może być niemożliwe w następujących przypadkach:
- w chorobach serca,
- w chorobach wątroby,
- w przypadku diagnozy raka piersi,
- po rozpoznaniu cysty jajników,
- w przypadku krwawienia z pochwy nieznanego pochodzenia.
Tabletki jednoskładnikowe można stosować do momentu wejścia w okres menopauzy, jeśli tylko nie pojawią wyżej opisane przeciwwskazania.
Część badań wskazuje na możliwe wystąpienie ryzyka wystąpienia raka piersi w związku ze stosowaniem pigułki jednoskładnikowej. Badania te sugerują, że kobiety stosujące wszelkie rodzaje doustnej antykoncepcji hormonalnej mogą być narażone na nieco wyższe ryzyko występowania raka piersi, w porównaniu z kobietami nie stosującymi antykoncepcji. Jednakże, w okresie 10 lat po przerwaniu stosowania pigułki, ryzyko pojawienia się raka piersi powraca do normy i jest takie same jak u kobiet, które z tych form antykoncepcji nie korzystały.
Pigułka jednoskładnikowa a ciąża i karmienie piersią
Choć to bardzo mało prawdopodobne, istnieje niewielka szansa na zajście w ciążę podczas stosowania pigułki jednoskładnikowej. Gdyby do tego doszło, nie ma dowodów na to, aby pigułka mogła wyrządzić krzywdę nienarodzonemu dziecku. Jeśli kobieta podejrzewa, że może być w ciąży, a stosuje tabletki jednoskładnikowe, powinna jak najszybciej udać się do ginekologa.
Powodem wizyty powinien być zawsze ból okolic podbrzusza, lub też sytuacja w której okres staje się znacznie krótszy niż zwykle. Mogą to być sygnały ostrzegawcze wskazujące na ciążę pozamaciczną. Należy podkreślić, że jest to zjawisko rzadkie.
Pigułkę jednoskładnikową można bezpiecznie stosować w okresie karmienia piersią. Niewielka ilość progestagenu może przenikać do mleka, lecz nie jest on szkodliwy dla dziecka. Pigułka jednoskładnikowa nie wpływa na produkcję mleka.
Pigułka jednoskładnikowa – zalety i wady
Zalety
Wśród zalet tabletki jednoskładnikowej należy wyróżnić następujące:
- nie wymaga przerwania aktywności seksualnej,
- można ją stosować w okresie karmienia piersią,
- można ją stosować w przypadkach, w których nie można zastosować estrogenu znajdującego się w pigułce dwuskładnikowej, plastrach antykoncepcyjnych i pierścieniu dopochwowym,
- można ją stosować w każdym wieku,
- może być stosowana u kobiet palących, które ukończyły 35 rok życia,
- może łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Wady
Niektórymi wadami pigułki jednoskładnikowej są:
- w czasie jej stosowania okresy mogą być nieregularne, mniej obfite, by ulec całkowitemu zatrzymaniu, a pomiędzy okresami może występować plamienie,
- nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową,
- trzeba pamiętać o jej zażywaniu o tej samej porze dnia,
- niektóre leki, w tym pewne antybiotyki, zmniejszają jej skuteczność.
Skutki uboczne
Niektóre z możliwych skutków ubocznych to:
- trądzik,
- tkliwość piersi i powiększenie piersi,
- wzrost lub spadek libido (popędu płciowego),
- zmiany nastroju,
- ból głowy i migrena,
- nudności lub wymioty,
- cysty w jajnikach (zwykle nieszkodliwe i zanikające bez potrzeby leczenia),
- nieżyt żołądka,
- wzrost masy ciała.
Te skutki uboczne występują najczęściej tylko w pierwszym okresie stosowania pigułki jednoskładnikowej i ustępują z czasem. Powinny całkowicie zniknąć po upływie kilku miesięcy. Warto zwrócić uwagę, jak postępować w sytuacji, kiedy pominięta zostanie tabletka jednoskładnikowa lub zostanie przyjęta z opóźnieniem.
Pigułka jednoskładnikowa a inne leki
W niektórych przypadkach dojść może do interakcji pomiędzy tabletkami jednoskładnikowymi a innymi lekami. Efektem tego może być to, że tabletka nie będzie działać prawidłowo.
Antybiotyki rifampicyna i rifabutin (stosowane do leczenia m.in. gruźlicy i zapalenia opon mózgowych) mogą obniżać skuteczność pigułki jdenoskładnikowej. Inne antybiotyki nie wywierają takiego wpływu. W czasie trwania terapii przy użyciu wspomnianych antybiotyków, wskazane jest zastosowanie dodatkowej formy ochrony przed niechciana ciążą, np prezerwatywy.
Pigułka jednoskładnikowa może wchodzić w interakcje z lekami określanymi jako induktory enzymatyczne. Przyspieszają one rozpad progestagenu w wątrobie, obniżając skuteczność pigułki. Przykładami induktorów enzymatycznych są:
- leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina, oksycarbazepina, fenytoina, fenobarbital, primidon i topiramat
- ziele świętojańskie (dziurawiec).
