Wpływ osób trzecich na związek – rodziców, przyjaciół i byłych partnerów

Wpływ rodziców na związek

Największy wpływ na związek dwojga ludzi mają rodzice. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w której ich dorosłe dzieci są od nich w jakikolwiek sposób zależne (kiedy wspólnie mieszkają lub pracują razem, albo kiedy rodzice wpierają je finansowo). Taka sytuacja jest przedłużeniem schematu rodzic – dziecko z okresu dzieciństwa pary.

W tym układzie rodzice opiekują się swoim potomstwem i chronią je, ale jednocześnie sprawują kontrolę i czują się odpowiedzialni za życie swoich dzieci, ingerując w ich decyzje.

Proces dojrzewania wiąże się ze stopniową separacją i uniezależnianiem się od opiekunów. Elementem tej przemiany jest lub powinna być zmiana relacji na równorzędną, partnerską. Sytuacja zależności często bardzo utrudnia symetryczną relację dorosłych dzieci i ich rodziców. Pomoc materialna (i jakakolwiek inna) może stać się jednocześnie narzędziem wpływu i kontroli. Niektórzy rodzice mogą mieć poczucie, że dzieci nie poradzą sobie same bez pomocy, rad i wskazówek, bo oni, mając większe doświadczenie życiowe, „wiedzą lepiej”. Inni mogą świadomie wykorzystywać swoją przewagę, aby móc kontrolować dzieci.

Wpływ może się manifestować na różne sposoby:

• od narzucania swojej wizji dotyczącej zawierania (lub nie) związku małżeńskiego,
• do szczegółów codziennego życia (np. jak młodzi ludzie powinni urządzić swoje mieszkanie, spędzać wolny czas, dokąd wyjeżdżać na urlop, jak wychowywać dzieci, itp.).

Wywieranie wpływu może czasem być związane ze świadomą lub podświadomą rywalizacją o swoje dziecko (syndrom teściowej), z faworyzowaniem go i krytycznym lub lekceważącym traktowaniem partnera córki lub syna.

„Kiedy otwieraliśmy paczki podczas Wigilii, połykałam łzy” – opowiadała moja pacjentka, która spędziła święta z teściami. – „Mój mąż dostał od matki drogie prezenty, a mnie teściowa podarowała tacę kuchenną. Czułam się tam jak Kopciuszek na balu u księcia”.

Dla faworyzowanego dziecka taka sytuacja też może być problemem. Często żona lub mąż są zazdrośni o bliskie kontakty z rodzicami, a współmałżonek ma poczucie, że „utknął” pomiędzy pretensjami jednaj strony a oczekiwaniami drugiej i nie może zadowolić żadnej z nich.

Ważne, żeby pamiętać, że relacja z partnerem życiowym jest nadrzędna w stosunku do relacji z rodzicami. To małżonkowie powinni tworzyć „wspólny front” (nie przeciwko komuś, ale ze sobą nawzajem), a decyzje dotyczące ich wspólnego życia należą tylko do nich.

Istotne też jest, aby w dorosłym życiu relacje z rodzicami były jak najlepsze, ale nie należy mylić wzajemnej bliskości z zależnością i podporządkowaniem się.

Wpływ przyjaciół i znajomych na związek

Budowanie trwałego związku wiąże się ze zmianami w relacjach z innymi ludźmi. Skrajna postawa to taka, w której żona czy mąż stają się dla siebie całym światem, a kontakty towarzyskie z dawnymi znajomymi zostają zerwane. Równie niebezpieczne jest niezmienianie „kawalerskich” nawyków i utrzymywanie intensywnych kontaktów towarzyskich, bez udziału partnera, który najczęściej czuje się wtedy wykluczony i zagrożony.

Jeżeli dawne nawyki powodują, że większość czasu spędza się z przyjaciółmi, to właśnie oni, a nie mąż czy żona są, informowani o problemach, sukcesach i rozterkach. Wtedy więź i poczucie bliskości są budowane na zewnątrz związku, podczas gdy partnerzy oddalają się od siebie. Czasem na tyle, że dochodzi do poważnego kryzysu, a w skrajnych przypadkach do rozstania.

Niebezpieczeństwo pojawia się również w sytuacji problemowej czy konfliktowej, które są nieuchronne w każdym związku. Kiedy partner szuka wparcia i pomocy poza nim, rozmawiając o osobistych problemach z członkami rodziny lub z przyjaciółmi, nie stwarza możliwości ich rozwiązania. Taka postawa jest przejawem braku lojalności wobec partnera. Jednocześnie takie działanie powoduje, że inne osoby są „zapraszane” do ingerowania w związek. Rodzina i znajomi zwykle udzielają wielu rad i najczęściej biorą stronę tylko jednej osoby, tej, z którą są bardziej związane emocjonalnie. To powoduje, że pozycja wykluczonego partnera jest niesymetryczna, słabsza, a on sam może stać się przedmiotem ich krytyki i oskarżeń.

Wpływ byłych partnerów na związek

Utrzymywanie przyjacielskich czy koleżeńskich kontaktów z byłymi partnerami jest najczęściej trudne i bolesne dla osoby, z którą pozostaje się w związku, ponieważ ona czy on może uważać, że partner szuka w dawnej relacji czegoś, czego brakuje w obecnym układzie. Taka sytuacja bywa też sygnałem, że dawny związek nie został ostatecznie zakończony, mimo stworzenia nowej relacji.

Przyjaźń z dawnymi partnerami może prowadzić do zazdrości, lęku i niepewności w związku, a w efekcie do nadmiernej podejrzliwości, narastania konfliktów i pretensji.

Budowanie związków intymnych wymaga dojrzałości. Osoba, która ma niskie poczucie własnej wartości, jest zwykle bardziej podatna na wpływy zewnętrzne. Może na przykład ulegać presji swoich znajomych, słuchać ich opinii na temat partnera i tego, jak powinien wyglądać jego związek. Taka postawa niszczy intymność i poczucie godności partnera, który ma wrażenie, że znajomi i przyjaciele są ważniejsi niż on.

Brak dojrzałości może też manifestować się istniejącą ciągle zależnością (emocjonalną lub finansową od rodziców). Wtedy rodzice mogą bezpośrednio lub pośrednio ingerować w związek, co stanowi zagrożenie dla jego jakości i trwałości.

Zdarzają się sytuacje, kiedy jedno z partnerów ma tak silne poczucie winy wobec rodziców, czy (co zdarza się znacznie częściej) rodzica żyjącego samotnie, że nigdy nie decyduje się go opuścić. Mimo dorosłego wieku nadal mieszka z matką lub z ojcem, bojąc się, że rodzic nie poradziłby sobie emocjonalnie z faktem, że jego dziecko wstępuje w związek małżeński i wyprowadza się z domu. Taka postawa jest przyczyną wielu rodzinnych dramatów.

Ważne jest, żeby pamiętać, że związek dwojga ludzi, aby był trwały i mógł się rozwijać, musi dawać osobom, które ten związek tworzą, poczucie bezpieczeństwa (składa się na nie: wzajemna lojalność, uczciwość wobec siebie, dyskrecja). Problemy, które są nieodłącznym elementem każdego związku, nie powinny być „wynoszone” na zewnątrz, a rozwiązywane wspólnie. Równie istotna jest dla partnerów świadomość, że są dla siebie (nawet w trudnych momentach) najważniejsi. Taka postawa pomaga przetrwać nawet najsilniejsze kryzysy.