Jedną z przyczyn nadciśnienia tętniczego może być guz chromochłonny. Guz ten wytwarza miejscowo hormony – katecholaminy, które mogą powodować wzrost ciśnienia skurczowego i/lub ciśnienia rozkurczowego.
Nadciśnienie a nowotwory
Spis treści
Nadciśnienie tętnicze jako objaw nowotworu
Nadciśnienie tętnicze może występować w postaci tzw. nadciśnienia pierwotnego czyli samoistnego, które występuje bez określonej przyczyny. Poza tymi przypadkami stanowiącymi ponad 90 %, występuje także nadciśnienie tętnicze wtórne, które jest niejako jedynie symptomem innej choroby. W takich przypadkach prawidłowe określenie przyczyny podwyższonego ciśnienia krwi, pozwala na skoncentrowanie się na leczeniu podstawowej choroby, co nierzadko prowadzi do wyleczenia. Dlatego tak ważne jest, aby w pierwszej kolejności wykluczyć wtórne nadciśnienie tętnicze. Podwyższone wartości ciśnienia mogą być pierwszym objawem nowotworu.
To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?
Co to jest guz chromochłonny?
Guz chromochłonny nazywany również pheochromocytoma, jest to nowotwór najczęściej zlokalizowany w rdzeniu nadnerczy, który powstaje pod wpływem rozplemu znajdujących się tam komórek chromochłonnych.
Komórki chromochłonne występują w stanie prawidłowym u każdego człowieka. Znajdują się one właśnie w rdzeniu nadnerczy. Poza tym występują w skupieniach również w przestrzeni zaotrzewnowej, na brzuszno-bocznej powierzchni aorty brzusznej, w okolicy odejścia od niej tętnicy krezkowej dolnej, a także w pęcherzu moczowym, jajnikach i w obrębie szyi. Komórki chromochłonne, czyli feochromocyty produkują i magazynują katecholaminy: noradrenalinę, adrenalinę i dopaminę. Związki te wyrzucane są do krwiobiegu pod wpływem zwiększenia aktywności układu współczulnego, np. w czasie wysiłku fizycznego lub stresu. Reakcja ta pozwala dostosować funkcje najważniejszych narządów do nowych, bardziej wymagających warunków.
Przeczytaj też: Jakie choroby mogą wywoływać nadciśnienie?
Guz chromochłonny - występowanie
Guz chromochłonny nadnerczy występuje u ok. 0,1 % wszystkich osób chorujących na nadciśnienie tętnicze. Uważa się, że liczba ta jest niedoszacowana z powodu niepełnej wykrywalności przypadków zachorowania. Najczęściej rozwija się w 4 i 5 dekadzie życia, choć oczywiście zdarzają się przypadki zachorowania w młodości bądź w starszym wieku.
Guz chromochłonny najczęściej rozwija się z komórek chromochłonnych zlokalizowanych w rdzeniu nadnerczy co decyduje o tym, że w 90 % przypadków zlokalizowany jest w jamie brzusznej, w nadnerczach, zwykle jednostronnie. W ok. 5-10 % przypadków jest guzem złośliwym, a więc może prowadzić do powstania przerzutów. Guzy chromochłonne mogą być różnej wielkości. Na ogół guzy małe są bardziej aktywne i uwalniają większą ilość amin katecholowych do krwi.
Guz chromochłonny - objawy
Objawy, jakie wywołuje guz chromochłonny wynikają w głównej mierze z produkcji nadmiaru katecholamin. Od wzajemnej proporcji między wytwarzaną adrenaliną i noradrenaliną zależy charakter dolegliwości. Wydzielana w nadmiarze noradrenalina powoduje wzrost ciśnienia rozkurczowego, natomiast przewaga adrenaliny przejawia się wzrostem ciśnienia skurczowego. Jeżeli guz wytwarza podobne ilości katecholamin, różnice te mogą się zatrzeć. W przypadku guza wybiórczo wydzielającego dopaminę, wartości ciśnienia tętniczego krwi będą prawidłowe, a sam przebieg choroby bezobjawowy.
Cechą charakterystyczną jest występowanie w przebiegu guza chromochłonnego specyficznych napadów. Mogą one występować z różnym nasileniem i częstością, a są wywoływane przez: wysiłek fizyczny, uciśnięcie brzucha, obfity posiłek, niektóre leki czy sytuacje stresowe.
Do najczęstszych zgłaszanych dolegliwości należą:
- nadciśnienie tętnicze napadowe lub chwiejne utrwalone,
- towarzyszące temu bóle głowy,
- wzmożona potliwość,
- uczucie kołatania serca,
- bladość skóry,
- drżenie mięśniowe,
- uczucie niepokoju.
Podobne objawy mogą występować także w przebiegu nadczynności tarczycy bądź w okresie menopauzy u kobiet, dlatego ważne jest także wykluczenie tych stanów.
Czytaj również: Rak nosogardła (jamy nosowo-gardłowej) – przyczyny, objawy, leczenie
Guz chromochłonny – badania
Podstawowym kryterium rozpoznania guza chromochłonnego jest stwierdzenie zwiększonego stężenia katecholamin lub ich metabolitów w moczu lub surowicy, a następnie zlokalizowanie guza za pomocą technik obrazowych (np. tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego).
Wśród badań laboratoryjnych najbardziej przydatnych w diagnostyce guza chromochłonnego, należy wymienić:
- oznaczenie wydalania metoksykatecholamin (metabolitów katecholamin) w moczu bądź ich stężenia w surowicy,
- oznaczenie stężenia katecholamin w surowicy.
Ostateczne rozpoznanie może być postawione jednak dopiero po usunięciu guza, na podstawie badania histolopatologicznego.
Guz chromochłonny – leczenie
Metodą leczenia z wyboru jest usunięcie operacyjne guza. Obecnie zabieg ten, o ile nie ma innych przeciwwskazań, wykonywany jest metodą laparoskopową.
Równie ważne jak operacja jest także wcześniejsze leczenie farmakologiczne, służące przygotowaniu pacjenta do zabiegu. Ma ono za zadanie obniżyć ciśnienie krwi, zmniejszyć częstotliwość pracy serca i zapobiegać groźnym zwyżkom ciśnienia tętniczego w trakcie leczenia chirurgicznego.
Leczenie operacyjne w ok. 70 % przypadków powoduje ustąpienie objawów oraz normalizację ciśnienia tętniczego krwi. Oczywiście po zabiegu konieczna jest wieloletnia obserwacja chorego w postaci kontroli wartości ciśnienia tętniczego oraz wydalania katecholamin lub ich metabolitów. Takie postępowanie pozwala na podjęcie szybkich działań w momencie wykrycia ewentualnej wznowy bądź hormonalnie czynnych przerzutów.
Czy nadciśnienie może być pierwszym objawem nowotworu – opinia eksperta
Zdaniem eksperta
Czy nadciśnienie może być pierwszym objawem nowotworu? Zwykle nie, jednak istnieje taka możliwość, gdyż szereg nowotworów, w tym złośliwych, wydziela substancje podwyższające ciśnienie tętnicze, co może prowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Klasycznym przykładem jest guz chromochłonny nadnerczy, który powoduje wydzielanie takich właśnie substancji, rakowiak wywołujący produkcję serotoniny – substancji również powodującej nadciśnienie tętnicze.
Nadciśnienie tętnicze można obserwować u chorych na raka nerki, rozpoznawalne guzy mózgu, a także guzy nowotworowe płuc – wydzielają one wazopresynę, która powoduje kurcz naczyń i podwyższenie ciśnienia tętniczego. Wazopresyna jest zaangażowana w proces patogenetyczny zmian w nadciśnieniu tętniczym.
Pacjent, chorujący na nadciśnienie tętnicze, nie powinien z góry zakładać, że jest ono objawem choroby nowotworowej. Warto, natomiast, aby zgłosił się do swojego lekarza rodzinnego, który wykona proste badania przesiewowe, pozwalające wykluczyć taką opcję. Są to proste badania laboratoryjne krwi, zdjęcie klatki piersiowej oraz USG jamy brzusznej. Badania te znajdują się w rutynowym standardzie postępowania lekarzy rodzinnych i kardiologów, w diagnostyce nadciśnienia tętniczego.
Opublikowano: 27.09.2013;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Iga Woźniak
Lekarz
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Swoje zainteresowania kieruje na kardiologię i choroby układu ruchu.
470
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 05.04.2023